Samenvatting Alle leerdoelen voor de toets BIAZ centraal zenuwstelsel

Leerdoelen BIAZ-centraal
zenuwstelsel
Inhoud
Anatomie en fysiologie...........................................................................................................................2
Neurologische aandoeningen.................................................................................................................6
Bewustzijnsstoornissen......................................................................................................................6
Epilepsie.............................................................................................................................................9
Delier................................................................................................................................................10
Pijn, pijnbestrijding en sedatie.............................................................................................................11
Pijn....................................................................................................................................................11
Postoperatieve pijn...........................................................................................................................13
Viscerale, oncologische en chronische pijn......................................................................................15
Opioïden..........................................................................................................................................16
Sedatie.............................................................................................................................................17
Zintuigelijk............................................................................................................................................19
Endocrien stelsel..................................................................................................................................21




1

,Anatomie en fysiologie
 De anatomie en fysiologie benoemen van het centrale en perifere zenuwstelsel, te weten:
o Cerebellum: kleine hersenen, ligt achter de achterste schedelgroeve. Zorgt voor
aanpassen van houdingsspieren om het lichaam in evenwicht te houden en het
soepel laten verlopen van bewegingen door te zorgen voor coördinatie,
nauwkeurigheid en timing.
o Diencephalon: tussenhersenen, ligt tussen de grote hersenen en de hersenstam.
Bestaat uit de thalamus en de hypothalamus. Zorgt voor filterfunctie van
binnenkomende signalen en de regeling van bewegingen en homeostase.
o Mesencephalon: middenhersenen, sensorische kernen zijn betrokken bij de
verwerking van visuele en auditieve informatie. Zorgen voor reflexen bij input, zoals
sluiten ogen bij lichtflitsen.
o Pons: verbindt cerebellum met diencephalon, mesencephalon, cerebrum en
ruggenmerg. Hier liggen sensorische en motorische kernen van vier hersenzenuwen.
Pons is betrokken bij de regulering van de ademhaling.
o Cerebrum: grootste gedeelte van de hersenen. Hier worden bewuste gedachten
gevormd en verstandelijke functie uitgevoerd.
o Medulla oblongata: verlengd merg, verbinde de hersenstam met het ruggenmerg. Er
zijn veel motorische en sensorische kernen aanwezig die als schakelstation
functioneren om informatie uit te wisselen tussen de hersenen en het ruggenmerg.
Er kruisen zenuwbanen, waardoor de rechterhemisfeer informatie krijgt en
informatie geeft aan de linker hemisfeer en vica versa.
o Ruggenmerg: loopt tot L1/2. Ruggenmerg wordt bescherm door de wervelkolom.
Deze bestaat uit wervels die door tussenwervelschijven en gewrichten met elkaar
verbonden zijn. In ruggenmerg zijn zenuwen gerangschikt in banen.
o Hersenvliezen:
 Epidurale ruimte: ruimte tussen dura mater en wanden van het
wervelkanaal.
 Dura mater: buitenste hersenvlies. Is het hardst en het stevigst, heeft een
beschermende functie. Rond de hersenen 2 lagen, rond het ruggenmerg één
laag.
 Subdurale ruimte: smalle ruimte die dura mater en arachnoïdea scheidt.
 Arachnoïdea: middelste hersenvlies. Spinnenwebweefsel, bestaat uit veel
bindweefselverbindingen. Zorgen ervoor dat de hersenen en het ruggenmerg
zwevend zijn opgehangen.
 Subarachnoïdale ruimte: ruimte die arachnoïdea en pia mater scheidt. Bevat
liquor.
 Pia mater: binnenste hersenvlies. Dun vlies dat rijk is aan bloedvaten. Nauw
verbonden met de hersenen en het ruggenmerg, volgt alle groeven. Spelen
een rol in de voorziening van zuurstof en voedingsstoffen aan de hersenen.
 De anatomie en fysiologie benoemen van neuronen, gliacellen en grijze en witte stof.
o Neuronen: zenuwcellen, komen voor in het centrale en perifere zenuwstelsel.
 Sensibele neuronen: afferente gedeelte van het perifere zenuwstelsel.
Zintuigcellen krijgen input vanuit het inwendige en uitwendige milieu. Zij
geven de informatie via sensibele neuronen door aan het centrale
zenuwstelsel.



2

,  Motorische neuronen: efferente gedeelte van het zenuwstelsel. Zetten hun
input om en geven vanuit het centrale zenuwstelsel impulsen naar het
perifere zenuwstelsel. Hier worden weefsels en organen geactiveerd en
krijgen het signaal om iets te doen.
 Schakelcellen: bevinden zich in het centrale zenuwstelsel, zijn
verantwoordelijk voor het doorschakelen van sensorische informatie en voor
de coördinatie van motorische activiteit.
o Gliacellen: steuncellen, cellen met een ondersteunende fuctie. Komen voor in het
centrale en perifere zenuwstelsel.
 Centraal zenuwstelsel:
 Astrocyten (5): maken deel uit van de bloedhersenbarrière, zorgen
ervoor dat niet alle stoffen uit het bloed de hersenen kunnen
bereiken. Bij schade zorgen deze gliacellen ervoor dat groeifactoren
vrijkomen om zo het herstel te bevorderen.
 Oligodendrocyten (4): vormen de myelineschede, myeline verhoogt
de snelheid en efficiëntie van de informatieoverdracht door de
axonen.
 Ependymcellen (1): bekleden de ventrikels en het centrale kanaal
van het ruggenmerg.
 Microgliacellen (3): vormen een belangrijk onderdeel van het
immuunsysteem van de hersenen. Bestrijden infecties en reageren
op stoffen die de zenuwcellen kunnen beschadigen.
 Perifeer zenuwstelsel:
 Satellietcellen: ondersteunen en omgeven de cellichamen in het
perifere zenuwstelsel.
 Schwann-cellen: verzorgen de myelinisatie in het perifere
zenuwstelsel. Versnellen de impulsgeleiding in het axon.
o Grijze stof: bestaat voornamelijk uit dendrieten en cellichamen. Heeft als functie het
verwerken van informatie. In het ruggenmerg is de grijze stof omgeven door witte
stof, in de hersenen is dit precies andersom.
o Witte stof: bestaat in de hersenen uit gemyeliniseerde axonen, myeline heeft een
witte kleur. Legt verbindingen tussen de hersengebieden en zorgt voor de
communicatie tussen de zenuwcellen. In het ruggenmerg is de grijze stof omgeven
door witte stof, in de hersenen is dit precies andersom.
 De verschillende hersenkwabben en functies daarvan beschrijven.
o Sensorische schors: bevindt zich in de pariëtaalkwab, neuronen ontvangen
somatische sensorische informatie van pijn-, druk-, tast- en temperatuurzintuigen.
o Pariëtaalkwab: is verantwoordelijk voor de motoriek, sensibiliteit en ruimtelijk
inzicht.
 Laesie veroorzaakt hemiparese contralateraal (aan de andere kant), apraxie,
sensibiliteitsstoornissen contralateraal en stoornissen in het ruimtelijk
inzicht.
o Motorische schors: bevindt zich in de frontaalkwab, neuronen wekken willekeurige
bewegingen op door somatische motorische neuronen in de hersenstam en het
ruggenmerg aan te sturen.
o Frontaalkwab: is verantwoordelijk voor het denkvermogen, initiatief, blikcentrum en
sommige primaire functies.


3