Samenvatting kennistoets OWE 8 Indiceren van
zorg
Anatomie, WG en VTV
,Inhoudsopgave
LESWEEK 1 – ZENUWSTELSEL EN DWARSLAESIE ............................................................ 3
LESWEEK 2 – MS ...................................................................................................................... 15
LESWEEK 3 – MOTORISCH STELSEL, OSTEOPOROSE, ARTROSE & SARCOPENIE .. 19
LESWEEK 4 – PARKINSON EN VEROUDERING .................................................................. 32
LESWEEK 5 – DEMENTIE ........................................................................................................ 42
LESWEEK 6 – ADEMHALINGSSTELSEL ............................................................................... 52
LESWEEK 7 – AUTISME ........................................................................................................... 68
WET ZORG EN DWANG EN VERPLICHTE GGZ ................................................................... 74
PALLIATIEVE ZORG ................................................................................................................. 77
VTV – BLAASKATHETERISATIE ............................................................................................. 83
VTV – TRACHEOSTOMA .......................................................................................................... 85
,Lesweek 1 – zenuwstelsel en dwarslaesie
Zenuwstelsel
Het ruggenmerg
Het ruggenmerg bestaat uit vier segmenten:
C: Cervicale zenuwen (C1 t/m C8) (nek)
T: Thoracale zenuwen (T1 t/m T12) (boven rug)
L: Lumbale zenuwen (L1 t/m L5) (onder rug)
S: Sacrale zenuwen (S1 t/m S5)
de wervelkolom is langer dan het ruggenmerg. Je wervelkolom groeit
langer door dan je ruggenmerg tijdens de groei.
Het bestaat uit wervels met tussenwervelschijven. Op het plaatje die
je gele zenuwen, dit zijn de ruggenmerg zenuwen. De binnenkant
van het ruggenmerg bestaat uit de grijze stof en de buitenkant uit de
witte stof.
Het ruggenmerg wordt onderscheiden door een voor- en achterhoorn. Hier liggen vooral
zenuwcellen.
Buikzijde/voorkant van het ruggenmerg: motorisch voorhoorn, vooral motorische
zenuwvezels
Achterkant van het ruggenmerg: sensorische achterhoorn, vooral sensibele zenuwen
Ruggenmergzenuw: bevat zowel motorische als sensibele zenuwen. (komen samen bij nr.
13)
Zenuwcellen
De zenuwcel (neuron) heeft een relatief groot cellichaam met veel dunne cytoplasmatische
celuitlopers, de zenuwvezels.
Er zijn twee typen zenuwvezels:
- De axon, één − vaak lange − zenuwvezel die impulsen van het cellichaam af
vervoert; heeft een omhulling van myeline (myelineschede) die regelmatig
onderbroken is (insnoeringen van Ranvier);
- De dendrieten, meerdere − meestal korte en sterk vertakte − zenuwvezels die
impulsen naar het cellichaam toe vervoeren.
De drie soorten zenuwcellen zijn:
• sensibele zenuwcellen, vervoeren impulsen vanaf de sensoren naar het CZS
(afferent);
, • schakelcellen (interneuronen), dragen impulsen over van de ene op de andere
zenuwcel;
• motorische zenuwcellen, vervoeren impulsen vanuit het CZS naar de periferie
(efferent)
Actiepotentialen zorgen voor een snelle overdracht van informatie tussen zenuwcellen
onderling en tussen zenuwcellen en andere celtypen zoals spiercellen
Neuronen zorgen voor het vervoeren van prikkels. Neuronen zijn opgebouwd uit dendrieten,
axonen, cellichaam en een uitloper. Dendrieten vangen de prikkels op en de axonen geven
de prikkels door. Aan het uiteinde van een axon zit een synaps. Dit is de verbinding tussen
de zenuw en een andere zenuw. In de synaps dragen neurotransmitters zenuwimpulsen
over tussen zenuwcellen in het zenuwstelsel. Deze geven een zenuwprikkel over van de ene
zenuw naar de andere zenuw.
Synapsen zijn hoog-gespecialiseerde intercellulaire
juncties die de verbinding vormen tussen twee
neuronen of tussen een neuron en een effectororgaan,
zoals bvb. een spiervezel (in dit laatste geval spreekt
men van een motorische eindplaat).
Witte en grijze stof
De hersenen bestaan uit witte stof en grijze stof.
Witte stof bestaat uit bundels axonen met een myelineschede en is functioneel de
geleidingsweg waarlangs impulsgeleiding plaatsvindt. De zenuwen in het PZS en de banen
(tractus) in het CZS bestaan uit witte stof.
Grijze stof bestaat uit zenuwcellichamen en dendrieten. Grote delen van het CZS,
zenuwknopen (ganglia) en kernen (nuclei) bestaan uit grijze stof.
Epineurium en perineurium
Het perineurium is de beschermende mantel om de primaire zenuwbundels.
Het perineurium reguleert de externe krachten die bij het strekken
optreden en vormt samen met de endoneuriale zenuwvezels de
bloed-zenuwbarrière.
Het epineurium is de buitenste beschermende schede en zit om de
secundaire zenuwbundels (fascikels) van het perifere zenuwstelsel.
Algemene werking
Sensorische input à verwerking à motorische output
Zenuwbanen
- Op basis van de richting van het signaal (de impulsen) onderscheiden we:
- afferente (aanvoerende) informatie, verloopt via sensibele zenuwbanen in de richting
van de grote hersenen;
- efferente (afvoerende) informatie, verloopt via motorische zenuwbanen in de richting
van de periferie;
- korte zenuwbanen, zijn niet efferent of afferent maar verzorgen schakelingen binnen
het CZS.
Indeling zenuwstelsel
Op anatomische gebied kan je het zenuwstelsel indelen in het centrale en perifere
zenuwstelsel
zorg
Anatomie, WG en VTV
,Inhoudsopgave
LESWEEK 1 – ZENUWSTELSEL EN DWARSLAESIE ............................................................ 3
LESWEEK 2 – MS ...................................................................................................................... 15
LESWEEK 3 – MOTORISCH STELSEL, OSTEOPOROSE, ARTROSE & SARCOPENIE .. 19
LESWEEK 4 – PARKINSON EN VEROUDERING .................................................................. 32
LESWEEK 5 – DEMENTIE ........................................................................................................ 42
LESWEEK 6 – ADEMHALINGSSTELSEL ............................................................................... 52
LESWEEK 7 – AUTISME ........................................................................................................... 68
WET ZORG EN DWANG EN VERPLICHTE GGZ ................................................................... 74
PALLIATIEVE ZORG ................................................................................................................. 77
VTV – BLAASKATHETERISATIE ............................................................................................. 83
VTV – TRACHEOSTOMA .......................................................................................................... 85
,Lesweek 1 – zenuwstelsel en dwarslaesie
Zenuwstelsel
Het ruggenmerg
Het ruggenmerg bestaat uit vier segmenten:
C: Cervicale zenuwen (C1 t/m C8) (nek)
T: Thoracale zenuwen (T1 t/m T12) (boven rug)
L: Lumbale zenuwen (L1 t/m L5) (onder rug)
S: Sacrale zenuwen (S1 t/m S5)
de wervelkolom is langer dan het ruggenmerg. Je wervelkolom groeit
langer door dan je ruggenmerg tijdens de groei.
Het bestaat uit wervels met tussenwervelschijven. Op het plaatje die
je gele zenuwen, dit zijn de ruggenmerg zenuwen. De binnenkant
van het ruggenmerg bestaat uit de grijze stof en de buitenkant uit de
witte stof.
Het ruggenmerg wordt onderscheiden door een voor- en achterhoorn. Hier liggen vooral
zenuwcellen.
Buikzijde/voorkant van het ruggenmerg: motorisch voorhoorn, vooral motorische
zenuwvezels
Achterkant van het ruggenmerg: sensorische achterhoorn, vooral sensibele zenuwen
Ruggenmergzenuw: bevat zowel motorische als sensibele zenuwen. (komen samen bij nr.
13)
Zenuwcellen
De zenuwcel (neuron) heeft een relatief groot cellichaam met veel dunne cytoplasmatische
celuitlopers, de zenuwvezels.
Er zijn twee typen zenuwvezels:
- De axon, één − vaak lange − zenuwvezel die impulsen van het cellichaam af
vervoert; heeft een omhulling van myeline (myelineschede) die regelmatig
onderbroken is (insnoeringen van Ranvier);
- De dendrieten, meerdere − meestal korte en sterk vertakte − zenuwvezels die
impulsen naar het cellichaam toe vervoeren.
De drie soorten zenuwcellen zijn:
• sensibele zenuwcellen, vervoeren impulsen vanaf de sensoren naar het CZS
(afferent);
, • schakelcellen (interneuronen), dragen impulsen over van de ene op de andere
zenuwcel;
• motorische zenuwcellen, vervoeren impulsen vanuit het CZS naar de periferie
(efferent)
Actiepotentialen zorgen voor een snelle overdracht van informatie tussen zenuwcellen
onderling en tussen zenuwcellen en andere celtypen zoals spiercellen
Neuronen zorgen voor het vervoeren van prikkels. Neuronen zijn opgebouwd uit dendrieten,
axonen, cellichaam en een uitloper. Dendrieten vangen de prikkels op en de axonen geven
de prikkels door. Aan het uiteinde van een axon zit een synaps. Dit is de verbinding tussen
de zenuw en een andere zenuw. In de synaps dragen neurotransmitters zenuwimpulsen
over tussen zenuwcellen in het zenuwstelsel. Deze geven een zenuwprikkel over van de ene
zenuw naar de andere zenuw.
Synapsen zijn hoog-gespecialiseerde intercellulaire
juncties die de verbinding vormen tussen twee
neuronen of tussen een neuron en een effectororgaan,
zoals bvb. een spiervezel (in dit laatste geval spreekt
men van een motorische eindplaat).
Witte en grijze stof
De hersenen bestaan uit witte stof en grijze stof.
Witte stof bestaat uit bundels axonen met een myelineschede en is functioneel de
geleidingsweg waarlangs impulsgeleiding plaatsvindt. De zenuwen in het PZS en de banen
(tractus) in het CZS bestaan uit witte stof.
Grijze stof bestaat uit zenuwcellichamen en dendrieten. Grote delen van het CZS,
zenuwknopen (ganglia) en kernen (nuclei) bestaan uit grijze stof.
Epineurium en perineurium
Het perineurium is de beschermende mantel om de primaire zenuwbundels.
Het perineurium reguleert de externe krachten die bij het strekken
optreden en vormt samen met de endoneuriale zenuwvezels de
bloed-zenuwbarrière.
Het epineurium is de buitenste beschermende schede en zit om de
secundaire zenuwbundels (fascikels) van het perifere zenuwstelsel.
Algemene werking
Sensorische input à verwerking à motorische output
Zenuwbanen
- Op basis van de richting van het signaal (de impulsen) onderscheiden we:
- afferente (aanvoerende) informatie, verloopt via sensibele zenuwbanen in de richting
van de grote hersenen;
- efferente (afvoerende) informatie, verloopt via motorische zenuwbanen in de richting
van de periferie;
- korte zenuwbanen, zijn niet efferent of afferent maar verzorgen schakelingen binnen
het CZS.
Indeling zenuwstelsel
Op anatomische gebied kan je het zenuwstelsel indelen in het centrale en perifere
zenuwstelsel
