Week 1
Cultuur
Cultuur is een lastig te definiëren begrip. Er is niet één simpele definitie te geven. Elk
individu is als een cultuur te zien, er zijn subculturen (studenten, Friezen, voetbalsupporters,
hardrockliefhebbers) en er is de cultuur van een land. Cultuur wordt gedefinieerd door:
• Cultuur is altijd van een groep
• Cultuur is aangeleerd
• Cultuur is relatief
• Cultuur geeft betekenis aan de wereld om ons heen, het geeft ons een
referentiekader
De wereld om ons heen krijgt betekenis door onze cultuur:
• Cultuur maakt onze wereld comfortabel, cultuur is een comfortzone
• Betekenissen kunnen veranderen als de omgeving verandert (context)
• Cultuur is gewoon normaal doen
• Wat zijn waarden?
• Wat zijn normen?
Cultuur is altijd van een groep. Individuen hebben elk wel een culturele identiteit die uit
meerder subculturen kan bestaan.
Cultuur is aangeleerd, Cultuur leren we door:
Socialisatie.
Ouders, familie, omgang met anderen, media, school etc.
Programmering.
Programmering van de hersenen: hoe dien je te denken? Denk aan het besturingssysteem
van een computer of smartphone.
Culturele bril
• Niets heeft betekenis van zichzelf
• Mensen geven betekenis
• Betekenis hangt af van de context, cultureel raamwerk en beelden.
Cultuur is relatief cultuur wordt pas duidelijk als je in contact komt met een andere
cultuur.
Cultuur geeft betekenis aan de wereld om ons heen, het geeft ons een referentiekader.
Cultuur is de verzameling afspraken die stilzwijgend wordt gemaakt over hoe mensen hun
wereld zien.
Jouw geprogrammeerde hersenen vertellen je in een fractie van een seconde wat iets
betekent.
,Stel jezelf deze vragen bij de plaatjes op de volgende dia:
- Hoe snel vertelden mijn hersenen wat de betekenis is van de plaatjes? (wat gebeurd daar
en wie zijn die mensen?)
-Waar komt die informatie vandaan? Hoe weten jouw hersenen dit?
De plek waar die informatie vandaan komt noemen we ons referentiekader.
Context veranderende betekenis De wereld om ons heen krijgt betekenis door onze
cultuur. Betekenissen kunnen veranderen als de omgeving, de context, veranderd.
Cultuur is een comfortzone
Waarden
Wat zijn waarden?
Onze waarden bepalen wat wij normaal vinden binnen een cultuur. Normaal vinden wij
comfortabel.
Wanneer we dus iets zien of meemaken wat ons oncomfortabel doet voelen, boos,
geërgerd, beledigt of lachwekkend, dan is dat ‘niet normaal’, buiten onze comfortzone en
past niet bij onze waarden.
Waarden zijn zaken die wij als waardevol ervaren, waarden zijn basisaannames waarop
culturen gebaseerd zijn en slechts heel langzaam veranderen.
Cultuur is gewoon normaal doen. Maar wat is normaal? Normaal wordt gedefinieerd als de
waarden van een bepaalde cultuur.
Normen
Wat zijn normen?
Normen zijn de grenzen aan die waarden. De regel die overtreden wordt.
Veiligheid in het verkeer is een waarde. Dat vinden wij in Nederland belangrijk. De
bijbehorende norm is 50 km. per uur in de bebouwde kom en 120 op de snelweg.
Over normen wordt veel gediscussieerd, over de waarde zijn we het vaak eens.
, Week 2
Universele dillema’s
Culturen zijn ontstaan omdat de eerste groepen mensen problemen moeten oplossen. Deze
problemen zijn er nu ook nog en elke groep mensen en elke generatie moet met deze problemen
omgaan. Deze problemen noemen we universele dilemma's.
Voorbeelden van universele dillema’s:
Hoe gaan we met tijd?
Hoe gaan we om met leiderschap?
Hoe gaan we om met de natuur?
Hoe gaan we om met man-vrouw verschillen?
Basis aannames
Bespreek welke oplossing in Nederland gekozen is voor het universele dilemma: omgaan met tijd?
De oplossing van een universeel probleem wordt een basis aanname genoemd, dit is wat wij als
‘waar’ zien:
Basis aannames zijn overtuigingen over hoe de wereld hoort te zijn.
Andere culturen hebben andere aannames gemaakt, het een is niet beter of slechter, maar
gewoon een andere keuze, gemaakt door andere groepen mensen in andere
omstandigheden.
Elke groep mensen gelooft echter dat hun keuze de beste keuze is, de enige ‘goede’ keuze,
en dat maakt vervolgens alle andere keuzes van andere culturen de ‘slechte’ keuze.
Basisaannames zijn niet zichtbaar, ze zijn impliciet, geprogrammeerd door je ouders en de
omgeving.
Dit is wat Hofstede noemt: mentale programmering. Het model van Hofstede (komen we op
terug) is gebaseerd op zes universele dilemma's.
Het ui-model
Van basisaanname naar cultuur: uit-model
Een cultuur is opgebouwd als een ui, met verschillende
lagen op elkaar.
• Elke cultuur heeft basisaannames als kern.
(Impliciet, onzichtbaar)
• Met daarover heen een laag waarden
overtuigingen en bijbehorende normen die
afkomstig zijn van de basisaannames. (Impliciet,
onzichtbaar)
• Beide lagen worden pas expliciet en zichtbaar
gemaakt in de buitenste laag van symbolen,
culturele producten, rituelen en tradities en
cultureel gedrag.
Het ui-model is een is een manier van redeneren om via
de tastbare en zichtbare buitenkant van een cultuur de
onderliggende expliciete waarden te vinden.
Wat zijn de onderliggende waarden, overtuigingen en basisaannames van het Sinterklaasfeest?
Doe hetzelfde voor klompen of een ander voorbeeld.
Cultuur
Cultuur is een lastig te definiëren begrip. Er is niet één simpele definitie te geven. Elk
individu is als een cultuur te zien, er zijn subculturen (studenten, Friezen, voetbalsupporters,
hardrockliefhebbers) en er is de cultuur van een land. Cultuur wordt gedefinieerd door:
• Cultuur is altijd van een groep
• Cultuur is aangeleerd
• Cultuur is relatief
• Cultuur geeft betekenis aan de wereld om ons heen, het geeft ons een
referentiekader
De wereld om ons heen krijgt betekenis door onze cultuur:
• Cultuur maakt onze wereld comfortabel, cultuur is een comfortzone
• Betekenissen kunnen veranderen als de omgeving verandert (context)
• Cultuur is gewoon normaal doen
• Wat zijn waarden?
• Wat zijn normen?
Cultuur is altijd van een groep. Individuen hebben elk wel een culturele identiteit die uit
meerder subculturen kan bestaan.
Cultuur is aangeleerd, Cultuur leren we door:
Socialisatie.
Ouders, familie, omgang met anderen, media, school etc.
Programmering.
Programmering van de hersenen: hoe dien je te denken? Denk aan het besturingssysteem
van een computer of smartphone.
Culturele bril
• Niets heeft betekenis van zichzelf
• Mensen geven betekenis
• Betekenis hangt af van de context, cultureel raamwerk en beelden.
Cultuur is relatief cultuur wordt pas duidelijk als je in contact komt met een andere
cultuur.
Cultuur geeft betekenis aan de wereld om ons heen, het geeft ons een referentiekader.
Cultuur is de verzameling afspraken die stilzwijgend wordt gemaakt over hoe mensen hun
wereld zien.
Jouw geprogrammeerde hersenen vertellen je in een fractie van een seconde wat iets
betekent.
,Stel jezelf deze vragen bij de plaatjes op de volgende dia:
- Hoe snel vertelden mijn hersenen wat de betekenis is van de plaatjes? (wat gebeurd daar
en wie zijn die mensen?)
-Waar komt die informatie vandaan? Hoe weten jouw hersenen dit?
De plek waar die informatie vandaan komt noemen we ons referentiekader.
Context veranderende betekenis De wereld om ons heen krijgt betekenis door onze
cultuur. Betekenissen kunnen veranderen als de omgeving, de context, veranderd.
Cultuur is een comfortzone
Waarden
Wat zijn waarden?
Onze waarden bepalen wat wij normaal vinden binnen een cultuur. Normaal vinden wij
comfortabel.
Wanneer we dus iets zien of meemaken wat ons oncomfortabel doet voelen, boos,
geërgerd, beledigt of lachwekkend, dan is dat ‘niet normaal’, buiten onze comfortzone en
past niet bij onze waarden.
Waarden zijn zaken die wij als waardevol ervaren, waarden zijn basisaannames waarop
culturen gebaseerd zijn en slechts heel langzaam veranderen.
Cultuur is gewoon normaal doen. Maar wat is normaal? Normaal wordt gedefinieerd als de
waarden van een bepaalde cultuur.
Normen
Wat zijn normen?
Normen zijn de grenzen aan die waarden. De regel die overtreden wordt.
Veiligheid in het verkeer is een waarde. Dat vinden wij in Nederland belangrijk. De
bijbehorende norm is 50 km. per uur in de bebouwde kom en 120 op de snelweg.
Over normen wordt veel gediscussieerd, over de waarde zijn we het vaak eens.
, Week 2
Universele dillema’s
Culturen zijn ontstaan omdat de eerste groepen mensen problemen moeten oplossen. Deze
problemen zijn er nu ook nog en elke groep mensen en elke generatie moet met deze problemen
omgaan. Deze problemen noemen we universele dilemma's.
Voorbeelden van universele dillema’s:
Hoe gaan we met tijd?
Hoe gaan we om met leiderschap?
Hoe gaan we om met de natuur?
Hoe gaan we om met man-vrouw verschillen?
Basis aannames
Bespreek welke oplossing in Nederland gekozen is voor het universele dilemma: omgaan met tijd?
De oplossing van een universeel probleem wordt een basis aanname genoemd, dit is wat wij als
‘waar’ zien:
Basis aannames zijn overtuigingen over hoe de wereld hoort te zijn.
Andere culturen hebben andere aannames gemaakt, het een is niet beter of slechter, maar
gewoon een andere keuze, gemaakt door andere groepen mensen in andere
omstandigheden.
Elke groep mensen gelooft echter dat hun keuze de beste keuze is, de enige ‘goede’ keuze,
en dat maakt vervolgens alle andere keuzes van andere culturen de ‘slechte’ keuze.
Basisaannames zijn niet zichtbaar, ze zijn impliciet, geprogrammeerd door je ouders en de
omgeving.
Dit is wat Hofstede noemt: mentale programmering. Het model van Hofstede (komen we op
terug) is gebaseerd op zes universele dilemma's.
Het ui-model
Van basisaanname naar cultuur: uit-model
Een cultuur is opgebouwd als een ui, met verschillende
lagen op elkaar.
• Elke cultuur heeft basisaannames als kern.
(Impliciet, onzichtbaar)
• Met daarover heen een laag waarden
overtuigingen en bijbehorende normen die
afkomstig zijn van de basisaannames. (Impliciet,
onzichtbaar)
• Beide lagen worden pas expliciet en zichtbaar
gemaakt in de buitenste laag van symbolen,
culturele producten, rituelen en tradities en
cultureel gedrag.
Het ui-model is een is een manier van redeneren om via
de tastbare en zichtbare buitenkant van een cultuur de
onderliggende expliciete waarden te vinden.
Wat zijn de onderliggende waarden, overtuigingen en basisaannames van het Sinterklaasfeest?
Doe hetzelfde voor klompen of een ander voorbeeld.
