Intercultural communication samenvatting
Hoofdstuk 1: Interculturele communicatie
1.1 Inleiding
Communicatie tussen mensen uit verschillende culturen wordt beïnvloed door verschillen in culturele achtergronden. De
communicatiepartners gebruiken verschillende interpretatieschema’s voor zenden en ontvangen. Interculturele
communicatie kan globaal worden omschreven als het proces van uitwisseling van informatie tussen twee personen die
zichzelf in een specifieke context in culturele termen als onderling verschillend definiëren. Groepslidmaatschap bepaald
of de ontmoeting intercultureel is. Er is sprake van interculturele communicatie als de communicatiepartners normen,
waarden en praktijken introduceren die:
1) Relevant zijn voor de interactie
2) Objectief gezien specifiek zijn voor de sociale of culturele groep waartoe ze zichzelf rekenen
3) En wanneer de kennis over deze normen en waarden als vanzelfsprekend wordt beschouwd
(Bovenstaande punten behoren tot de Theorie van de culturele, waarbij de onderscheidende eigenschappen op de voorgrond worden geplaatst)
In de eerste helft van deze eeuw werden andere culturen vanuit een westers-etnocentrisch perspectief bekeken: andere
culturen werden als inferieur (ondergeschikt) gezien.
Tegenover de etnocentrische invalshoek staat de humanistische benadering, die meer gericht is op internationalisering
en humanisme. Aanhangers hiervan pleiten voor het ontwikkelen van theorieën die wederzijds begrip tussen culturen
bevorderen. Deze humanistische benadering:
1) Legt de nadruk op het begrijpen van de te bestuderen cultuur en op het toepassen van de ontwikkelde
communicatieve vaardigheden
2) Beschouwt de (westerse) communicator en de leden van de betreffende cultuur als partners in het
communicatieproces waarvan het verloop door hen beïnvloed kan worden
3) Benadrukt de opvatting dat andere culturen intact moeten blijven. Verandering dient alleen van binnenuit plaats
te vinden. Elke andere aanpak is onnatuurlijk, oneconomisch en onethisch.
Hiernaast is er ook wetenschappelijke benadering, waarbij de aandacht voor interculturele communicatie heeft geleid tot
een herdefiniëring van de centrale begrippen cultuur en communicatie en tot aanpassingen in de westers-etnocentrische
benadering.
1.2 Afbakening van interculturele communicatie
Andere woorden voor communicatie tussen verschillende culturen: interraciale, interetnische, crossraciaal,
crossculturele en interculturele communicatie. Door het begrip interculturele communicatie niet te gebruiken, wordt de
vaagheid van het begrip cultuur omzeilt.
Een ras verwijst naar mensen die over gemeenschappelijke fysieke kenmerken beschikken. Deze zijn in principe niet
relevant voor de communicatie. Harde uitspraken over rassen hebben vaak te maken met stereotypering. De onjuiste
gedachte dat ras de oorzaak kan zijn van communicatieproblemen, is mede het gevolg van het feit dat raciale verschillen
gepaard gaan met culturele verschillen of kunnen worden veroorzaakt door racistische opvattingen.
Communicatie kan interraciaal zijn (tussen blank en zwart), maar hoeft niet intercultureel te zijn (verschillende culturen).
Etnische groepen onderscheiden zich op basis van criteria als religie, taal, en andere culturele verworvenheden.
Bijvoorbeeld; een jood uit Amerika en een jood uit Israël is niet interetnisch maar wel intercultureel. Binnen een ras zijn
verschillende culturen.
Intracultureel is communicatie tussen personen uit eenzelfde land maar die behoren tot verschillende sociaal
economische groepen. Kan intercultureel zijn. Het verschil is niet fundamenteel (cruciaal) maar gradueel (subtiel). Het
interculturele karakter heeft vooral te maken met het verschil in opvattingen die ontstaan over de culturele elementen.
, Communicatie met vreemdelingen kan voorkomen bij ontmoetingen tussen gevestigden (insiders) en nieuwkomers
(outsiders). Vreemdelingen zijn personen die niet behoren tot de eigen etnische, culturele of sociaaleconomische groep.
Iemand kan alleen een vreemdeling zijn in relatie tot iemand anders.
1.4 Model voor interculturele communicatie
Factoren die het verloop en de effectiviteit van het interculturele communicatieproces beïnvloeden:
1) de culturele achtergronden
2) de wederzijdse attitudes en beeldvorming
3) de persoonlijke vaardigheden van de communicatiepartners
Het schematische model is een ordeningskader waarbij de factoren sterk met elkaar samenhangen.
Persoonlijkheidskarakteristieken, communicatiestijlen, attitudes en beeldvorming zijn afhankelijk van de cultuur waarin
iemand opgroeit.
Culturele achtergronden
Gaat om dominante opvattingen en waarden die de
leden van de betreffende groepen hebben.
Vaardigheden
Bekwaamheid bij het overbrengen en interpreteren van
communicatieve boodschappen. Ook empathisch
vermogen en interpersoonlijke aantrekkingskracht
spelen een belangrijke rol.
Beeldvorming
Dit is het concrete resultaat van het evaluatieproces,
dat voornamelijk leidt tot stereotypen en vooroordelen
over zichzelf (zelfperceptie) en over anderen
(etnocentrisme, discriminatie en racisme). Perceptie
heeft een cognitieve, evaluatieve en gedragsmatige
component.
Hoofdstuk 2: Cultuur
2.1 Inleiding
Cultuur is de manier van controle van een groep waarbij het onder andere kan gaan om religie, kunst, architectuur, taal
of abstracte aspecten zoals normen en waarde. In intergroepsontmoetingen wordt de term cultuur gebruikt ter
aanduiding van gedragsuitingen die als kenmerkend worden beschouwd voor een bepaald volk of een specifieke
bevolkingsgroep. De cultuur van een groep wordt niet van buitenaf opgelegd of geïmporteerd, maar kan door
intercultureel contact beïnvloed worden. Belangrijke criteria voor de afbakening en identificatie van culturen zijn taal, tijd
en geografische ruimte. Cultuur verandert met de tijd en moet daarom als momentopname worden beschouwd.
2.2 Het wezen van cultuur
Concreet gaat het bij cultuur om gedrag, normen, waarden en opvattingen die mensen zich binnen een gegeven
samenleving hebben verworven door leerprocessen. Cultuur informeert de mens niet alleen over de werkelijkheid waarin
hij leeft, cultuur programmeert ook de wijze waarom die informatie in het menselijk gedrag wordt verwerkt. Het gaat dus
om een informatieverschaffend en informatieverwerkend mechanisme. De mens zijn innerlijke en uiterlijke functioneren
Hoofdstuk 1: Interculturele communicatie
1.1 Inleiding
Communicatie tussen mensen uit verschillende culturen wordt beïnvloed door verschillen in culturele achtergronden. De
communicatiepartners gebruiken verschillende interpretatieschema’s voor zenden en ontvangen. Interculturele
communicatie kan globaal worden omschreven als het proces van uitwisseling van informatie tussen twee personen die
zichzelf in een specifieke context in culturele termen als onderling verschillend definiëren. Groepslidmaatschap bepaald
of de ontmoeting intercultureel is. Er is sprake van interculturele communicatie als de communicatiepartners normen,
waarden en praktijken introduceren die:
1) Relevant zijn voor de interactie
2) Objectief gezien specifiek zijn voor de sociale of culturele groep waartoe ze zichzelf rekenen
3) En wanneer de kennis over deze normen en waarden als vanzelfsprekend wordt beschouwd
(Bovenstaande punten behoren tot de Theorie van de culturele, waarbij de onderscheidende eigenschappen op de voorgrond worden geplaatst)
In de eerste helft van deze eeuw werden andere culturen vanuit een westers-etnocentrisch perspectief bekeken: andere
culturen werden als inferieur (ondergeschikt) gezien.
Tegenover de etnocentrische invalshoek staat de humanistische benadering, die meer gericht is op internationalisering
en humanisme. Aanhangers hiervan pleiten voor het ontwikkelen van theorieën die wederzijds begrip tussen culturen
bevorderen. Deze humanistische benadering:
1) Legt de nadruk op het begrijpen van de te bestuderen cultuur en op het toepassen van de ontwikkelde
communicatieve vaardigheden
2) Beschouwt de (westerse) communicator en de leden van de betreffende cultuur als partners in het
communicatieproces waarvan het verloop door hen beïnvloed kan worden
3) Benadrukt de opvatting dat andere culturen intact moeten blijven. Verandering dient alleen van binnenuit plaats
te vinden. Elke andere aanpak is onnatuurlijk, oneconomisch en onethisch.
Hiernaast is er ook wetenschappelijke benadering, waarbij de aandacht voor interculturele communicatie heeft geleid tot
een herdefiniëring van de centrale begrippen cultuur en communicatie en tot aanpassingen in de westers-etnocentrische
benadering.
1.2 Afbakening van interculturele communicatie
Andere woorden voor communicatie tussen verschillende culturen: interraciale, interetnische, crossraciaal,
crossculturele en interculturele communicatie. Door het begrip interculturele communicatie niet te gebruiken, wordt de
vaagheid van het begrip cultuur omzeilt.
Een ras verwijst naar mensen die over gemeenschappelijke fysieke kenmerken beschikken. Deze zijn in principe niet
relevant voor de communicatie. Harde uitspraken over rassen hebben vaak te maken met stereotypering. De onjuiste
gedachte dat ras de oorzaak kan zijn van communicatieproblemen, is mede het gevolg van het feit dat raciale verschillen
gepaard gaan met culturele verschillen of kunnen worden veroorzaakt door racistische opvattingen.
Communicatie kan interraciaal zijn (tussen blank en zwart), maar hoeft niet intercultureel te zijn (verschillende culturen).
Etnische groepen onderscheiden zich op basis van criteria als religie, taal, en andere culturele verworvenheden.
Bijvoorbeeld; een jood uit Amerika en een jood uit Israël is niet interetnisch maar wel intercultureel. Binnen een ras zijn
verschillende culturen.
Intracultureel is communicatie tussen personen uit eenzelfde land maar die behoren tot verschillende sociaal
economische groepen. Kan intercultureel zijn. Het verschil is niet fundamenteel (cruciaal) maar gradueel (subtiel). Het
interculturele karakter heeft vooral te maken met het verschil in opvattingen die ontstaan over de culturele elementen.
, Communicatie met vreemdelingen kan voorkomen bij ontmoetingen tussen gevestigden (insiders) en nieuwkomers
(outsiders). Vreemdelingen zijn personen die niet behoren tot de eigen etnische, culturele of sociaaleconomische groep.
Iemand kan alleen een vreemdeling zijn in relatie tot iemand anders.
1.4 Model voor interculturele communicatie
Factoren die het verloop en de effectiviteit van het interculturele communicatieproces beïnvloeden:
1) de culturele achtergronden
2) de wederzijdse attitudes en beeldvorming
3) de persoonlijke vaardigheden van de communicatiepartners
Het schematische model is een ordeningskader waarbij de factoren sterk met elkaar samenhangen.
Persoonlijkheidskarakteristieken, communicatiestijlen, attitudes en beeldvorming zijn afhankelijk van de cultuur waarin
iemand opgroeit.
Culturele achtergronden
Gaat om dominante opvattingen en waarden die de
leden van de betreffende groepen hebben.
Vaardigheden
Bekwaamheid bij het overbrengen en interpreteren van
communicatieve boodschappen. Ook empathisch
vermogen en interpersoonlijke aantrekkingskracht
spelen een belangrijke rol.
Beeldvorming
Dit is het concrete resultaat van het evaluatieproces,
dat voornamelijk leidt tot stereotypen en vooroordelen
over zichzelf (zelfperceptie) en over anderen
(etnocentrisme, discriminatie en racisme). Perceptie
heeft een cognitieve, evaluatieve en gedragsmatige
component.
Hoofdstuk 2: Cultuur
2.1 Inleiding
Cultuur is de manier van controle van een groep waarbij het onder andere kan gaan om religie, kunst, architectuur, taal
of abstracte aspecten zoals normen en waarde. In intergroepsontmoetingen wordt de term cultuur gebruikt ter
aanduiding van gedragsuitingen die als kenmerkend worden beschouwd voor een bepaald volk of een specifieke
bevolkingsgroep. De cultuur van een groep wordt niet van buitenaf opgelegd of geïmporteerd, maar kan door
intercultureel contact beïnvloed worden. Belangrijke criteria voor de afbakening en identificatie van culturen zijn taal, tijd
en geografische ruimte. Cultuur verandert met de tijd en moet daarom als momentopname worden beschouwd.
2.2 Het wezen van cultuur
Concreet gaat het bij cultuur om gedrag, normen, waarden en opvattingen die mensen zich binnen een gegeven
samenleving hebben verworven door leerprocessen. Cultuur informeert de mens niet alleen over de werkelijkheid waarin
hij leeft, cultuur programmeert ook de wijze waarom die informatie in het menselijk gedrag wordt verwerkt. Het gaat dus
om een informatieverschaffend en informatieverwerkend mechanisme. De mens zijn innerlijke en uiterlijke functioneren
