Hoofdstuk 3: De eerste wereldoorlog
3.1 Je eigen volk en je eigen land
In de negentiende eeuw ontstonden nationale bewegingen, die voor het eigen volk naar
een eigen land met een eigen regering streefden. De Duitse nationalisten wilden alle
gebieden met Duitssprekende inwoners verenigen in een dempvratisch bestuurd rijk.
Volgens de kanselier (premier) van Pruisen, Otto van Bismarck, kon vereniging van de
Duitse gebieden in één staat alleen maar lukken door Eisen und Blut, door wapengeweld
dus. Pruisen versloeg Denemarken en het Oostenrijkse leger en verkreeg daarvoor
Sleeswijk en Holstein. Enthousiast over deze militaire aanpak sloten andere Duitse staatjes
zich bij Pruisen aan.
Frankrijk verklaarden de oorlog met de Duitsers (Frans-Duitse oorlog), omdat Frankrijk bang
was voor een sterk Duitsland. De Pruisen moorden de Fransen en omsingelden Parijs. Op
18 januari 1871 riepen de Duitse vorsten in het paleis van Lodewijk XIV in Versailles de
Pruisische koning uit tot keizer WIlhelm I van Duitsland.
De Duitsers vonden zichzelf het beste volk op aarde, het nationalisme werd groter. Maar niet
allemaal bij de Duitsers, maar de Fransen en Engelsen ook.
Van het geld wat de Duitsers hadden gekregen van Frankrijk, liet Wilhelm spoorwegen
kanalen en wegen aanleggen.
Het viel Duitsland op dat Frankrijk en Engeland zoveel koloniën hadden. Voor toegang tot
grondstoffen en afzetmarkten voor de industrie moesten de Europese landen nu ook het
binnenland van de koloniën veroveren. Duitsland mengde zich volop in de race om het
grootste koloniale wereldrijk, het moderne imperialisme.
De Duitse staalproductie, die in 1865 nog maar de helft van die van Frankrijk was, was rond
1900 al twee keer zo groot als de Franse en Engelse staalproductie samen. WIlhelm II
stimuleerde de wapenindustrie. Frankrijk en Engeland waren bang dat hun industrie
achterbleef, dus hun staalproductie ging ook weer omhoog. Zo ontstond een
wapenwedloop.
Nationale bewegingen konden staten vormen, maar ook afbreken, zoals die waarin
verschillende volken met een eigen taal en cultuur onder één vorst leefden:
veelvolkerenstaten. Dat waren Oostenrijk-Hongarije, tsaristisch Rusland en het Osmaanse
Rijk.
In Oostenrijk-Hongarije gunde de Hongaren onder druk van hun nationale beweging
zelfbestuur, Wel bleven de Hongaren de Habsburgse keizers als hun koning erkennen,
vandaar Oostenrijk-Hongarije ook wel Dubbelmonarchie genoemd wordt.
Oostenrijk-Hongarije werd een uitgestrekt rijk het telde vele bevolkingsgroepen met een
eigen taal, cultuur of godsdienst. In de negentiende eeuw verzwakte het Osmaanse Rijk
echter en nationale bewegingen zorgden dat het rijk uiteenviel.
3.1 Je eigen volk en je eigen land
In de negentiende eeuw ontstonden nationale bewegingen, die voor het eigen volk naar
een eigen land met een eigen regering streefden. De Duitse nationalisten wilden alle
gebieden met Duitssprekende inwoners verenigen in een dempvratisch bestuurd rijk.
Volgens de kanselier (premier) van Pruisen, Otto van Bismarck, kon vereniging van de
Duitse gebieden in één staat alleen maar lukken door Eisen und Blut, door wapengeweld
dus. Pruisen versloeg Denemarken en het Oostenrijkse leger en verkreeg daarvoor
Sleeswijk en Holstein. Enthousiast over deze militaire aanpak sloten andere Duitse staatjes
zich bij Pruisen aan.
Frankrijk verklaarden de oorlog met de Duitsers (Frans-Duitse oorlog), omdat Frankrijk bang
was voor een sterk Duitsland. De Pruisen moorden de Fransen en omsingelden Parijs. Op
18 januari 1871 riepen de Duitse vorsten in het paleis van Lodewijk XIV in Versailles de
Pruisische koning uit tot keizer WIlhelm I van Duitsland.
De Duitsers vonden zichzelf het beste volk op aarde, het nationalisme werd groter. Maar niet
allemaal bij de Duitsers, maar de Fransen en Engelsen ook.
Van het geld wat de Duitsers hadden gekregen van Frankrijk, liet Wilhelm spoorwegen
kanalen en wegen aanleggen.
Het viel Duitsland op dat Frankrijk en Engeland zoveel koloniën hadden. Voor toegang tot
grondstoffen en afzetmarkten voor de industrie moesten de Europese landen nu ook het
binnenland van de koloniën veroveren. Duitsland mengde zich volop in de race om het
grootste koloniale wereldrijk, het moderne imperialisme.
De Duitse staalproductie, die in 1865 nog maar de helft van die van Frankrijk was, was rond
1900 al twee keer zo groot als de Franse en Engelse staalproductie samen. WIlhelm II
stimuleerde de wapenindustrie. Frankrijk en Engeland waren bang dat hun industrie
achterbleef, dus hun staalproductie ging ook weer omhoog. Zo ontstond een
wapenwedloop.
Nationale bewegingen konden staten vormen, maar ook afbreken, zoals die waarin
verschillende volken met een eigen taal en cultuur onder één vorst leefden:
veelvolkerenstaten. Dat waren Oostenrijk-Hongarije, tsaristisch Rusland en het Osmaanse
Rijk.
In Oostenrijk-Hongarije gunde de Hongaren onder druk van hun nationale beweging
zelfbestuur, Wel bleven de Hongaren de Habsburgse keizers als hun koning erkennen,
vandaar Oostenrijk-Hongarije ook wel Dubbelmonarchie genoemd wordt.
Oostenrijk-Hongarije werd een uitgestrekt rijk het telde vele bevolkingsgroepen met een
eigen taal, cultuur of godsdienst. In de negentiende eeuw verzwakte het Osmaanse Rijk
echter en nationale bewegingen zorgden dat het rijk uiteenviel.
