Natuurkunde samenvatting H4 Energie
§1 Energie omzetten
Energiesoorten:
Er bestaan verschillende energiesoorten: elektrische energie, chemische energie, warmte, geluid en
licht.
Andere soorten zijn:
Bewegingsenergie: Dit is energie die elk bewegend voorwerp heeft. Bijv. een dynamo,
knijpkat of een waterwiel.
Zwaarte-energie: Dit is energie die elk voorwerp heeft dankzij zijn hoogte boven de grond.
Bijv. het optillen van een boekentas. Als je hem hoger wilt optillen, moet je meer energie
gebruiken.
Energiebronnen:
Energie wordt geleverd door een energiebron. Het is een soort opslagplaats van energie,
bijvoorbeeld de zon, aardolie, gas, steenkool, wind en een batterij.
Van sommige energiebronnen zijn maar een beperkte voorraad, bijvoorbeeld van aardolie en
steenkool.
Andere bronnen zijn in feite onuitputtelijk, zoals de zon en de wind. Deze energiebronnen noem je
duurzaam.
Energieomzetters:
Als een apparaat energie omzet, “werkt” het apparaat. Zo werkt een föhn doordat elektrische
energie wordt omgezet in bewegingsenergie en warmte. Een föhn is dus een energieomzetter.
Andere voorbeelden:
Het gasfornuis (chemische energie warmte en licht)
De gloeilamp (elektrische energie warmte en licht)
De batterij (chemische energie elektrische energie)
Je kunt bij elke energieomzetter een energiestroomdiagram tekenen.
Zie afbeelding 2 blz. 73
Er gaat geen energie verloren bij een omzetting: alle energie die het apparaat ingaat, wordt omgezet
in andere vormen. Dat de totale energie bij iedere omzetting voor en na de omzetting gelijk is, wordt
de wet van behoud van energie genoemd.
De omzetting gebeurt alleen niet volledig in de gewenste vormen, zoals bij een gloeilamp.
De kwaliteit van energie:
Bij veel energieomzettingen verdwijnen waardevolle soorten energie zoals chemische energie en
elektrische energie. Daarvoor in de plaats krijg je vaak soorten energie waar je verder niet veel mee
kunt. Je zegt dan dat de kwaliteit van de energie gedaald is.
De eenheid van energie:
Om energiebronnen en energiesoorten met elkaar te kunnen vergelijken, moet je de
energiehoeveelheid kunnen meten. Alle soorten energie kunnen gemeten worden in Joule (J).
§1 Energie omzetten
Energiesoorten:
Er bestaan verschillende energiesoorten: elektrische energie, chemische energie, warmte, geluid en
licht.
Andere soorten zijn:
Bewegingsenergie: Dit is energie die elk bewegend voorwerp heeft. Bijv. een dynamo,
knijpkat of een waterwiel.
Zwaarte-energie: Dit is energie die elk voorwerp heeft dankzij zijn hoogte boven de grond.
Bijv. het optillen van een boekentas. Als je hem hoger wilt optillen, moet je meer energie
gebruiken.
Energiebronnen:
Energie wordt geleverd door een energiebron. Het is een soort opslagplaats van energie,
bijvoorbeeld de zon, aardolie, gas, steenkool, wind en een batterij.
Van sommige energiebronnen zijn maar een beperkte voorraad, bijvoorbeeld van aardolie en
steenkool.
Andere bronnen zijn in feite onuitputtelijk, zoals de zon en de wind. Deze energiebronnen noem je
duurzaam.
Energieomzetters:
Als een apparaat energie omzet, “werkt” het apparaat. Zo werkt een föhn doordat elektrische
energie wordt omgezet in bewegingsenergie en warmte. Een föhn is dus een energieomzetter.
Andere voorbeelden:
Het gasfornuis (chemische energie warmte en licht)
De gloeilamp (elektrische energie warmte en licht)
De batterij (chemische energie elektrische energie)
Je kunt bij elke energieomzetter een energiestroomdiagram tekenen.
Zie afbeelding 2 blz. 73
Er gaat geen energie verloren bij een omzetting: alle energie die het apparaat ingaat, wordt omgezet
in andere vormen. Dat de totale energie bij iedere omzetting voor en na de omzetting gelijk is, wordt
de wet van behoud van energie genoemd.
De omzetting gebeurt alleen niet volledig in de gewenste vormen, zoals bij een gloeilamp.
De kwaliteit van energie:
Bij veel energieomzettingen verdwijnen waardevolle soorten energie zoals chemische energie en
elektrische energie. Daarvoor in de plaats krijg je vaak soorten energie waar je verder niet veel mee
kunt. Je zegt dan dat de kwaliteit van de energie gedaald is.
De eenheid van energie:
Om energiebronnen en energiesoorten met elkaar te kunnen vergelijken, moet je de
energiehoeveelheid kunnen meten. Alle soorten energie kunnen gemeten worden in Joule (J).
