H1 De wereld: een mozaïek van regio’s
H1.1 De wereld indelen
Globalisering, global village en de wereld indelen
Door de moderne informatie- en communicatietechnologie (ICT) zijn tijd en afstand zelden
nog een belemmering. Mensen met verschillende sociale/culturele achtergronden zijn nauw
verbonden. De wereld is een global village. De toename van sociale, economische, politieke
en culturele relaties heet globalisering. De mate hiervan verschilt per land en wordt berekent
door de globaliseringsindex. Hier wordt gekeken naar ontwikkelingen in cultuur, politiek,
economie en demografie.
Cultuurgebieden
De wereld kan je indelen in cultuurgebieden. Dit is niet makkelijk door het grote aantal
cultuurelementen. Op mondiaal niveau zijn er vier brede overgangszones te onderscheiden:
- Het grensgebied tussen Noord-Amerika en Latijns-Amerika
- Enkele landen tussen Noord-Afrika en Sub-Sahara-Afrika
- Een gebied tussen Europa en de voormalige Sovjet-Unie
- Een zone tussen Rusland, Oost-Azië en Zuid-Azië
De volkeren van cultuurgebieden zijn niet homogeen, maar delen wel een geschiedenis
waarbij een identiteit ontwikkelde. Taal en religie spelen een grote rol. Religie beïnvloed
vaak indirect ook de politiek.
Politiek mozaïek
Het democratische gehalte is te meten met de democratie index. Hierin zijn kenmerken
zoals verkiezingen, besluitvorming, regering, politieke cultuur en mensenrechten verwerkt.
Rijke en arme regio’s
het bruto binnenlands product per inwoner (bbp/inw) wordt gebruikt als indicator voor
economische ontwikkeling. Het bbp is de waarde van alle goederen/diensten die in een land
worden geproduceerd. Je hebt ook een regionale versie: brp/inw. Welvaart meten:
bbp/inwoners. Dit is niet altijd betrouwbaar, doordat niet alles wordt opgenomen in het bbp,
er geen rekening wordt gehouden met prijsverschillen, er lak is aan onafhankelijke
statistische organisaties en er onrechtvaardig grote welvaartsverschillen kunnen worden
verborgen.
Beroepsbevolking
Het economisch ontwikkelingspeil is ook af te leiden uit de samenstelling van de
beroepsbevolking: primaire, secundaire en tertiaire sector. Vooral de primaire sector is een
goede indicator, secundair en tertiair is wat ingewikkelder.
Dicht- en dunbevolkte regio’s
De bevolkingsspreiding op aarde is ongelijkmatig. De bevolkingsdichtheid verschilt per regio.
De verstedelijkingsgraad hangt deels samen met het ontwikkelingspeil. Het aantal grote
steden in ontwikkelingslanden groeit. Dit heeft te maken met het verstedelijkingstempo.
Vooral in arme macroregio’s is dat tempo de laatste tijd hoog.
1
, 2
H1.1 De wereld indelen
Globalisering, global village en de wereld indelen
Door de moderne informatie- en communicatietechnologie (ICT) zijn tijd en afstand zelden
nog een belemmering. Mensen met verschillende sociale/culturele achtergronden zijn nauw
verbonden. De wereld is een global village. De toename van sociale, economische, politieke
en culturele relaties heet globalisering. De mate hiervan verschilt per land en wordt berekent
door de globaliseringsindex. Hier wordt gekeken naar ontwikkelingen in cultuur, politiek,
economie en demografie.
Cultuurgebieden
De wereld kan je indelen in cultuurgebieden. Dit is niet makkelijk door het grote aantal
cultuurelementen. Op mondiaal niveau zijn er vier brede overgangszones te onderscheiden:
- Het grensgebied tussen Noord-Amerika en Latijns-Amerika
- Enkele landen tussen Noord-Afrika en Sub-Sahara-Afrika
- Een gebied tussen Europa en de voormalige Sovjet-Unie
- Een zone tussen Rusland, Oost-Azië en Zuid-Azië
De volkeren van cultuurgebieden zijn niet homogeen, maar delen wel een geschiedenis
waarbij een identiteit ontwikkelde. Taal en religie spelen een grote rol. Religie beïnvloed
vaak indirect ook de politiek.
Politiek mozaïek
Het democratische gehalte is te meten met de democratie index. Hierin zijn kenmerken
zoals verkiezingen, besluitvorming, regering, politieke cultuur en mensenrechten verwerkt.
Rijke en arme regio’s
het bruto binnenlands product per inwoner (bbp/inw) wordt gebruikt als indicator voor
economische ontwikkeling. Het bbp is de waarde van alle goederen/diensten die in een land
worden geproduceerd. Je hebt ook een regionale versie: brp/inw. Welvaart meten:
bbp/inwoners. Dit is niet altijd betrouwbaar, doordat niet alles wordt opgenomen in het bbp,
er geen rekening wordt gehouden met prijsverschillen, er lak is aan onafhankelijke
statistische organisaties en er onrechtvaardig grote welvaartsverschillen kunnen worden
verborgen.
Beroepsbevolking
Het economisch ontwikkelingspeil is ook af te leiden uit de samenstelling van de
beroepsbevolking: primaire, secundaire en tertiaire sector. Vooral de primaire sector is een
goede indicator, secundair en tertiair is wat ingewikkelder.
Dicht- en dunbevolkte regio’s
De bevolkingsspreiding op aarde is ongelijkmatig. De bevolkingsdichtheid verschilt per regio.
De verstedelijkingsgraad hangt deels samen met het ontwikkelingspeil. Het aantal grote
steden in ontwikkelingslanden groeit. Dit heeft te maken met het verstedelijkingstempo.
Vooral in arme macroregio’s is dat tempo de laatste tijd hoog.
1
, 2
