GEN1104 – Casussen
Casus 1 Leerdoelen
1. Macroscopische anatomie van de hersenen en functie
De Hersenen bestaan uit drie delen, het cerebrum (grote hersenen), cerebellum (kleine
hersenen), en de hersenstam. In de grote hersenen kunnen we vier grote verschillende
gebieden aanwijzen. Dit zijn de frontale, pariëtale, occipitale, en de temporale kwab. Deze
kwabben worden gescheiden van elkaar door sulci, de frontale en pariëtale kwab door de
centrale sulcus. De temporale kwab ligt ventraal van de diepe laterale fissuur. En de
occipitaal kwab ligt in het achterste van het cerebrum. Wanneer je de laterale fissuur uit
elkaar zou trekken, kun je diep de insula zien. Dit is een stukje cerebrale cortex wat voor
scheiding tussen temporaal en frontaal zorgt.
Sulcus parietoccipitalis, deze sulcus zit tussen de parietale kwab en de occipitale kwab. Hij is
alleen zichtbaar vanuit mediaal
Wat scheidt de twee hemisferen, de twee hemisferen worden gescheiden door de falx
cerebri. Tussen de cerebrum en cerebellum zit het falx tentorium.
Om verder in te gaan op het cerebrum bespreken we de verschillende gebieden met de
functies hier: Frontaalkwab is voor het coördineren van cognitieve, emotionele en
motivationele processen zoals plannen, impulsbeheersing en doelgericht handelen. Dit zijn
ook wel de executieve functies.
Pariëtaal kwab, deze kwab is betrokken bij zintuigelijke en cognitieve functies, zoals
aandacht, inzicht, lezen en rekenen. Het ontvangt deze informatie vanuit de thalamus.
Temporaalkwab, Heeft te maken met horen want het maakt deel uit van de auditieve cortex
en werkt samen met de hippocampus.
Occipitaal kwab, deze kwab heeft te maken met zicht en herkenning.
De hersenstam bestaat uit verschillende delen, waaronder de medulla oblongata, de pons
en het mesencefalon. Dit is op volgorde, het regelcentrum van het lichaam. In de medulla
zitten onder andere belangrijke zenuwvezels, en motorische en sensorische banen kruisen
hier. Het gebied regelt, snelheid en de kracht van de hartslag door het CVCC, ook heeft het
een respiratie systeem.
De hippocampus ligt diep in de lobus temporalis, en het ligt om het diencephalon heen.
Deze structuur laat het een belangrijke rol spelen bij opslag van informatie in het geheugen.
Daarnaast is het betrokken bij ruimtelijke oriëntatie.
Als laatst hebben we ook de kleine hersenen of cerebellum, deze liggen onder de occipitaal
kwab. Het bestaat uit twee helften net als het cerebrum en is gescheiden door de vermis.
De kleine hersenen zorgen voor coördinatie van spierbewegingen en het evenwicht.
- Hersenvliezen
Onder de schedel worden de hersenen beschermt door drie delen, deze delen samen zijn
het hersenvlies. De drie membranen zijn de dura mater, het arachnoïdea membraan, en de
Pia mater. Aan de namen is al af te leiden waarvoor ze dienen, de dura mater is latijn voor
harde moeder deze beschrijft de gelijkende structuur aan die van leer. De dura vormt een
sterke, in-elastische tas om het brein en het ruggenmerg. Hieronder ligt het arachnoïdea
membraan, wat te maken heeft met een spin. Deze hersenvlies laag heeft een
spinnenwebachtig aanzicht. Normaal gesproken zit er geen ruimte tussen de dura mater en
arachnoïdea maar wanneer een bloedvat scheurt kan er in de subdurale ruimte bloed
verzamelen. Dit kan het CNS verdrukken en zorgen voor uitval. De Pia mater, ook wel de
tedere moeder genoemd is een dun membraan dat dicht bij het brein oppervlak ligt. Langs
,de Pia mater liggen veel bloedvaten die uiteindelijk in het brein zich zullen verdelen. De Pia
wordt gescheiden van arachnoïdea door een met vloeistof gevulde ruimte. Deze
subarachnoïdeale ruimte is gevuld met cerebrospinaal vloeistof (CSF).
- Ventrikels
De laterale wanden van de ongepaarde delen van het ventriculaire systeem (allesbehalve
laterale ventrikels). - Dus dit zijn, derde ventrikel, het cerebrale aquaduct, het vierde
ventrikel, en het spinale kanaal – Deze kunnen gezien worden in een mediaal zicht van de
hersenen. Dit is handig omdat de thalamus en hypothalamus naast het derde ventrikel
liggen. De laterale ventrikels zijn gepaarde structuren die als een gewei uit het derde
ventrikel ontstaan.
In dit ventriculaire systeem zit CSF. CSF wordt gemaakt door speciaal weefsel, genaamd de
choroid plexus. Deze ligt in de ventrikels van de cerebrale hemisferen. CSF kan zo van de
gepaarde ventrikels van het cerebrum naar een serie van verbonden, ongepaarde holten in
het centrum van de hersenstam stromen. CSF gaat uit het ventriculaire systeem en gaat in
het subarachnoïdale systeem door kleine openingen, of aperturen, deze zitten dichtbij waar
het cerebellum aan de hersenstam zit. In de subarachnoïdale ruimte, is CSF geresorbeerd
door bloedvaten en speciale structuren de arachnoïdea villi.
- Gebieden (Brodmann)
Brodmann heeft een cytoarchitectuele map gemaakt van de neocortex. In deze map heeft
elk gebied van de cortex met eenzelfde cytoarchitectuur een nummer. Dus hebben we een
gebied, nummer 17, nummer 18 en zo voorts. We kunnen nu zeggen dat al deze gebieden
ook daadwerkelijk voor verschillende functies zijn van het brein.
,1-3 = Primaire sensorische cortex
4 = Primaire motorische cortex
5 = Primaire sensorische associatiecortex
6 = Premotorische cortex
17 = Primaire visuele cortex
18-19 = Secundaire visuele cortex
22 = Wernicke (Kan simpele dingen zeggen)
41-42 = Auditieve regio,
44-45 = Regio van Broca (Kan alles verstaan, maar niks zeggen)
Diencephalon, mesencefalon, telencefalon, Etc. uitzoeken.
2. Histologie van de hersenen
Het functionele deel van de cerebrale cortex is een dunne laag neuronen die alle convulsies
van het cerebrum bedekken. Deze laag is 2 tot 5 millimeter dik, met een totale oppervlakte
van een kwart vierkante meter. De totale cerebrale cortex bestaat uit 100 miljard neuronen.
De meeste neuronen in het neuronale oppervlak van de cerebrale cortex, zijn van drie
typen. (1) granulair, (2) fusiform, (3) piramidaal deze heten zo door de vorm. De granulaire
neuronen hebben korte axons en daardoor functioneren ze hoofdzakelijk als interneuronen
die signalen over korte afstand overbrengen binnen de cortex zelf. Sommige zorgen voor
excitatie, en geven daarom de neurotransmitter glutamaat af. Andere zijn inhibitors deze
geven gamma aminobutyric acid (GABA) af. De piramidale en fusiforme cellen geven aan
stijging aan alle output vezels van de cortex. De piramidale cellen zijn groter en meer
aanwezig dan de fusiforme cellen. Ze zijn de bron van de lange, grote zenuwvezels die
helemaal naar de ruggengraat gaan. Ze zorgen ook voor het ontstaan van de meeste grote
subcorticale associatie vezelbundels die van een groot deel van het brein naar een ander
groot deel gaan. Verschillende soorten gliacellen, astrocyte, oligodendrocyte, microglia,
ependymal cellen, satelliet cellen.
- Schors
, De structuur van de cerebrale cortex gaande van: I, Moleculaire laag; II, externe granulaire
laag; III, Laag piramidale cellen; IV, interne granulaire laag; V, Grote piramidale cellaag; en
VI, een laag van fusiforme of polymorfe cellen. In dit plaatje is ook te zien hoe een groot
aantal van de horizontale vezels tussen de tussenliggende gebieden van de cortex zitten.
Maar er zitten ook verticale vezels die uit de cortex komen en naar lage gebieden in de
hersenen gaan en sommige zelfs helemaal naar de ruggengraat of andere verre regio’s van
de cerebrale cortex gaan door lange associatie bundels. De meeste inkomende specifieke
sensorische signalen van ons lichaam termineren in de corticale laag IV. Meeste van de
output signalen gaan uit de cortex door neuronen met locatie in laag V en VI. De hele grote
vezels naar de hersenstam en ruggenmerg komen uit laag V; en een hele grote hoeveelheid
vezels naar de thalamus komen uit laag VI. Lagen I, II, III hebben de meeste intra corticale
associatie functies, met grote hoeveelheden van neuronen in laag II en III zorgend voor
korte horizontale connecties met nabij gelegen corticale gebieden.
3. Anatomie uit beelden kunnen halen
- CT en MRI
Computed Tomography, ook wel bekend als CT, staat bekend omdat het een plakje van de
hersenen kan visualiseren. Om dit voor elkaar te krijgen, is een X-ray bron geroteerd om het
hoofd heen. Aan de andere kant van het hoofd in het traject van de X-ray beam, zitten
sensitieve elektronische sensors van X-irradiatie. Deze informatie gaat naar een computer
en dit zorgt voor de digitale reconstructie van de positie en hoeveelheid radio gepakt
materiaal in het vlak van het hersen stukje. CT-scans hebben op deze manier voor het eerst
de organisatie van grijs en witte matter laten zien, en de positie van de ventrikels in het
levende brein.
Casus 1 Leerdoelen
1. Macroscopische anatomie van de hersenen en functie
De Hersenen bestaan uit drie delen, het cerebrum (grote hersenen), cerebellum (kleine
hersenen), en de hersenstam. In de grote hersenen kunnen we vier grote verschillende
gebieden aanwijzen. Dit zijn de frontale, pariëtale, occipitale, en de temporale kwab. Deze
kwabben worden gescheiden van elkaar door sulci, de frontale en pariëtale kwab door de
centrale sulcus. De temporale kwab ligt ventraal van de diepe laterale fissuur. En de
occipitaal kwab ligt in het achterste van het cerebrum. Wanneer je de laterale fissuur uit
elkaar zou trekken, kun je diep de insula zien. Dit is een stukje cerebrale cortex wat voor
scheiding tussen temporaal en frontaal zorgt.
Sulcus parietoccipitalis, deze sulcus zit tussen de parietale kwab en de occipitale kwab. Hij is
alleen zichtbaar vanuit mediaal
Wat scheidt de twee hemisferen, de twee hemisferen worden gescheiden door de falx
cerebri. Tussen de cerebrum en cerebellum zit het falx tentorium.
Om verder in te gaan op het cerebrum bespreken we de verschillende gebieden met de
functies hier: Frontaalkwab is voor het coördineren van cognitieve, emotionele en
motivationele processen zoals plannen, impulsbeheersing en doelgericht handelen. Dit zijn
ook wel de executieve functies.
Pariëtaal kwab, deze kwab is betrokken bij zintuigelijke en cognitieve functies, zoals
aandacht, inzicht, lezen en rekenen. Het ontvangt deze informatie vanuit de thalamus.
Temporaalkwab, Heeft te maken met horen want het maakt deel uit van de auditieve cortex
en werkt samen met de hippocampus.
Occipitaal kwab, deze kwab heeft te maken met zicht en herkenning.
De hersenstam bestaat uit verschillende delen, waaronder de medulla oblongata, de pons
en het mesencefalon. Dit is op volgorde, het regelcentrum van het lichaam. In de medulla
zitten onder andere belangrijke zenuwvezels, en motorische en sensorische banen kruisen
hier. Het gebied regelt, snelheid en de kracht van de hartslag door het CVCC, ook heeft het
een respiratie systeem.
De hippocampus ligt diep in de lobus temporalis, en het ligt om het diencephalon heen.
Deze structuur laat het een belangrijke rol spelen bij opslag van informatie in het geheugen.
Daarnaast is het betrokken bij ruimtelijke oriëntatie.
Als laatst hebben we ook de kleine hersenen of cerebellum, deze liggen onder de occipitaal
kwab. Het bestaat uit twee helften net als het cerebrum en is gescheiden door de vermis.
De kleine hersenen zorgen voor coördinatie van spierbewegingen en het evenwicht.
- Hersenvliezen
Onder de schedel worden de hersenen beschermt door drie delen, deze delen samen zijn
het hersenvlies. De drie membranen zijn de dura mater, het arachnoïdea membraan, en de
Pia mater. Aan de namen is al af te leiden waarvoor ze dienen, de dura mater is latijn voor
harde moeder deze beschrijft de gelijkende structuur aan die van leer. De dura vormt een
sterke, in-elastische tas om het brein en het ruggenmerg. Hieronder ligt het arachnoïdea
membraan, wat te maken heeft met een spin. Deze hersenvlies laag heeft een
spinnenwebachtig aanzicht. Normaal gesproken zit er geen ruimte tussen de dura mater en
arachnoïdea maar wanneer een bloedvat scheurt kan er in de subdurale ruimte bloed
verzamelen. Dit kan het CNS verdrukken en zorgen voor uitval. De Pia mater, ook wel de
tedere moeder genoemd is een dun membraan dat dicht bij het brein oppervlak ligt. Langs
,de Pia mater liggen veel bloedvaten die uiteindelijk in het brein zich zullen verdelen. De Pia
wordt gescheiden van arachnoïdea door een met vloeistof gevulde ruimte. Deze
subarachnoïdeale ruimte is gevuld met cerebrospinaal vloeistof (CSF).
- Ventrikels
De laterale wanden van de ongepaarde delen van het ventriculaire systeem (allesbehalve
laterale ventrikels). - Dus dit zijn, derde ventrikel, het cerebrale aquaduct, het vierde
ventrikel, en het spinale kanaal – Deze kunnen gezien worden in een mediaal zicht van de
hersenen. Dit is handig omdat de thalamus en hypothalamus naast het derde ventrikel
liggen. De laterale ventrikels zijn gepaarde structuren die als een gewei uit het derde
ventrikel ontstaan.
In dit ventriculaire systeem zit CSF. CSF wordt gemaakt door speciaal weefsel, genaamd de
choroid plexus. Deze ligt in de ventrikels van de cerebrale hemisferen. CSF kan zo van de
gepaarde ventrikels van het cerebrum naar een serie van verbonden, ongepaarde holten in
het centrum van de hersenstam stromen. CSF gaat uit het ventriculaire systeem en gaat in
het subarachnoïdale systeem door kleine openingen, of aperturen, deze zitten dichtbij waar
het cerebellum aan de hersenstam zit. In de subarachnoïdale ruimte, is CSF geresorbeerd
door bloedvaten en speciale structuren de arachnoïdea villi.
- Gebieden (Brodmann)
Brodmann heeft een cytoarchitectuele map gemaakt van de neocortex. In deze map heeft
elk gebied van de cortex met eenzelfde cytoarchitectuur een nummer. Dus hebben we een
gebied, nummer 17, nummer 18 en zo voorts. We kunnen nu zeggen dat al deze gebieden
ook daadwerkelijk voor verschillende functies zijn van het brein.
,1-3 = Primaire sensorische cortex
4 = Primaire motorische cortex
5 = Primaire sensorische associatiecortex
6 = Premotorische cortex
17 = Primaire visuele cortex
18-19 = Secundaire visuele cortex
22 = Wernicke (Kan simpele dingen zeggen)
41-42 = Auditieve regio,
44-45 = Regio van Broca (Kan alles verstaan, maar niks zeggen)
Diencephalon, mesencefalon, telencefalon, Etc. uitzoeken.
2. Histologie van de hersenen
Het functionele deel van de cerebrale cortex is een dunne laag neuronen die alle convulsies
van het cerebrum bedekken. Deze laag is 2 tot 5 millimeter dik, met een totale oppervlakte
van een kwart vierkante meter. De totale cerebrale cortex bestaat uit 100 miljard neuronen.
De meeste neuronen in het neuronale oppervlak van de cerebrale cortex, zijn van drie
typen. (1) granulair, (2) fusiform, (3) piramidaal deze heten zo door de vorm. De granulaire
neuronen hebben korte axons en daardoor functioneren ze hoofdzakelijk als interneuronen
die signalen over korte afstand overbrengen binnen de cortex zelf. Sommige zorgen voor
excitatie, en geven daarom de neurotransmitter glutamaat af. Andere zijn inhibitors deze
geven gamma aminobutyric acid (GABA) af. De piramidale en fusiforme cellen geven aan
stijging aan alle output vezels van de cortex. De piramidale cellen zijn groter en meer
aanwezig dan de fusiforme cellen. Ze zijn de bron van de lange, grote zenuwvezels die
helemaal naar de ruggengraat gaan. Ze zorgen ook voor het ontstaan van de meeste grote
subcorticale associatie vezelbundels die van een groot deel van het brein naar een ander
groot deel gaan. Verschillende soorten gliacellen, astrocyte, oligodendrocyte, microglia,
ependymal cellen, satelliet cellen.
- Schors
, De structuur van de cerebrale cortex gaande van: I, Moleculaire laag; II, externe granulaire
laag; III, Laag piramidale cellen; IV, interne granulaire laag; V, Grote piramidale cellaag; en
VI, een laag van fusiforme of polymorfe cellen. In dit plaatje is ook te zien hoe een groot
aantal van de horizontale vezels tussen de tussenliggende gebieden van de cortex zitten.
Maar er zitten ook verticale vezels die uit de cortex komen en naar lage gebieden in de
hersenen gaan en sommige zelfs helemaal naar de ruggengraat of andere verre regio’s van
de cerebrale cortex gaan door lange associatie bundels. De meeste inkomende specifieke
sensorische signalen van ons lichaam termineren in de corticale laag IV. Meeste van de
output signalen gaan uit de cortex door neuronen met locatie in laag V en VI. De hele grote
vezels naar de hersenstam en ruggenmerg komen uit laag V; en een hele grote hoeveelheid
vezels naar de thalamus komen uit laag VI. Lagen I, II, III hebben de meeste intra corticale
associatie functies, met grote hoeveelheden van neuronen in laag II en III zorgend voor
korte horizontale connecties met nabij gelegen corticale gebieden.
3. Anatomie uit beelden kunnen halen
- CT en MRI
Computed Tomography, ook wel bekend als CT, staat bekend omdat het een plakje van de
hersenen kan visualiseren. Om dit voor elkaar te krijgen, is een X-ray bron geroteerd om het
hoofd heen. Aan de andere kant van het hoofd in het traject van de X-ray beam, zitten
sensitieve elektronische sensors van X-irradiatie. Deze informatie gaat naar een computer
en dit zorgt voor de digitale reconstructie van de positie en hoeveelheid radio gepakt
materiaal in het vlak van het hersen stukje. CT-scans hebben op deze manier voor het eerst
de organisatie van grijs en witte matter laten zien, en de positie van de ventrikels in het
levende brein.
