Geel : belangrijk
Groen : toets
Mk oncologie hoorcollege 1 algemene oncologie
Mitose : celdeling
Oncognenese : (manier waarop een gezwel ontstaat)
- snelheid celdeling niet meer onder controle
- geen groeifactoren, toch celdeling
- tumorcellen negeren ‘contact-inhibitie’
- kankercellen kunnen oneindig vaak delen
- cellen gaan niet meer dood
- negeren van bevel apoptose (proces van geprogrammeerde celdood)
- angiogenese (vorming van nieuwe bloedvaten vanuit bestaande bloedvaten)
- tumor ‘stopt’ met groeien als het ongeveer 0.5 mm groot is
- dan zijn nieuwe haarvaatjes nodig
- kankercellen produceren groeifactoren die groei van capillairen richting de
tumor stimuleren
- metastase (uitzaaiingen)
- tumor maakt MMP (matrix metallo proteinases) en geeft deze af
- MMP breekt het bindweefsel tussen de cellen en de verschillende weefsels
en organen ligt af
- hierdoor kunnen cellen zich losmaken uit een weefsel en zich direct in
omliggende weefsels nestelen of zich verplaatsen.
- omzeilen immuunsysteem
- de ‘slimme’ tumorcellen zijn niet meer herkenbaar of blokkeren de T-cellen
actief
Risicofactoren :
- leeftijd
- erfelijke aanleg (genetisch)
- BRCA1 en 2
- omgevingsfactoren :
, - voeding
- alcohol
- rood vlees
- stress
- ziekteverwekkers (pathogenen)
- virale infecties
- giftige stoffen
- roken, alcohol, PAK’s, asbest, fijnstof
- straling
- UV, röntgen, gamma
Beeldvormende diagnostiek :
- echo
- CT scan
- PET scan (positron emissie tomografie)
- MRI scan
Tumormarkers : stoffen afkomstig van de tumor
PSA gebruikt voor :
- screening
- reactie behandeling
- recidief
Premalinge stadium : niet kwaadaardig maar ook niet goedaardig
Carcinoma in situ : vroege vorm, binnen basaalmembraan
Benigne tumor : goedaardig
- groei : binnen het kapsel, dringt NIET het omliggende weefsel binnen
- groei : verdrukt omliggend weefsel
- zaait NIET uit, metastaseert niet
- niet direct levensbedreigend
, - bv hemangioom, lipoom
Maligne tumor : kwaadaardig
- groei : dringt het omliggende weefsel binnen
- groei : verwoest omliggende weefsel
- zaait uit, metastaseert
- bedreigt gezondheid en leven patiënt
- bv mammacarcinoom, prostaatcarcinoom
Lymfogene metastasering :
- via lymfebanen
- losgelaten tumorcellen lopen vast in het eerste klierstation
Hematogene metastasering :
- via bloedbaan
- naar andere organen en weefsels (bv longen, lever, hersenen, botten)
- metastases kunnen elf ook weer uitzaaien
Vena pulmonaris type :
Tumor in long hersenen, lever, botten
Vena porta type :
Tumor in maag, alvleesklier, darm lever
Vena cava type :
Tumor in benen, armen, testis, nieren, blaas longen
TNM classificatie : classificatie voor Tumor Nodes Metastasen
Behandeling :
- chirurgie
- chemotherapie
- valt cellen aan die zich snel vermenigvuldigen
- toediening : oraal, inspuiting in ader of spier of Port-a-Cath
Groen : toets
Mk oncologie hoorcollege 1 algemene oncologie
Mitose : celdeling
Oncognenese : (manier waarop een gezwel ontstaat)
- snelheid celdeling niet meer onder controle
- geen groeifactoren, toch celdeling
- tumorcellen negeren ‘contact-inhibitie’
- kankercellen kunnen oneindig vaak delen
- cellen gaan niet meer dood
- negeren van bevel apoptose (proces van geprogrammeerde celdood)
- angiogenese (vorming van nieuwe bloedvaten vanuit bestaande bloedvaten)
- tumor ‘stopt’ met groeien als het ongeveer 0.5 mm groot is
- dan zijn nieuwe haarvaatjes nodig
- kankercellen produceren groeifactoren die groei van capillairen richting de
tumor stimuleren
- metastase (uitzaaiingen)
- tumor maakt MMP (matrix metallo proteinases) en geeft deze af
- MMP breekt het bindweefsel tussen de cellen en de verschillende weefsels
en organen ligt af
- hierdoor kunnen cellen zich losmaken uit een weefsel en zich direct in
omliggende weefsels nestelen of zich verplaatsen.
- omzeilen immuunsysteem
- de ‘slimme’ tumorcellen zijn niet meer herkenbaar of blokkeren de T-cellen
actief
Risicofactoren :
- leeftijd
- erfelijke aanleg (genetisch)
- BRCA1 en 2
- omgevingsfactoren :
, - voeding
- alcohol
- rood vlees
- stress
- ziekteverwekkers (pathogenen)
- virale infecties
- giftige stoffen
- roken, alcohol, PAK’s, asbest, fijnstof
- straling
- UV, röntgen, gamma
Beeldvormende diagnostiek :
- echo
- CT scan
- PET scan (positron emissie tomografie)
- MRI scan
Tumormarkers : stoffen afkomstig van de tumor
PSA gebruikt voor :
- screening
- reactie behandeling
- recidief
Premalinge stadium : niet kwaadaardig maar ook niet goedaardig
Carcinoma in situ : vroege vorm, binnen basaalmembraan
Benigne tumor : goedaardig
- groei : binnen het kapsel, dringt NIET het omliggende weefsel binnen
- groei : verdrukt omliggend weefsel
- zaait NIET uit, metastaseert niet
- niet direct levensbedreigend
, - bv hemangioom, lipoom
Maligne tumor : kwaadaardig
- groei : dringt het omliggende weefsel binnen
- groei : verwoest omliggende weefsel
- zaait uit, metastaseert
- bedreigt gezondheid en leven patiënt
- bv mammacarcinoom, prostaatcarcinoom
Lymfogene metastasering :
- via lymfebanen
- losgelaten tumorcellen lopen vast in het eerste klierstation
Hematogene metastasering :
- via bloedbaan
- naar andere organen en weefsels (bv longen, lever, hersenen, botten)
- metastases kunnen elf ook weer uitzaaien
Vena pulmonaris type :
Tumor in long hersenen, lever, botten
Vena porta type :
Tumor in maag, alvleesklier, darm lever
Vena cava type :
Tumor in benen, armen, testis, nieren, blaas longen
TNM classificatie : classificatie voor Tumor Nodes Metastasen
Behandeling :
- chirurgie
- chemotherapie
- valt cellen aan die zich snel vermenigvuldigen
- toediening : oraal, inspuiting in ader of spier of Port-a-Cath
