Chemie Overal 4 VWO ||| Samenvatting H5: Reacties van zouten
H5 | Reacties van zouten
5.1 Neerslagreacties
Neerslagreacties
Wanneer twee samengevoegde ionsoorten bij elkaar komen en slecht oplosbaar zijn in water (zie
BINAS tabel 45A - g, s of m) ontstaat een slecht oplosbaar zout in vaste vorm.
De gevormde vaste stof noem je een neerslag. De reactie die plaatsvindt heet
dan ook een neerslagreactie. Om te weten welke reactie verloopt teken je
een tabel met de ionen en kijkt dan welke slecht oplosbaar met elkaar is.
De vergelijking van de reactie tussen de ionen heet een
neerslagvergelijking. Je gaat van ionen opgelost in water
(aq) naar een vaste stof (s). Stoffen die goed oplosbaar
zijn (met de letter g), neem je niet op in de
reactievergelijking, omdat deze ionen ongehinderd in de
oplossing kunnen blijven.
Dynamisch evenwicht
Als er een neerslagreactie ontstaat zullen er altijd nog
ionen van de neerslag in de oplossing blijven zitten.
Bij slecht en matig oplosbare zouten stelt zich een dynamisch evenwicht in. Omdat het hier om
twee omkeerbare reacties gaat, noem je het een chemisch evenwicht. Bij het evenwicht van de
zouten bevinden sommige stoffen die deelnemen aan het evenwicht zich niet in dezelfde toestand,
je noemt dit een heterogeen evenwicht. Bevinden alle stoffen zich wel in dezelfde toestand,
bijvoorbeeld allemaal opgelost in water, dan spreek je van een homogeen evenwicht.
Voorbeeld: CaSO4 (s) ⇄ Ca2+(aq) + SO42-(aq)
5.2 Neerslagreacties toegepast
Het verwijderen van ionen uit een oplossing
Je hebt drie belangrijke toepassingen van neerslagreacties:
● een ionsoort verwijderen uit een oplossing;
● een zout maken;
● een ionsoort aantonen in een oplossing.
Als er neerslag ontstaat wordt het gefiltreerd, waarna het filtraat kan worden geloosd als het geen
andere schadelijke stoffen bevat.
Om een ionsoort te verwijderen moet je dit ion combineren met een ion met tegengestelde lading,
zodat er een slecht oplosbaar zout kan neerslaan. Omdat je in een oplossing werkt, moet het
toegevoegde zout uiteraard zelf oplosbaar zijn.
Het maken van zouten
Als je een bepaald zout nodig hebt dat niet op voorraad is, kun je het zelf maken. Een goed
oplosbaar zout maak je door ionsoorten bij elkaar te doen die niet met elkaar reageren. Je filtreert
het dan en het filtraat damp je in.
Het aantonen van ionen in een oplossing
Als je wil bepalen of een vaste stof het ene ion bevat of het andere kun je als volgt te werk gaan:
● Je lost een klein beetje stof op in water.
● Je voegt een zoutoplossing toe met een positieve ionsoort die slechts met één van beide
negatieve ionen kan reageren.
Het ion dat er dan inzit kan een neerslag vormen of niet en zo kan je bepalen welk ion in de
oplossing zit.
H5 | Reacties van zouten
5.1 Neerslagreacties
Neerslagreacties
Wanneer twee samengevoegde ionsoorten bij elkaar komen en slecht oplosbaar zijn in water (zie
BINAS tabel 45A - g, s of m) ontstaat een slecht oplosbaar zout in vaste vorm.
De gevormde vaste stof noem je een neerslag. De reactie die plaatsvindt heet
dan ook een neerslagreactie. Om te weten welke reactie verloopt teken je
een tabel met de ionen en kijkt dan welke slecht oplosbaar met elkaar is.
De vergelijking van de reactie tussen de ionen heet een
neerslagvergelijking. Je gaat van ionen opgelost in water
(aq) naar een vaste stof (s). Stoffen die goed oplosbaar
zijn (met de letter g), neem je niet op in de
reactievergelijking, omdat deze ionen ongehinderd in de
oplossing kunnen blijven.
Dynamisch evenwicht
Als er een neerslagreactie ontstaat zullen er altijd nog
ionen van de neerslag in de oplossing blijven zitten.
Bij slecht en matig oplosbare zouten stelt zich een dynamisch evenwicht in. Omdat het hier om
twee omkeerbare reacties gaat, noem je het een chemisch evenwicht. Bij het evenwicht van de
zouten bevinden sommige stoffen die deelnemen aan het evenwicht zich niet in dezelfde toestand,
je noemt dit een heterogeen evenwicht. Bevinden alle stoffen zich wel in dezelfde toestand,
bijvoorbeeld allemaal opgelost in water, dan spreek je van een homogeen evenwicht.
Voorbeeld: CaSO4 (s) ⇄ Ca2+(aq) + SO42-(aq)
5.2 Neerslagreacties toegepast
Het verwijderen van ionen uit een oplossing
Je hebt drie belangrijke toepassingen van neerslagreacties:
● een ionsoort verwijderen uit een oplossing;
● een zout maken;
● een ionsoort aantonen in een oplossing.
Als er neerslag ontstaat wordt het gefiltreerd, waarna het filtraat kan worden geloosd als het geen
andere schadelijke stoffen bevat.
Om een ionsoort te verwijderen moet je dit ion combineren met een ion met tegengestelde lading,
zodat er een slecht oplosbaar zout kan neerslaan. Omdat je in een oplossing werkt, moet het
toegevoegde zout uiteraard zelf oplosbaar zijn.
Het maken van zouten
Als je een bepaald zout nodig hebt dat niet op voorraad is, kun je het zelf maken. Een goed
oplosbaar zout maak je door ionsoorten bij elkaar te doen die niet met elkaar reageren. Je filtreert
het dan en het filtraat damp je in.
Het aantonen van ionen in een oplossing
Als je wil bepalen of een vaste stof het ene ion bevat of het andere kun je als volgt te werk gaan:
● Je lost een klein beetje stof op in water.
● Je voegt een zoutoplossing toe met een positieve ionsoort die slechts met één van beide
negatieve ionen kan reageren.
Het ion dat er dan inzit kan een neerslag vormen of niet en zo kan je bepalen welk ion in de
oplossing zit.
