hoofdstuk 18 - eiwitten
§1 - van polypeptideketen tot een werkzaam eiwit
een eiwit krijgt een adreslabel zodat hij op de juiste plaats in het lichaam terecht komt
- dit is het eerste gevormde stukje van de polypeptideketen
voorbeeld van de werking van een adresslabel bij verdere verwerking in het ER
- het adreslabel is een signaalpeptide en koppelt aan een signaalherkenning molecuul
- in het grondplasma
- translatie stopt tijdelijk
- SHM hecht aan een SHM-receptor
- in het ER
- een ribosoom hecht aan een ribosoom-receptor in het ER waardoor de eiwit poorten
in het ER open gaan
- GTP (lijkt op ATP) hecht aan de SHM-receptor waardoor SHM ontkoppelt
- het adreslabel wordt verwijderd
- als de polypeptideketen zich in het ER bevindt, gaat de translatie verder
- bij een stopcodon laat het ribosoom los en sluit de eiwitpoort
- in het ER krijgt de polypeptideketen toevoegingen van andere moleculen
- het nieuwe eiwit wordt door transportblaasjes naar het golgi-systeem gevoerd
golgi-systeem
- hier ontstaat de definitieve eiwit vorm
- fosfaat wordt toegevoegd en suikers worden gewisseld
- polypeptideketens worden aan elkaar gekoppeld
- eiwitten worden verpakt in blaasjes waar de adreslabels hun eindbestemming weer
bepalen
primaire structuur = het aantal en de volgorde van aminozuren
secundaire structuur = a-helix of b-plaat gevormd door waterstofbruggen
tertiaire structuur = hoe het eiwit er driedimensionaal uitziet door lossen en sterke bindingen
quaternaire structuur = verschillende polypeptiden die samen een grote eiwit cluster vormen
zonder de juiste structuur is het eiwit onwerkzaam
- chaperonne-eiwitten zorgen voor de juiste structuur
- onjuiste structuren worden hervormd of afgebroken
- een gezonde cel heeft veel chaperonne-eiwitten
denaturatie = het verlies van een eiwitstructuur
- bijvoorbeeld door het koken van een ei verbreken en vormen bruggen tussen de
polypeptideketens waardoor de structuur is veranderd
§2 - functies van eiwitten
alzheimer's is te ontdekken aan 2 dingen op een hersenscan
, - plaques = ophopingen eiwitten tussen de hersencellen
- bij afbraak van APP kunnen eiwitfragmenten gaan klonteren
- tangles = eiwit clusters in de hersencellen
- door het klonteren van tau-eiwitten
- tau-eiwitten spelen een rol bij het in stand houden van de microtubuli
(zorgen voor stevigheid en transport in de cel)
- deze zijn normaal gesproken oplosbaar
- bij alzheimer's is er te veel fosfor waardoor het niet opgelost kan
worden
beiden verstoren de werking van de hersenen
motoreiwitten = zorgen voor vervoer in de cel via de microtubuli
- twee voeten
- voet 1 koppelt aan de microtubuli
- voet 2 laat ADP los en bindt ATP
- ATP splitst in ADP en Pi
- Pi verlaat de cel, ADP wordt weer losgelaten waardoor ATP weer kan koppelen
- voet 1 blijft klimmen langs de microtubuli
de microtubuli braakt af en vorm heel snel waardoor flexibel transport mogelijk is
- bij alzheimer patiënten kan deze niet opnieuw gevormd worden waardoor het
transport in de cel stil komt te liggen
§3 - enzymwerking
enzym = eiwitten die chemische reacties versnellen
- zijn nodig voor de meeste processen in de cel
- zijn ph- en temperatuurgevoelig
eiwit APP helpt bij het repareren van beschadigde synapsen
- verouderd APP moest weggeknipt worden
- als eerste wordt a a-secretase geknipt, als tweede de y-secretase
- wordt als eerste de b-secretase geknipt, dan ontstaat er een b-amyloïde (kleverige
eiwitmolecuul)
- hierdoor kunnen plaques ontstaan
- dit gebeurd ook bij gezonde mensen
- door alzheimer's kunnen deze b-amyloïden niet meer opgeruimd worden
lichaamstemperatuur wisseling
- is veel te traag zonder enzymen
- enzym koppelt aan een substraatmolecuul waardoor de activeringsenergie verlaagd
- activeringsenergie = energie die nodig is voor het plaatsvinden van een
chemische omzetting
het koppelen van enzym en substraat kan maar op 1 manier
- het substraat moet precies in de holte van het enzym passen
- dit heeft een sleutel-slot model
§1 - van polypeptideketen tot een werkzaam eiwit
een eiwit krijgt een adreslabel zodat hij op de juiste plaats in het lichaam terecht komt
- dit is het eerste gevormde stukje van de polypeptideketen
voorbeeld van de werking van een adresslabel bij verdere verwerking in het ER
- het adreslabel is een signaalpeptide en koppelt aan een signaalherkenning molecuul
- in het grondplasma
- translatie stopt tijdelijk
- SHM hecht aan een SHM-receptor
- in het ER
- een ribosoom hecht aan een ribosoom-receptor in het ER waardoor de eiwit poorten
in het ER open gaan
- GTP (lijkt op ATP) hecht aan de SHM-receptor waardoor SHM ontkoppelt
- het adreslabel wordt verwijderd
- als de polypeptideketen zich in het ER bevindt, gaat de translatie verder
- bij een stopcodon laat het ribosoom los en sluit de eiwitpoort
- in het ER krijgt de polypeptideketen toevoegingen van andere moleculen
- het nieuwe eiwit wordt door transportblaasjes naar het golgi-systeem gevoerd
golgi-systeem
- hier ontstaat de definitieve eiwit vorm
- fosfaat wordt toegevoegd en suikers worden gewisseld
- polypeptideketens worden aan elkaar gekoppeld
- eiwitten worden verpakt in blaasjes waar de adreslabels hun eindbestemming weer
bepalen
primaire structuur = het aantal en de volgorde van aminozuren
secundaire structuur = a-helix of b-plaat gevormd door waterstofbruggen
tertiaire structuur = hoe het eiwit er driedimensionaal uitziet door lossen en sterke bindingen
quaternaire structuur = verschillende polypeptiden die samen een grote eiwit cluster vormen
zonder de juiste structuur is het eiwit onwerkzaam
- chaperonne-eiwitten zorgen voor de juiste structuur
- onjuiste structuren worden hervormd of afgebroken
- een gezonde cel heeft veel chaperonne-eiwitten
denaturatie = het verlies van een eiwitstructuur
- bijvoorbeeld door het koken van een ei verbreken en vormen bruggen tussen de
polypeptideketens waardoor de structuur is veranderd
§2 - functies van eiwitten
alzheimer's is te ontdekken aan 2 dingen op een hersenscan
, - plaques = ophopingen eiwitten tussen de hersencellen
- bij afbraak van APP kunnen eiwitfragmenten gaan klonteren
- tangles = eiwit clusters in de hersencellen
- door het klonteren van tau-eiwitten
- tau-eiwitten spelen een rol bij het in stand houden van de microtubuli
(zorgen voor stevigheid en transport in de cel)
- deze zijn normaal gesproken oplosbaar
- bij alzheimer's is er te veel fosfor waardoor het niet opgelost kan
worden
beiden verstoren de werking van de hersenen
motoreiwitten = zorgen voor vervoer in de cel via de microtubuli
- twee voeten
- voet 1 koppelt aan de microtubuli
- voet 2 laat ADP los en bindt ATP
- ATP splitst in ADP en Pi
- Pi verlaat de cel, ADP wordt weer losgelaten waardoor ATP weer kan koppelen
- voet 1 blijft klimmen langs de microtubuli
de microtubuli braakt af en vorm heel snel waardoor flexibel transport mogelijk is
- bij alzheimer patiënten kan deze niet opnieuw gevormd worden waardoor het
transport in de cel stil komt te liggen
§3 - enzymwerking
enzym = eiwitten die chemische reacties versnellen
- zijn nodig voor de meeste processen in de cel
- zijn ph- en temperatuurgevoelig
eiwit APP helpt bij het repareren van beschadigde synapsen
- verouderd APP moest weggeknipt worden
- als eerste wordt a a-secretase geknipt, als tweede de y-secretase
- wordt als eerste de b-secretase geknipt, dan ontstaat er een b-amyloïde (kleverige
eiwitmolecuul)
- hierdoor kunnen plaques ontstaan
- dit gebeurd ook bij gezonde mensen
- door alzheimer's kunnen deze b-amyloïden niet meer opgeruimd worden
lichaamstemperatuur wisseling
- is veel te traag zonder enzymen
- enzym koppelt aan een substraatmolecuul waardoor de activeringsenergie verlaagd
- activeringsenergie = energie die nodig is voor het plaatsvinden van een
chemische omzetting
het koppelen van enzym en substraat kan maar op 1 manier
- het substraat moet precies in de holte van het enzym passen
- dit heeft een sleutel-slot model
