Nationaal en Internationaal procederen
Erasmus periode 3
Week 1: internationale bevoegdheid
College 1
Korte introductie in het vak mbt opdrachten, toetsen en inhoud vak.
Inleiding nationaal procederen (nationaal procesrecht)
Wat weet je al?
Onderscheid dagvaarding/verzoekschrift
Procesverloop -> van betekening tot vonnis c.q. indiening verzoekschrift tot
beschikking
Beginselen bewijsrecht
Beginselen beslag- en executierecht
Bij twijfel/onzekerheid -> lees het compendium en Wetboek Rv.
Vier interessante nova de voorbije tijd?
Ontwikkeling in KEI-Rv
Betekening exploot gedurende Covid
Modernisering beslagrecht
Maatstaf beoordeling executiegeschil resp. incidentele vordering schorsing
Ontwikkeling in KEI-Rv -> is mislukt en moet helemaal opnieuw
Niet-digitaal procederen is standaard voor rechtbank en hoven
o Spoedwet KEI: 1 okt 2019
Digitaal procederen? Indienen van processtukken ging via een beveiligde omgeving.
Bij de HR dien je de procesinleiding bij vorderingszaken digitaal in vanaf 1 maart
2017. Tijdelijk kon dit ook bij verplichte procesvertegenwoordiging midden
Nederland en Gelderland. Vanaf 1 april 2021 gaan verzoekzaken bij de HR ook
digitaal.
Bij vorderingszaken en verzoekzaken bij de HR gaat KEI dus wel door. 30a e.v. KEI-Rv.
Dit is dus geldend recht wat alleen geldt voor de hoogste rechter.
Mondelingen behandeling ook hernieuwd met KEI. Art. 87 t/m 91 zijn geheel
vernieuwd. De wetgever heeft 30k tot 30n uit KEI-Rv overgenomen. Dus voor het
digitaal procederen zijn die artikelen ontwikkelt en die zijn nu veralgemeend.
Mondelingen behandeling vindt meestal plaats na concl van antwoord is dagvaarding
of in verzoekschriftprocedure na indienen verzoekschrift en evt. verweerschrift (131
Rv). Maar de mondelinge behandeling kan in elke stand van het geding (87 lid 1 Rv).
Dit heeft dan bijvoorbeeld comparitie na aanbrenging, waarbij
schikkingsmogelijkheid wordt verkend en procedureafspraken kunnen worden
gemaakt.
Wat kan tijdens mondelinge behandeling gebeuren? Zie 87 lid 2 Rv, inlichtingen,
schikken en instructie van de zaak zijn de hoofdpunten. Griffier informeert partijen
over doel van de mondelinge behandeling (lid 4). De rechter neemt hierbij meer het
initiatief, dit zou moeten resulteren in een vrij gestroomlijnde zitting zonder al te veel
herhalingen.
, Er wordt ook opgeschreven wat allemaal besproken is in een proces verbaal (art. 90?
Rv).
Over de schikking -> rechter kan die beproeven (art. 87 lid 2 sub c Rv). Voor schikking
zie 89 lid 1 Rv. Procedure eindigt dan (246 Rv) en schikking wordt vastgelegd in een
vaststellingsovk in een proces-verbaal. Dit gebeurt in executoriale vorm. Dit is het
voordeel van een gerechtelijke schikking die wordt vastgelegd in een proces-verbaal.
Maar niet elke mondelinge behandeling eindigt in een schikking. Wat nou als er geen
schikking is (89 lid 2 Rv)? Rechter stuurt zaak dan terug naar de rol en dan wordt er
een roldatum bepaalt waarop het vonnis komt.
Een mondelinge behandeling kan dus op ieder moment.
Waar is het pleidooi gebleven? Art. 134 Rv is vervallen. Maar nu art. 87 lid 8 Rv is het
recht op een mondelinge behandeling geregeld. Er kan dus om worden gevraagd. In
87 lid 2 aanhef staat dat partijen hun stellingen toelichten.
Betekening exploot van dagvaarding
Wettelijk systeem -> 46 & 47 Rv, wettelijke volgorde. Eerst 46 dan 47.
Covid -> deurwaarder zei dat het te gevaarlijk was om in persoon af te leveren. Dus in
de praktijk gingen ze met toepassing van 47 Rv zeggen dat het onmogelijk was om
het in persoon te doen. Daardoor werd het in gesloten envelop achtergelaten of
bezorging per post.
HR Aegean Airlines -> je kan 46 overslaan en meteen naar 47. Maar dan moet
deurwaarder in zijn dagvaarding vermelden waarom hij niet de weg van 46 heeft
bewandeld. Dat is een standaardriedel geworden waarbij wordt gezegd dat het door
Covid te gevaarlijk is.
Inmiddels is er wetgeving waarin tijdelijke Covid-regels zijn neergelegd.
Verzamelspoedwet Covid-19, daarin wordt de 47 route ook oké gevonden.
Modernisering beslagrecht
Wet van 3 juni 2020 heeft geleid tot nieuwe dingen:
Uitgangspunten:
Bestaansminimum beslagschuldenaar gewaarborgd
Bv beslagvrije voet van het loon en het banksaldo kent inmiddels ook een
beslagvrijbedrag.
Beslaglegging moet zo effectief mogelijk zijn (dus beslag op huis waar hypotheek op
zit niet effectief, bank heeft toch voorrang)
Beslag mag niet als pressiemiddel
Belangrijkste vernieuwing?
Modernisering beslagvrije zaken (447-448 Rv)
Introductie beslagvrij bedrag bij bankbeslag
Executiegeschil
Belang uitvoerbaarverklaring bij voorraad (want executie wordt geschorst bij
rechtsmiddel, daarom uitvoerbaar bij voorraad verklaren)
Executie ondanks rechtsmiddel
Schorsing van executie?
o Executiegeschil (art. 438 Rv)
o Incidentele vordering appel (351 Rv)
, Toetingsmaatstaf? College van 17 jan 2022.
Lees hiervoor goed het arrest Strandhotel De Zeester van de HR 20 dec 2019.
Deel inleiding internationaal procederen:
Voorbeelden van internationale zaken:
Handelsovk
Consumentenovk
Inbreuk octrooi- en modelrecht
Vervoersovk
Ipr is niet echt materieel recht, maar meer coördinerend recht.
Er zijn ook echte internationale/EU procedures zoals het Europees betalingsbevel, small
claims of het Europees bankbeslag.
Waar gaat het ipr precies over? Het is eigenlijk een stelsel van rechtsregels wat van belang is
bij een internationaal element in een zaak.
I -> internationale rechtsverhouding (woonplaats/nationaliteit partijen, relevant rechtsfeit
(bv. uitvoering contract) in buitenland)
P -> privaatrechtelijke rechtsverhouding (incl. privaatrechtelijke verhouding met overheid)
R -> recht (nationaal recht, verdragen, EU-verordeningen)
Zie link op de dia naar een filmpje voor inleiding IPR.
Belang ipr -> hoe meer grensoverschrijdende mobiliteit, hoe meer grensoverschrijdende
relaties en geschillen. Het probleem is dan dat het materieel recht verschilt per land, maar
ook procesrecht en instituties verschillen per land. Het IPR vormt een brug tussen de
verschillende rechtssystemen.
Procesrecht in internationaal perspectief
Burgerlijk procesrecht sterke nationale/lokale identiteit
Soevereiniteit -> territoriale beperking justitiële bevoegdheid
IPR: lex fori processus regel (nationaal geldt eigenlijk altijd het nationale procesrecht.
De NL rechter kan Duitsovk-recht toepassing, maar zou in beginsel nooit het Duits
procesrecht toepassen).
In EU: procedurele autonomie (ook al hebben we een deel van het
consumentenrecht geharmoniseerd, is het afdwingen van het recht nog steeds aan
het nationale recht.)
Hoofdvragen in het IPR:
Toepasselijk recht
Internationale bevoegdheid
Erkenning en tenuitvoerlegging
Andere vragen:
Betekening stukken internationaal
Bewijsopneming in internationale gevallen
Rechtsbijstand
Overige internationale samenwerking
, De internationale procedure
In NL begint hij vaak met betekening (maar in andere landen ligt de betekening vaak bij de
rechter, het gerecht is dan verantwoordelijk dat een stuk wordt betekend). Daarna gaat
procedure pas lopen. Vervolgens moet de bevoegdheid worden vastgesteld, dat moet de
rechter in beginsel ambtshalve doen (dan moet er ook worden gekeken of er een
forumkeuze is gemaakt door partijen). De volgende vraag is welk recht van toepassing is. In
de rest van de procedure kunnen ook nog bewijsvragen opkomen. Als laatste, helemaal op
het einde, kan aan de orde komen hoe het zit met de erkenning/tenuitvoerlegging. Dan kan
het gaan om een NL-vonnis wat in het buitenland ten uitvoer moeten worden gelegd, maar
ook een buitenlands vonnis wat in NL ten uitvoer moet worden gelegd. (Niet alle stappen
komen in elke procedure voor)
Bronnen in het IPR:
EU-regelgeving
Verordeningen gebaseerd op art. 67 jo. 81 VWEU (voorbeelden: Brussel-I-bis en II-bis
en Rome I en II) Soms speelt ook 114 VWEU een rol als algemene
harmonisatiebepaling.
Verdragen
m.n. de Haagse Conferentie voor Internationaal Privaatrecht (zie video op slide voor
toelichting). (Voorbeelden: Haags Forumkeuzeverdrag, Verkeersongevallenverdrag,
nieuw: Hague Judgment Convention
Nationale wetgeving
Procesrecht in Rv -> internationale bevoegdheid 1 tm 14 Rv. Ook erkenning en
tenuitvoerlegging buitenlands vonnis 431 Rv.
Toepasselijk recht: boek 10 BW (voor zover er geen EU regelgeving zoals Rome I en II
van toepassing is)
Rechtspraak
Nationaal
EU: Hof van Justitie EU (art. 267 VWEU)
Doorgaans autonome interpretatie begrippen: bv. ‘burgerlijke en handelszaak’
‘overeenkomst’.
Belangrijk zijn de toepassingsgebieden van de regelingen
Materieeltoepassingsgebied -> soort zaken, de onderwerpen (bv. art. 1 Brussel I-bis,
art. 1 +2 Rome II)
Formeel toepassingsgebied -> territoriale/geografische reikwijdte (bv. art. 4 Brussel I-
bis)
Temporeel toepassingsgebied -> inwerkingtreding
Toepassing van IPR:
1. Internationale feiten
2. Kwalificatie rechtsverhouding
3. IPR vraag
4. Bronnen (incl. toepassingsgebied)
5. Toepassing
College 2
Erasmus periode 3
Week 1: internationale bevoegdheid
College 1
Korte introductie in het vak mbt opdrachten, toetsen en inhoud vak.
Inleiding nationaal procederen (nationaal procesrecht)
Wat weet je al?
Onderscheid dagvaarding/verzoekschrift
Procesverloop -> van betekening tot vonnis c.q. indiening verzoekschrift tot
beschikking
Beginselen bewijsrecht
Beginselen beslag- en executierecht
Bij twijfel/onzekerheid -> lees het compendium en Wetboek Rv.
Vier interessante nova de voorbije tijd?
Ontwikkeling in KEI-Rv
Betekening exploot gedurende Covid
Modernisering beslagrecht
Maatstaf beoordeling executiegeschil resp. incidentele vordering schorsing
Ontwikkeling in KEI-Rv -> is mislukt en moet helemaal opnieuw
Niet-digitaal procederen is standaard voor rechtbank en hoven
o Spoedwet KEI: 1 okt 2019
Digitaal procederen? Indienen van processtukken ging via een beveiligde omgeving.
Bij de HR dien je de procesinleiding bij vorderingszaken digitaal in vanaf 1 maart
2017. Tijdelijk kon dit ook bij verplichte procesvertegenwoordiging midden
Nederland en Gelderland. Vanaf 1 april 2021 gaan verzoekzaken bij de HR ook
digitaal.
Bij vorderingszaken en verzoekzaken bij de HR gaat KEI dus wel door. 30a e.v. KEI-Rv.
Dit is dus geldend recht wat alleen geldt voor de hoogste rechter.
Mondelingen behandeling ook hernieuwd met KEI. Art. 87 t/m 91 zijn geheel
vernieuwd. De wetgever heeft 30k tot 30n uit KEI-Rv overgenomen. Dus voor het
digitaal procederen zijn die artikelen ontwikkelt en die zijn nu veralgemeend.
Mondelingen behandeling vindt meestal plaats na concl van antwoord is dagvaarding
of in verzoekschriftprocedure na indienen verzoekschrift en evt. verweerschrift (131
Rv). Maar de mondelinge behandeling kan in elke stand van het geding (87 lid 1 Rv).
Dit heeft dan bijvoorbeeld comparitie na aanbrenging, waarbij
schikkingsmogelijkheid wordt verkend en procedureafspraken kunnen worden
gemaakt.
Wat kan tijdens mondelinge behandeling gebeuren? Zie 87 lid 2 Rv, inlichtingen,
schikken en instructie van de zaak zijn de hoofdpunten. Griffier informeert partijen
over doel van de mondelinge behandeling (lid 4). De rechter neemt hierbij meer het
initiatief, dit zou moeten resulteren in een vrij gestroomlijnde zitting zonder al te veel
herhalingen.
, Er wordt ook opgeschreven wat allemaal besproken is in een proces verbaal (art. 90?
Rv).
Over de schikking -> rechter kan die beproeven (art. 87 lid 2 sub c Rv). Voor schikking
zie 89 lid 1 Rv. Procedure eindigt dan (246 Rv) en schikking wordt vastgelegd in een
vaststellingsovk in een proces-verbaal. Dit gebeurt in executoriale vorm. Dit is het
voordeel van een gerechtelijke schikking die wordt vastgelegd in een proces-verbaal.
Maar niet elke mondelinge behandeling eindigt in een schikking. Wat nou als er geen
schikking is (89 lid 2 Rv)? Rechter stuurt zaak dan terug naar de rol en dan wordt er
een roldatum bepaalt waarop het vonnis komt.
Een mondelinge behandeling kan dus op ieder moment.
Waar is het pleidooi gebleven? Art. 134 Rv is vervallen. Maar nu art. 87 lid 8 Rv is het
recht op een mondelinge behandeling geregeld. Er kan dus om worden gevraagd. In
87 lid 2 aanhef staat dat partijen hun stellingen toelichten.
Betekening exploot van dagvaarding
Wettelijk systeem -> 46 & 47 Rv, wettelijke volgorde. Eerst 46 dan 47.
Covid -> deurwaarder zei dat het te gevaarlijk was om in persoon af te leveren. Dus in
de praktijk gingen ze met toepassing van 47 Rv zeggen dat het onmogelijk was om
het in persoon te doen. Daardoor werd het in gesloten envelop achtergelaten of
bezorging per post.
HR Aegean Airlines -> je kan 46 overslaan en meteen naar 47. Maar dan moet
deurwaarder in zijn dagvaarding vermelden waarom hij niet de weg van 46 heeft
bewandeld. Dat is een standaardriedel geworden waarbij wordt gezegd dat het door
Covid te gevaarlijk is.
Inmiddels is er wetgeving waarin tijdelijke Covid-regels zijn neergelegd.
Verzamelspoedwet Covid-19, daarin wordt de 47 route ook oké gevonden.
Modernisering beslagrecht
Wet van 3 juni 2020 heeft geleid tot nieuwe dingen:
Uitgangspunten:
Bestaansminimum beslagschuldenaar gewaarborgd
Bv beslagvrije voet van het loon en het banksaldo kent inmiddels ook een
beslagvrijbedrag.
Beslaglegging moet zo effectief mogelijk zijn (dus beslag op huis waar hypotheek op
zit niet effectief, bank heeft toch voorrang)
Beslag mag niet als pressiemiddel
Belangrijkste vernieuwing?
Modernisering beslagvrije zaken (447-448 Rv)
Introductie beslagvrij bedrag bij bankbeslag
Executiegeschil
Belang uitvoerbaarverklaring bij voorraad (want executie wordt geschorst bij
rechtsmiddel, daarom uitvoerbaar bij voorraad verklaren)
Executie ondanks rechtsmiddel
Schorsing van executie?
o Executiegeschil (art. 438 Rv)
o Incidentele vordering appel (351 Rv)
, Toetingsmaatstaf? College van 17 jan 2022.
Lees hiervoor goed het arrest Strandhotel De Zeester van de HR 20 dec 2019.
Deel inleiding internationaal procederen:
Voorbeelden van internationale zaken:
Handelsovk
Consumentenovk
Inbreuk octrooi- en modelrecht
Vervoersovk
Ipr is niet echt materieel recht, maar meer coördinerend recht.
Er zijn ook echte internationale/EU procedures zoals het Europees betalingsbevel, small
claims of het Europees bankbeslag.
Waar gaat het ipr precies over? Het is eigenlijk een stelsel van rechtsregels wat van belang is
bij een internationaal element in een zaak.
I -> internationale rechtsverhouding (woonplaats/nationaliteit partijen, relevant rechtsfeit
(bv. uitvoering contract) in buitenland)
P -> privaatrechtelijke rechtsverhouding (incl. privaatrechtelijke verhouding met overheid)
R -> recht (nationaal recht, verdragen, EU-verordeningen)
Zie link op de dia naar een filmpje voor inleiding IPR.
Belang ipr -> hoe meer grensoverschrijdende mobiliteit, hoe meer grensoverschrijdende
relaties en geschillen. Het probleem is dan dat het materieel recht verschilt per land, maar
ook procesrecht en instituties verschillen per land. Het IPR vormt een brug tussen de
verschillende rechtssystemen.
Procesrecht in internationaal perspectief
Burgerlijk procesrecht sterke nationale/lokale identiteit
Soevereiniteit -> territoriale beperking justitiële bevoegdheid
IPR: lex fori processus regel (nationaal geldt eigenlijk altijd het nationale procesrecht.
De NL rechter kan Duitsovk-recht toepassing, maar zou in beginsel nooit het Duits
procesrecht toepassen).
In EU: procedurele autonomie (ook al hebben we een deel van het
consumentenrecht geharmoniseerd, is het afdwingen van het recht nog steeds aan
het nationale recht.)
Hoofdvragen in het IPR:
Toepasselijk recht
Internationale bevoegdheid
Erkenning en tenuitvoerlegging
Andere vragen:
Betekening stukken internationaal
Bewijsopneming in internationale gevallen
Rechtsbijstand
Overige internationale samenwerking
, De internationale procedure
In NL begint hij vaak met betekening (maar in andere landen ligt de betekening vaak bij de
rechter, het gerecht is dan verantwoordelijk dat een stuk wordt betekend). Daarna gaat
procedure pas lopen. Vervolgens moet de bevoegdheid worden vastgesteld, dat moet de
rechter in beginsel ambtshalve doen (dan moet er ook worden gekeken of er een
forumkeuze is gemaakt door partijen). De volgende vraag is welk recht van toepassing is. In
de rest van de procedure kunnen ook nog bewijsvragen opkomen. Als laatste, helemaal op
het einde, kan aan de orde komen hoe het zit met de erkenning/tenuitvoerlegging. Dan kan
het gaan om een NL-vonnis wat in het buitenland ten uitvoer moeten worden gelegd, maar
ook een buitenlands vonnis wat in NL ten uitvoer moet worden gelegd. (Niet alle stappen
komen in elke procedure voor)
Bronnen in het IPR:
EU-regelgeving
Verordeningen gebaseerd op art. 67 jo. 81 VWEU (voorbeelden: Brussel-I-bis en II-bis
en Rome I en II) Soms speelt ook 114 VWEU een rol als algemene
harmonisatiebepaling.
Verdragen
m.n. de Haagse Conferentie voor Internationaal Privaatrecht (zie video op slide voor
toelichting). (Voorbeelden: Haags Forumkeuzeverdrag, Verkeersongevallenverdrag,
nieuw: Hague Judgment Convention
Nationale wetgeving
Procesrecht in Rv -> internationale bevoegdheid 1 tm 14 Rv. Ook erkenning en
tenuitvoerlegging buitenlands vonnis 431 Rv.
Toepasselijk recht: boek 10 BW (voor zover er geen EU regelgeving zoals Rome I en II
van toepassing is)
Rechtspraak
Nationaal
EU: Hof van Justitie EU (art. 267 VWEU)
Doorgaans autonome interpretatie begrippen: bv. ‘burgerlijke en handelszaak’
‘overeenkomst’.
Belangrijk zijn de toepassingsgebieden van de regelingen
Materieeltoepassingsgebied -> soort zaken, de onderwerpen (bv. art. 1 Brussel I-bis,
art. 1 +2 Rome II)
Formeel toepassingsgebied -> territoriale/geografische reikwijdte (bv. art. 4 Brussel I-
bis)
Temporeel toepassingsgebied -> inwerkingtreding
Toepassing van IPR:
1. Internationale feiten
2. Kwalificatie rechtsverhouding
3. IPR vraag
4. Bronnen (incl. toepassingsgebied)
5. Toepassing
College 2
