SCHEIKUNDE SAMENVATTING HOOFDSTUK 13
§13.1 ADDITIEPOLYMERISATIE
● Kunststoffen zijn vaste stoffen doordat de moleculen waar de kunststof uit bestaat heel
groot zijn en de vanderwaalskrachten dus sterk zijn
o Ze ontstaan wanneer kleine moleculen worden gekoppeld tot hele lange ketens
▪ Het zijn polymeren
● Er zijn verschillende soorten polymeren, zoals: eiwitten en kunststoffen
● Monomeer = de kleine moleculen waar het polymeer uit opgebouwd is, deze geeft de
kunststof vaak zijn naam
o Het koppelen van monomeren kan via additiepolymerisatie of via
condensatiepolymerisatie
● Additiepolymerisatie:
o Polymerisatieproces via een radicaalmechanisme voor polyetheen
o Stap 1: Initiatie, vorming van radicalen (bijvoorbeeld door verwarmen)
o Stap 2: Propagatie, de radicalen reageren met etheen, waarbij de keten langer
wordt
▪ Dit proces herhaalt zich vele malen, er wordt steeds een etheenmolecuul
aan de keten toegevoegd. De keten kun je weergeven als:
❖ Hierin is het fragment tussen haakjes de repeterende
eenheid (= monomeereenheid)
▪ Stap 3: Terminatie, de reactie stopt wanneer twee radicaalmoleculen met elkaar
reageren, op deze manier ontstaat het additiepolymeer
❖ Aan beide uiteinden van de ontstane polymeerketen bevindt zich een deel van het
initiatormolecuul, maar omdat de ketens ontzettend lang zijn, hebben deze nauwelijks
invloed op de eigenschappen van de kunststof
❖ De golfjes of zigzagjes aan het begin en eind van de structuurformule geven aan dat het
molecuul nog verder doorloopt
, ▪ Vaak geef je het additie polymerisatieproces eenvoudiger weer, zo kun je de
vorming van polychlooretheen als volgt weergeven:
§13.2 CONDENSATIEPOLYMERISATIE
❖ Condensatiereactie = een reactie waarbij moleculen worden gekoppeld onder afsplitsing
van een klein molecuul, meestal wordt er water afgesplitst (estervorming)
❖ In een reactiemechanisme geef je de moleculen weer in Lewis structuren en de
verplaatsing van elektronen met pijlen
❖ Het reactiemechanisme van de estervorming verloopt in vier stappen:
⮚ Stap 1: ethaanzuur
neemt een proton op
van H3O+, afkomstig van
zwavelzuur
⮚ Stap 2: er treedt een reactie op van het ion met ethanol
⮚ Stap 3: Een proton (H+) verplaatst van het ene naar het andere O-atoom
⮚ Stap 4: Er splitst water af en een watermolecuul neemt een proton op
❖ De bekendste soorten condensatiepolymeren zijn polyesters en polyamiden
❖ De vorming van een ester is een evenwichtsreactie, de ester kan dus weer reageren met
water om het zuur en de alcohol te vormen
⮚ Reacties waarbij moleculen door een reactie met water ontleed worden, zijn
hydrolysereacties
❖ Condensatiepolymeren = polymeren die gemaakt zijn door een condensatiereactie
§13.1 ADDITIEPOLYMERISATIE
● Kunststoffen zijn vaste stoffen doordat de moleculen waar de kunststof uit bestaat heel
groot zijn en de vanderwaalskrachten dus sterk zijn
o Ze ontstaan wanneer kleine moleculen worden gekoppeld tot hele lange ketens
▪ Het zijn polymeren
● Er zijn verschillende soorten polymeren, zoals: eiwitten en kunststoffen
● Monomeer = de kleine moleculen waar het polymeer uit opgebouwd is, deze geeft de
kunststof vaak zijn naam
o Het koppelen van monomeren kan via additiepolymerisatie of via
condensatiepolymerisatie
● Additiepolymerisatie:
o Polymerisatieproces via een radicaalmechanisme voor polyetheen
o Stap 1: Initiatie, vorming van radicalen (bijvoorbeeld door verwarmen)
o Stap 2: Propagatie, de radicalen reageren met etheen, waarbij de keten langer
wordt
▪ Dit proces herhaalt zich vele malen, er wordt steeds een etheenmolecuul
aan de keten toegevoegd. De keten kun je weergeven als:
❖ Hierin is het fragment tussen haakjes de repeterende
eenheid (= monomeereenheid)
▪ Stap 3: Terminatie, de reactie stopt wanneer twee radicaalmoleculen met elkaar
reageren, op deze manier ontstaat het additiepolymeer
❖ Aan beide uiteinden van de ontstane polymeerketen bevindt zich een deel van het
initiatormolecuul, maar omdat de ketens ontzettend lang zijn, hebben deze nauwelijks
invloed op de eigenschappen van de kunststof
❖ De golfjes of zigzagjes aan het begin en eind van de structuurformule geven aan dat het
molecuul nog verder doorloopt
, ▪ Vaak geef je het additie polymerisatieproces eenvoudiger weer, zo kun je de
vorming van polychlooretheen als volgt weergeven:
§13.2 CONDENSATIEPOLYMERISATIE
❖ Condensatiereactie = een reactie waarbij moleculen worden gekoppeld onder afsplitsing
van een klein molecuul, meestal wordt er water afgesplitst (estervorming)
❖ In een reactiemechanisme geef je de moleculen weer in Lewis structuren en de
verplaatsing van elektronen met pijlen
❖ Het reactiemechanisme van de estervorming verloopt in vier stappen:
⮚ Stap 1: ethaanzuur
neemt een proton op
van H3O+, afkomstig van
zwavelzuur
⮚ Stap 2: er treedt een reactie op van het ion met ethanol
⮚ Stap 3: Een proton (H+) verplaatst van het ene naar het andere O-atoom
⮚ Stap 4: Er splitst water af en een watermolecuul neemt een proton op
❖ De bekendste soorten condensatiepolymeren zijn polyesters en polyamiden
❖ De vorming van een ester is een evenwichtsreactie, de ester kan dus weer reageren met
water om het zuur en de alcohol te vormen
⮚ Reacties waarbij moleculen door een reactie met water ontleed worden, zijn
hydrolysereacties
❖ Condensatiepolymeren = polymeren die gemaakt zijn door een condensatiereactie
