Biologie thema gedrag
Gedrag: Alles wat een mens of dier doet!
Gedrag is een reactie op een prikkel. We noemen zo’n reactie ook wel respons.
Respons: Reactie op een prikkel
Er zijn 2 soorten prikkels:
Uitwendige prikkels: Invloeden van buitenaf: licht, geluid, aanraking, temperatuur etc.
Inwendige prikkels: Een prikkel van binnenuit. We noemen inwendige prikkels ook wel
motivatie.
Inwendige prikkels zijn: Honger, dorst, hormonen, angst, pijn.
Sleutelprikkel:
Een prikkel die een doorslaggevende rol speelt bij het veroorzaken van gedrag:
1. Supranormale prikkel: Prikkel die sterker een bepaald gedrag opwekt dan de normale
sleutelprikkel. Bijv. Hele rode snavel bij meeuwen. Extra
groot ei, extra grote rode open snavel (koekoek).
2. Motivatie: De bereidheid tot het verrichten van bepaald gedrag. Als een dier geen honger
heeft ontbreekt de motivatie om te eten, als jij niet wilt slagen ontbreekt de motivatie om te
leren.
Gedrag wordt bepaald door erfelijke factoren en door leerprocessen:
- Erfelijke factoren (aangeboren gedrag) vb. het zuigen aan de borst door een baby (dit doet
de baby vanzelf, hij/zij heeft het niet geleerd.
We hebben verschillende vormen van aangeleerd gedrag:
Gewenning: Een bepaalde reactie op een prikkel wordt bij herhaling van de prikkel
aangeleerd of afgeleerd.
Inprenting: In een bepaalde korte periode kan iets worden geleerd. Bv. ganzen die uit het ei
komen zien de eerste persoon die ze zien als hun ouder.
Trial and error (proefondervindelijk leren): Leren door toevallige ontdekkingen.
Conditionering: Gedrag dat door beloning of straf wordt aangeleerd.
Sociaal gedrag is gedrag van soortgenoten ten opzichte van elkaar (dus tussen
SOORTGENOTEN)
Signaal: Een handeling die als prikkel werkt voor de volgende handeling.
Gedragsketen: Een serie handelingen in een vaste volgorde, zien we vaak bij paringsgedrag
(balts).
Territoriumgedrag: Gedrag met als functie het afbakenen van het territorium (een gebied
rond de nestplaats). Maar natuurlijk moet dit gebied ook verdedigd worden. Zo heeft het dier
voldoende voedsel en ruimte tot zijn beschikking.
Biologie thema gedrag 1
Gedrag: Alles wat een mens of dier doet!
Gedrag is een reactie op een prikkel. We noemen zo’n reactie ook wel respons.
Respons: Reactie op een prikkel
Er zijn 2 soorten prikkels:
Uitwendige prikkels: Invloeden van buitenaf: licht, geluid, aanraking, temperatuur etc.
Inwendige prikkels: Een prikkel van binnenuit. We noemen inwendige prikkels ook wel
motivatie.
Inwendige prikkels zijn: Honger, dorst, hormonen, angst, pijn.
Sleutelprikkel:
Een prikkel die een doorslaggevende rol speelt bij het veroorzaken van gedrag:
1. Supranormale prikkel: Prikkel die sterker een bepaald gedrag opwekt dan de normale
sleutelprikkel. Bijv. Hele rode snavel bij meeuwen. Extra
groot ei, extra grote rode open snavel (koekoek).
2. Motivatie: De bereidheid tot het verrichten van bepaald gedrag. Als een dier geen honger
heeft ontbreekt de motivatie om te eten, als jij niet wilt slagen ontbreekt de motivatie om te
leren.
Gedrag wordt bepaald door erfelijke factoren en door leerprocessen:
- Erfelijke factoren (aangeboren gedrag) vb. het zuigen aan de borst door een baby (dit doet
de baby vanzelf, hij/zij heeft het niet geleerd.
We hebben verschillende vormen van aangeleerd gedrag:
Gewenning: Een bepaalde reactie op een prikkel wordt bij herhaling van de prikkel
aangeleerd of afgeleerd.
Inprenting: In een bepaalde korte periode kan iets worden geleerd. Bv. ganzen die uit het ei
komen zien de eerste persoon die ze zien als hun ouder.
Trial and error (proefondervindelijk leren): Leren door toevallige ontdekkingen.
Conditionering: Gedrag dat door beloning of straf wordt aangeleerd.
Sociaal gedrag is gedrag van soortgenoten ten opzichte van elkaar (dus tussen
SOORTGENOTEN)
Signaal: Een handeling die als prikkel werkt voor de volgende handeling.
Gedragsketen: Een serie handelingen in een vaste volgorde, zien we vaak bij paringsgedrag
(balts).
Territoriumgedrag: Gedrag met als functie het afbakenen van het territorium (een gebied
rond de nestplaats). Maar natuurlijk moet dit gebied ook verdedigd worden. Zo heeft het dier
voldoende voedsel en ruimte tot zijn beschikking.
Biologie thema gedrag 1
