Protocol ERWD
Hoofdstuk 1 Visie en uitgangspunten
1.1 Visie
Het protocol is ontwikkeld in het kader van passend onderwijs. Passend onderwijs heeft als doel elke
leerling onderwijs te bieden dat aansluit bij zijn of haar mogelijkheden: ‘Elk kind een jas die past’.
Onderwijs is een samenspel tussen leerling, leerstof en leraar. Problemen bij het leren zijn normaal.
Naarmate de problemen groter worden zal het onderwijs steeds nauwkeuriger moeten worden
afgestemd op de mogelijkheden van de leerling.
De leraar is de professional en werkt in een team van professionals. Zij hebben de zorg voor de
optimale ontwikkeling van elke individuele leerling.
Het eerste motto van het protocol is: ‘Waar mogelijk preventie, waar nodig zorg.’
1.2 Uitgangspunten
1. Functionele gecijferdheid:
Dit is het doel van rekenwiskunde-onderwijs. Het uiteindelijke doel van reken-
wiskundeonderwijs is het ontwikkelen van bruikbare kennis en vaardigheden op het gebied
van rekenen en wiskunde. De Europese Commissie beschrijft geletterdheid en gecijferdheid
als kerncompetenties voor (jong) volwassen om goed te functioneren in de maatschappij en
als basis voor de verdere ontwikkeling.
Horizontaal mathematiseren = de vertaalslag van een rekenwiskundig probleem in een
praktische, functionele situatie (context) naar een rekenwiskundige activiteit.
2. Ontwikkeling van rekenwiskundige concepten als fundament:
Hiermee wordt bedoeld het kennen van eigenschappen van getallen en bewerkingen en hun
onderlinge relaties, en het ontwikkelen van netwerken van rekenwiskundige kennis. Goed
rekenwiskundige concepten zijn een noodzakelijke voorwaarde voor het ontwikkelen en
begrijpen van goede oplossingsprocedures (rekenen met geld, klokkijken, metriek stelsel).
Jonge kinderen ontwikkelen de concepten op basis van ervaringen en door informeel
handelen. Naarmate kinderen ouder worden kunnen ze beter op formeel niveau denken.
Verticaal mathematiseren = het proces van toenemende formalisering, semantisering en
conceptontwikkeling.
3. Ieder kind is anders:
Ieder kind bereikt de rekenwiskundige doelen op zijn eigen manier en in zijn eigen tempo.
Kinderen verschillen van nature in hun ontwikkelingsmogelijkheden en in hun vermogen om
te leren rekenen. Diverse studies tonen aan dat kinderen van nature een bepaalde
gevoeligheid hebben voor het ontwikkelen van rekenkennis. Ze kunnen gevoelig zijn voor het
ontwikkelen van rekenproblemen rekenzwak. Het vermogen om te leren rekenen heeft
niks te maken met intelligentie. Onderzoek toont aan dat in de voorschoolse periode de
culturele en de sociaal-economische status van het gezin belangrijke factoren zijn voor de
rekenwiskundige ontwikkeling van kinderen. Alle leerlingen ontwikkelen dezelfde concepten
en procedures, maar op een eigen tempo.
4. Afstemming van het onderwijsaanbod op de onderwijsbehoeften:
Als het rekenwiskunde-onderwijs steeds uit de pas loopt kan de rekenwiskundige
ontwikkeling worden belemmerd of kan het stagneren.
5. Onderscheid tussen ernstige rekenwiskunde-problemen en dyscalculie:
Ernstige rekenwiskunde-problemen kunnen ontstaan als er onvoldoende afstemming wordt
gerealiseerd tussen het onderwijs en de onderwijsbehoeften van de leerling.
Er wordt gesproken van dyscalculie als ernstige rekenwiskunde-problemen ontstaan ondanks
deskundige begeleiding en zorgvuldige pogingen tot afstemming en hardnekkig blijven. De
ontwikkeling wordt belemmerd door kindfactoren. Het is hardnekkig als de leerling
gedurende een half jaar ondanks deskundige begeleiding niet of nauwelijks aantoonbaar
Hoofdstuk 1 Visie en uitgangspunten
1.1 Visie
Het protocol is ontwikkeld in het kader van passend onderwijs. Passend onderwijs heeft als doel elke
leerling onderwijs te bieden dat aansluit bij zijn of haar mogelijkheden: ‘Elk kind een jas die past’.
Onderwijs is een samenspel tussen leerling, leerstof en leraar. Problemen bij het leren zijn normaal.
Naarmate de problemen groter worden zal het onderwijs steeds nauwkeuriger moeten worden
afgestemd op de mogelijkheden van de leerling.
De leraar is de professional en werkt in een team van professionals. Zij hebben de zorg voor de
optimale ontwikkeling van elke individuele leerling.
Het eerste motto van het protocol is: ‘Waar mogelijk preventie, waar nodig zorg.’
1.2 Uitgangspunten
1. Functionele gecijferdheid:
Dit is het doel van rekenwiskunde-onderwijs. Het uiteindelijke doel van reken-
wiskundeonderwijs is het ontwikkelen van bruikbare kennis en vaardigheden op het gebied
van rekenen en wiskunde. De Europese Commissie beschrijft geletterdheid en gecijferdheid
als kerncompetenties voor (jong) volwassen om goed te functioneren in de maatschappij en
als basis voor de verdere ontwikkeling.
Horizontaal mathematiseren = de vertaalslag van een rekenwiskundig probleem in een
praktische, functionele situatie (context) naar een rekenwiskundige activiteit.
2. Ontwikkeling van rekenwiskundige concepten als fundament:
Hiermee wordt bedoeld het kennen van eigenschappen van getallen en bewerkingen en hun
onderlinge relaties, en het ontwikkelen van netwerken van rekenwiskundige kennis. Goed
rekenwiskundige concepten zijn een noodzakelijke voorwaarde voor het ontwikkelen en
begrijpen van goede oplossingsprocedures (rekenen met geld, klokkijken, metriek stelsel).
Jonge kinderen ontwikkelen de concepten op basis van ervaringen en door informeel
handelen. Naarmate kinderen ouder worden kunnen ze beter op formeel niveau denken.
Verticaal mathematiseren = het proces van toenemende formalisering, semantisering en
conceptontwikkeling.
3. Ieder kind is anders:
Ieder kind bereikt de rekenwiskundige doelen op zijn eigen manier en in zijn eigen tempo.
Kinderen verschillen van nature in hun ontwikkelingsmogelijkheden en in hun vermogen om
te leren rekenen. Diverse studies tonen aan dat kinderen van nature een bepaalde
gevoeligheid hebben voor het ontwikkelen van rekenkennis. Ze kunnen gevoelig zijn voor het
ontwikkelen van rekenproblemen rekenzwak. Het vermogen om te leren rekenen heeft
niks te maken met intelligentie. Onderzoek toont aan dat in de voorschoolse periode de
culturele en de sociaal-economische status van het gezin belangrijke factoren zijn voor de
rekenwiskundige ontwikkeling van kinderen. Alle leerlingen ontwikkelen dezelfde concepten
en procedures, maar op een eigen tempo.
4. Afstemming van het onderwijsaanbod op de onderwijsbehoeften:
Als het rekenwiskunde-onderwijs steeds uit de pas loopt kan de rekenwiskundige
ontwikkeling worden belemmerd of kan het stagneren.
5. Onderscheid tussen ernstige rekenwiskunde-problemen en dyscalculie:
Ernstige rekenwiskunde-problemen kunnen ontstaan als er onvoldoende afstemming wordt
gerealiseerd tussen het onderwijs en de onderwijsbehoeften van de leerling.
Er wordt gesproken van dyscalculie als ernstige rekenwiskunde-problemen ontstaan ondanks
deskundige begeleiding en zorgvuldige pogingen tot afstemming en hardnekkig blijven. De
ontwikkeling wordt belemmerd door kindfactoren. Het is hardnekkig als de leerling
gedurende een half jaar ondanks deskundige begeleiding niet of nauwelijks aantoonbaar
