Werkgroep – les
lesweek 1
introductie
Gezondheid is een begrip dat in de gezondheidszorg veel genoemd wordt. Echter is dit ook een
begrip dat voor iedereen een eigen betekenis heeft. Jouw eigen visie op gezondheid is bepalend voor
jouw visie op je eigen verpleegkundige beroepsuitoefening. Jouw visie op gezondheid vormt het
fundament van je verpleegkundige zorgverlening (Sassen, 2018). De WHO gezondheid als ‘een
toestand van volledig fysiek, geestelijk en sociaal welbevinden en niet slechts het ontbreken van
ziekte of gebrek’ (WHO, 1948). Als deze definitie gevolgd wordt, spreken we van gezondheid bij
‘compleet welbevinden’. Dit klink als bijna onbereikbaar doel. Om deze reden heeft Huber (2009) een
nieuwe definitie voorgesteld ‘Gezondheid als het vermogen om je aan te passen en je eigen regie te
voeren, in het licht van de sociale, fysieke en emotionele uitdagingen van het leven’. Deze definitie
gaat ervan uit dat je ook ‘gezond’ kunt zijn in geval van ‘ziekte’. Welke definitie van gezondheid ook
gehanteerd wordt, gezondheid is meer da alleen wel of niet ziek zin. Het is een toestand en het is
een dynamisch proces.
Dimensies gezondheid
Gezondheid en ziekte kan op drie dimensies onderscheiden worden, lichamelijk, psychisch en sociaal:
-[ ] Lichamelijke gezondheid kunnen we gelijkstellen met het ontbreken van lichaamsstoornissen
en lichaamsbeperkingen. Dit wordt ook wel objectieve gezondheid genoemd en is gezondheid op
organisch niveau.
-[ ] Psychische gezondheid heeft te maken met oriëntatie vermogen naar tijd, plaats en persoon,
de aanwezigheid van korte en langetermijngeheugen en de afwezigheid van angst en stress.
-[ ] Sociale gezondheid staat voor participatie en ‘goed’ functioneren in de samenleving.
Dimensie ziekte
Net als gezondheid kent ook ziekte een lichamelijke, psychische en sociale component. In de Engelse
medische (-psychologische/-sociologische) literatuur wordt onderscheid gemaakt tussen Illness,
Disease en Sickness en dat onderscheid sluit aan bij alles wat wij ‘ziek’ noemen:
-[ ] Disease: staat voor aantoonbare medische- biologische afwijking. Deze wordt bepaald door
een deskundige
-[ ] Ilness: staat voor de ziekte-ervaring: het zich niet wel voelen. En dat is aan de patiënt om te
beoordelen. Het gaat hierbij dus om de subjectieve ervaring van het individu en is op individueel
niveau. Deze wordt dan ook bepaald door het individu.
-[ ] Sickness: staat voor de sociale component: met gedraag zich als patiënt en dat wordt ook
erkend door de sociale omgeving.
, lesweek 2
Epidemiologie richt zich op het vóórkomen van gezondheidsproblemen en op de samenhang tussen
gezondheidsproblemen en het vóórkomen van aan het gezondheidsprobleem gerelateerde
verschijnselen.
Het vakgebied dat zich bezighoudt met het inzichtelijk maken van de gezondheidstoestand van de
bevolking is de epidemiologie.
Epidemiologie biedt inzicht in de wijze waarop ziekte- en sterftepatronen verdeeld zijn over de
bevolking.
De epidemiologie bestudeert dus enerzijds welke ziekten en aandoeningen onder de bevolking
voorkomen en anderzijds welke verschijnselen hiermee samenhangen.
Etiologische factoren zijn bepalend voor het ontstaan van een gezondheidsprobleem en gaan dus aan
de ziekte vooraf.
Prognostische factoren maken dat een al aanwezig gezondheidsprobleem verergert of stopt.
Diagnostische factoren maken duidelijk of er sprake is van een bepaald gezondheidsprobleem.
Epidemiologie wordt uitgevoerd in de vorm van epidemiologisch onderzoek.
De epidemiologie bestudeert dus het vóórkomen van een bepaald gezondheidsprobleem onder de
bevolking. Ook bestudeert de epidemiologie de aanwezigheid of afwezigheid van verschijnselen.
Door middel van epidemiologisch onderzoek wordt inzicht verkregen in de gezondheidstoestand van
een omschreven deel van de bevolking. Epidemiologisch onderzoek kan voorheen onbekende
verbanden aantonen.
Gezondheidsindicatoren geven cijfermatig inzicht in het niveau van gezondheid en ziekte onder de
bevolking.
Het cijfermatig bekijken van de mortaliteit en morbiditeit en andere gezondheidsindicatoren biedt
verpleegkundigen de mogelijkheid om het relatieve belang van een bepaalde doodsoorzaak of ziekte
aan te geven.
Hiermee kan worden bepaald welke gezondheidsproblemen belangrijk zijn en welke problemen
verpleegkundigen veelvuldig zullen tegenkomen in hun beroepsuitoefening. Tevens geeft cijfermatig
inzicht een duidelijk beeld van de doodsoorzaken en ziekten die prioriteit verdienen bij het
optimaliseren van de volksgezondheid.
Mortaliteit geeft het percentage personen weer dat sterft aan een bepaalde aandoening gedurende
een bepaalde tijdseenheid.
lesweek 1
introductie
Gezondheid is een begrip dat in de gezondheidszorg veel genoemd wordt. Echter is dit ook een
begrip dat voor iedereen een eigen betekenis heeft. Jouw eigen visie op gezondheid is bepalend voor
jouw visie op je eigen verpleegkundige beroepsuitoefening. Jouw visie op gezondheid vormt het
fundament van je verpleegkundige zorgverlening (Sassen, 2018). De WHO gezondheid als ‘een
toestand van volledig fysiek, geestelijk en sociaal welbevinden en niet slechts het ontbreken van
ziekte of gebrek’ (WHO, 1948). Als deze definitie gevolgd wordt, spreken we van gezondheid bij
‘compleet welbevinden’. Dit klink als bijna onbereikbaar doel. Om deze reden heeft Huber (2009) een
nieuwe definitie voorgesteld ‘Gezondheid als het vermogen om je aan te passen en je eigen regie te
voeren, in het licht van de sociale, fysieke en emotionele uitdagingen van het leven’. Deze definitie
gaat ervan uit dat je ook ‘gezond’ kunt zijn in geval van ‘ziekte’. Welke definitie van gezondheid ook
gehanteerd wordt, gezondheid is meer da alleen wel of niet ziek zin. Het is een toestand en het is
een dynamisch proces.
Dimensies gezondheid
Gezondheid en ziekte kan op drie dimensies onderscheiden worden, lichamelijk, psychisch en sociaal:
-[ ] Lichamelijke gezondheid kunnen we gelijkstellen met het ontbreken van lichaamsstoornissen
en lichaamsbeperkingen. Dit wordt ook wel objectieve gezondheid genoemd en is gezondheid op
organisch niveau.
-[ ] Psychische gezondheid heeft te maken met oriëntatie vermogen naar tijd, plaats en persoon,
de aanwezigheid van korte en langetermijngeheugen en de afwezigheid van angst en stress.
-[ ] Sociale gezondheid staat voor participatie en ‘goed’ functioneren in de samenleving.
Dimensie ziekte
Net als gezondheid kent ook ziekte een lichamelijke, psychische en sociale component. In de Engelse
medische (-psychologische/-sociologische) literatuur wordt onderscheid gemaakt tussen Illness,
Disease en Sickness en dat onderscheid sluit aan bij alles wat wij ‘ziek’ noemen:
-[ ] Disease: staat voor aantoonbare medische- biologische afwijking. Deze wordt bepaald door
een deskundige
-[ ] Ilness: staat voor de ziekte-ervaring: het zich niet wel voelen. En dat is aan de patiënt om te
beoordelen. Het gaat hierbij dus om de subjectieve ervaring van het individu en is op individueel
niveau. Deze wordt dan ook bepaald door het individu.
-[ ] Sickness: staat voor de sociale component: met gedraag zich als patiënt en dat wordt ook
erkend door de sociale omgeving.
, lesweek 2
Epidemiologie richt zich op het vóórkomen van gezondheidsproblemen en op de samenhang tussen
gezondheidsproblemen en het vóórkomen van aan het gezondheidsprobleem gerelateerde
verschijnselen.
Het vakgebied dat zich bezighoudt met het inzichtelijk maken van de gezondheidstoestand van de
bevolking is de epidemiologie.
Epidemiologie biedt inzicht in de wijze waarop ziekte- en sterftepatronen verdeeld zijn over de
bevolking.
De epidemiologie bestudeert dus enerzijds welke ziekten en aandoeningen onder de bevolking
voorkomen en anderzijds welke verschijnselen hiermee samenhangen.
Etiologische factoren zijn bepalend voor het ontstaan van een gezondheidsprobleem en gaan dus aan
de ziekte vooraf.
Prognostische factoren maken dat een al aanwezig gezondheidsprobleem verergert of stopt.
Diagnostische factoren maken duidelijk of er sprake is van een bepaald gezondheidsprobleem.
Epidemiologie wordt uitgevoerd in de vorm van epidemiologisch onderzoek.
De epidemiologie bestudeert dus het vóórkomen van een bepaald gezondheidsprobleem onder de
bevolking. Ook bestudeert de epidemiologie de aanwezigheid of afwezigheid van verschijnselen.
Door middel van epidemiologisch onderzoek wordt inzicht verkregen in de gezondheidstoestand van
een omschreven deel van de bevolking. Epidemiologisch onderzoek kan voorheen onbekende
verbanden aantonen.
Gezondheidsindicatoren geven cijfermatig inzicht in het niveau van gezondheid en ziekte onder de
bevolking.
Het cijfermatig bekijken van de mortaliteit en morbiditeit en andere gezondheidsindicatoren biedt
verpleegkundigen de mogelijkheid om het relatieve belang van een bepaalde doodsoorzaak of ziekte
aan te geven.
Hiermee kan worden bepaald welke gezondheidsproblemen belangrijk zijn en welke problemen
verpleegkundigen veelvuldig zullen tegenkomen in hun beroepsuitoefening. Tevens geeft cijfermatig
inzicht een duidelijk beeld van de doodsoorzaken en ziekten die prioriteit verdienen bij het
optimaliseren van de volksgezondheid.
Mortaliteit geeft het percentage personen weer dat sterft aan een bepaalde aandoening gedurende
een bepaalde tijdseenheid.
