Samenvatting risicomanagement
1. Risico’s en risicomanagement – introductie en
ontwikkeling
Objectieve veiligheid: kun je meten (tellen)
Subjectieve veiligheid: is de mate waarin mensen zich veilig voelen.
(Vliegangst, onveiligheidsgevoel)
Menselijke behoeften: de belende psycholoog Abraham Maslow
onderscheidt vijf fundamentele typen van menselijke behoeften, die qua
belangrijkheid zijn te rangschikken op verschillende niveaus van een
hiërarchie. Zoals iemands basisbehoeften aan de onderkant van de
hiërarchie niet zijn bevredigd, eisen die zijn aandacht op en laten de
overige behoeften hem min of meer koud.
Zel
f-
ont
plo
oii
ng
Waardering
(succes,
prestige)
Liefde, sociale contacten
(genegenheid, erbij horen)
Veiligheid (bescherming, economische
zekerheid)
Fysieke behoeften (eten, drinken, slaap, seks)
Ervaringskader: mensen proberen risico’s te interpreteren vanuit hun
ervaringskader. Vaak houdt dat in dat ze de verschijnselen terugbrengen
tot gebeurtenissen die al vaker hebben plaatsgevonden.
Risico wordt omschreven als het gevaar van schade of verlies.
In deze beschrijving staan twee componenten, te weten: gevaar en
schade of verlies.
De eerste component ‘gevaar’ impliceert onzekerheid over de uitkomst.
Onzekerheid is dan ook een vereiste om een gebeurtenis of
omstandigheid als risico te bestempelen.
De tweede component ‘schade’ of ‘verlies’ toont dat we met risico’s een
gebeurtenis met een negatieve uitkomst duiden. Onzekere
,gebeurtenissen met negatieve gevolgen kunnen voorkomen op alle
vlakken: in de natuur, in de privélevens van mensen en binnen
organisaties, bedrijven en maatschappijen.
Kenmerken van een risico:
- Kans op het optreden van een gebeurtenis
- Gevolg
- Blootstelling
- Betrokkene
Calamiteit: grote ramp
Primaire levensbehoefte: Van oudsher hebben mensen moeten leven
onder omstandigheden die allerlei onzekerheden met zich meebrachten.
In vroegere tijden hadden die onzekerheden heel duidelijk betrekking op
het ‘naakte bestaan’ van de meeste mensen. Dat is ook nu nog het geval
in veel ontwikkelingslanden. In de westerse maatschappij echter, zijn
mensen erin geslaagd redelijke zekerheden geleerd om te gaan met
risico’s die het vervullen van deze primaire levensbehoeften bedreigen.
Risicomanagement: de term ‘risicomanagement’ is een vlag, die
verschillende ladingen dekt.
- Zo wordt het woord ‘risicomanagement’ gebruikt voor de analyse
en de beheersing van risico’s die zijn verbonden aan een
beleggingsportefeuille, aan investeringen en aan kredietverlening,
kortom het omgaan met allerlei zuiver financiële risico’s.
- In de industriële sector staat de term risicomanagement met name
voor alle maatregelen die zijn gericht op het borgen van de
kwaliteit, continuïteit en veiligheid van processen en producten.
- In de accountancy heeft risicomanagement vooral betrekking op het
al dan niet voldoen aan voorschriften voor de bedrijfsvoering en
verslaglegging.
- Bij het projectmatig werken zoals in de bouw- of ICT-sector, is
risicomanagement gericht op de bescherming van de
projectdoelstellingen in termen van budget, tijd en kwaliteit.
- Juristen zien risicomanagement vaak als synoniem voor juridische
controlling, met name gericht op de analyse en beheersing van
aansprakelijkheidsrisico’s en de juridische onaanvechtbaarheid van
contracten.
Soorten risico’s
- Ondernemingsrisico’s (dynamische risico’s) zoals:
o Strategische risico’s
o Commerciële risico’s
o Organisatorische risico’s
- Risico’s die kunnen leiden tot schade of verlies:
o Verzekerbare risico’s statische risico’s
, Door wetgeving is risicomanagement ook belangrijker geworden.
(Indirect)
- Aansprakelijkheidswetgeving bedrijven gaan zorgvuldiger om
met het aansprakelijkheidsrisico.
- Arbeidswetgeving heeft ervoor gezorgd dat er een goed
gestructureerd risicomanagement moest komen door
arbeidsongevallen en beroepsziekten.
Wetgeving waar risicomanagement direct uit voortvloeit.
- Corporate-governanceregeling een wet die organisaties
rechtstreeks verplicht tot het toepassen van risicomanagement.
- Nederlandse corporate governance code voor beursgenoteerde
ondernemingen.
- International Financial Reporting Standards beursgenoteerde
ondernemingen moeten vastleggen hoe ze met risico’s omgaan, in
het bijzonder het aanleggen van reserves met het oog op
toekomstige schadegevallen.
- Basel akkoorden voor internationaal banktoezicht. Zorgen voor
voldoende kapitaalreserve bij banken.
- Solvency II-richtlijn de solvabiliteit van verzekeraars en daarmee
de uitkeringszekerheid van verzekerden te beschermen.
Een andere factor die aanleiding tot toepassing van risicomanagement
geeft is de wisselende stabiliteit in de verzekerbaarheid van risico’s en de
prijsniveaus van verzekeringen.
De verzekeringsindustrie heeft een belangrijke invloed gehad op de
ontwikkeling van het risicomanagement. De verzekeringsmaatschappijen
kijken naar een verstandig acceptatiebeleid en een verantwoordelijke
prijsbepaling voor een verzekering. De verzekeraar kijkt naar de te
verzekeren risico’s in relatie tot de potentiële winstmogelijkheden.
Verzekeraars stellen hun deskundigheid in risicomanagement ook
beschikbaar aan hun klanten in de vorm van
risicomanagementadvisering.
1. Risico’s en risicomanagement – introductie en
ontwikkeling
Objectieve veiligheid: kun je meten (tellen)
Subjectieve veiligheid: is de mate waarin mensen zich veilig voelen.
(Vliegangst, onveiligheidsgevoel)
Menselijke behoeften: de belende psycholoog Abraham Maslow
onderscheidt vijf fundamentele typen van menselijke behoeften, die qua
belangrijkheid zijn te rangschikken op verschillende niveaus van een
hiërarchie. Zoals iemands basisbehoeften aan de onderkant van de
hiërarchie niet zijn bevredigd, eisen die zijn aandacht op en laten de
overige behoeften hem min of meer koud.
Zel
f-
ont
plo
oii
ng
Waardering
(succes,
prestige)
Liefde, sociale contacten
(genegenheid, erbij horen)
Veiligheid (bescherming, economische
zekerheid)
Fysieke behoeften (eten, drinken, slaap, seks)
Ervaringskader: mensen proberen risico’s te interpreteren vanuit hun
ervaringskader. Vaak houdt dat in dat ze de verschijnselen terugbrengen
tot gebeurtenissen die al vaker hebben plaatsgevonden.
Risico wordt omschreven als het gevaar van schade of verlies.
In deze beschrijving staan twee componenten, te weten: gevaar en
schade of verlies.
De eerste component ‘gevaar’ impliceert onzekerheid over de uitkomst.
Onzekerheid is dan ook een vereiste om een gebeurtenis of
omstandigheid als risico te bestempelen.
De tweede component ‘schade’ of ‘verlies’ toont dat we met risico’s een
gebeurtenis met een negatieve uitkomst duiden. Onzekere
,gebeurtenissen met negatieve gevolgen kunnen voorkomen op alle
vlakken: in de natuur, in de privélevens van mensen en binnen
organisaties, bedrijven en maatschappijen.
Kenmerken van een risico:
- Kans op het optreden van een gebeurtenis
- Gevolg
- Blootstelling
- Betrokkene
Calamiteit: grote ramp
Primaire levensbehoefte: Van oudsher hebben mensen moeten leven
onder omstandigheden die allerlei onzekerheden met zich meebrachten.
In vroegere tijden hadden die onzekerheden heel duidelijk betrekking op
het ‘naakte bestaan’ van de meeste mensen. Dat is ook nu nog het geval
in veel ontwikkelingslanden. In de westerse maatschappij echter, zijn
mensen erin geslaagd redelijke zekerheden geleerd om te gaan met
risico’s die het vervullen van deze primaire levensbehoeften bedreigen.
Risicomanagement: de term ‘risicomanagement’ is een vlag, die
verschillende ladingen dekt.
- Zo wordt het woord ‘risicomanagement’ gebruikt voor de analyse
en de beheersing van risico’s die zijn verbonden aan een
beleggingsportefeuille, aan investeringen en aan kredietverlening,
kortom het omgaan met allerlei zuiver financiële risico’s.
- In de industriële sector staat de term risicomanagement met name
voor alle maatregelen die zijn gericht op het borgen van de
kwaliteit, continuïteit en veiligheid van processen en producten.
- In de accountancy heeft risicomanagement vooral betrekking op het
al dan niet voldoen aan voorschriften voor de bedrijfsvoering en
verslaglegging.
- Bij het projectmatig werken zoals in de bouw- of ICT-sector, is
risicomanagement gericht op de bescherming van de
projectdoelstellingen in termen van budget, tijd en kwaliteit.
- Juristen zien risicomanagement vaak als synoniem voor juridische
controlling, met name gericht op de analyse en beheersing van
aansprakelijkheidsrisico’s en de juridische onaanvechtbaarheid van
contracten.
Soorten risico’s
- Ondernemingsrisico’s (dynamische risico’s) zoals:
o Strategische risico’s
o Commerciële risico’s
o Organisatorische risico’s
- Risico’s die kunnen leiden tot schade of verlies:
o Verzekerbare risico’s statische risico’s
, Door wetgeving is risicomanagement ook belangrijker geworden.
(Indirect)
- Aansprakelijkheidswetgeving bedrijven gaan zorgvuldiger om
met het aansprakelijkheidsrisico.
- Arbeidswetgeving heeft ervoor gezorgd dat er een goed
gestructureerd risicomanagement moest komen door
arbeidsongevallen en beroepsziekten.
Wetgeving waar risicomanagement direct uit voortvloeit.
- Corporate-governanceregeling een wet die organisaties
rechtstreeks verplicht tot het toepassen van risicomanagement.
- Nederlandse corporate governance code voor beursgenoteerde
ondernemingen.
- International Financial Reporting Standards beursgenoteerde
ondernemingen moeten vastleggen hoe ze met risico’s omgaan, in
het bijzonder het aanleggen van reserves met het oog op
toekomstige schadegevallen.
- Basel akkoorden voor internationaal banktoezicht. Zorgen voor
voldoende kapitaalreserve bij banken.
- Solvency II-richtlijn de solvabiliteit van verzekeraars en daarmee
de uitkeringszekerheid van verzekerden te beschermen.
Een andere factor die aanleiding tot toepassing van risicomanagement
geeft is de wisselende stabiliteit in de verzekerbaarheid van risico’s en de
prijsniveaus van verzekeringen.
De verzekeringsindustrie heeft een belangrijke invloed gehad op de
ontwikkeling van het risicomanagement. De verzekeringsmaatschappijen
kijken naar een verstandig acceptatiebeleid en een verantwoordelijke
prijsbepaling voor een verzekering. De verzekeraar kijkt naar de te
verzekeren risico’s in relatie tot de potentiële winstmogelijkheden.
Verzekeraars stellen hun deskundigheid in risicomanagement ook
beschikbaar aan hun klanten in de vorm van
risicomanagementadvisering.
