Samenvatting Kennislijn Samenlevingstheorie B

KENNISLIJN DE GEMEENSCHAP SEMESTER 4

COLLEGE 1: HET GEZIN

Begrippen:
- Sociale kwaliteit - Opvoeddoelen
- Mensbeelden - Leefwereld (LES 3!)
- Gezag - Meldcode huiselijk geweld &
- Juridisch ouderschap kindermishandeling



Sociale kwaliteit = de kwaliteit van het leven van individuele mensen in wisselwerking met
de kwaliteit van hun sociale omgevingen.

Voorwaarden sociale kwaliteit Via Gericht op
Sociaal economische zekerheid Borgen van essentiële Sociale rechtvaardigheid
bestaansvoorwaarden voor
ieder mens via
mensenrechten, wetgeving en
voorzieningen
Sociale inclusie Responsiviteit en Gelijkwaardigheid
toegankelijkheid van groepen,
gemeenschappen en systemen
Sociale cohesie Gedeelde normen en waarden, Solidariteit
erkenning en respect,
wederkerigheid
Sociale empowerment Mogelijkheden tot Menselijke waardigheid
zelfbeschikking, ondersteund
en versterkt door relaties en
structuren.


Voorwaardes voor sociale kwaliteit:
- Bestaansminimum = sociaal economische zekerheid
- Mee mogen doen = sociale inclusie
- Verbondenheid = sociale cohesie
- Versterken = sociale empowerment

Kenmerken sociale kwaliteit:
- Dynamische meetlat
- Meet hoe burgers aan het sociale- en economische leven kunnen deelnemen om welzijn te
verbeteren.

Biologisch ouderschap is juridisch gezien niet zo relevant, pedagogisch gezien heel belangrijk dat je
weet wie biologische ouder is. Maar wie heeft nu iets te zeggen over het kind  JURIDISCHE OUDER.
VERSCHILLENDE GEZINNEN:
- Traditionele gezinnen
- Een ouder gezinnen
- Meer oudergezinnen
- Homoseksuele ouders

,Wie is nou ouder?
1. Biologische
2. Juridisch
 Gezag = taak tot opvoeden
 Juridisch ouder = familierechtelijke betrekking (die noemt zich vader/ moeder van het
kind)
- Je kan ook nog een voogd hebben. Die heeft de taak tot opvoeden als ouders niet aanwezig
zijn.

Wat is gezag?
- De plicht en het recht tot opvoeding en verzorging
- Het bewind over het vermogen (geldzaken)
- Wettelijk vertegenwoordiger in burgerlijke zaken (inschrijven op school)

Juridisch ouderschap (erkennen ongeboren vrucht) = familierechtelijke beperkingen
1. Achternaam geven
2. Toestemming geven voor het huwelijk
3. Recht op omgang (contact met juridisch ouder)
4. Financieel verantwoordelijk
5. Het kind heeft recht om te erven
6. Recht om nationaliteit door te geven

Wie is juridisch ouder? (MAXIMAAL 2)
- Moeder (zodra het kind geboren wordt):
1. Biologisch
2. Via adoptie
3. In sommige gevallen ook de duo moeder

- Vader:
(Juridisch vader hoeft GEEN biologisch vader te zijn)
1. Als hij getrouwd is of geregistreerd partnerschap met de moeder
2. Als hij het kind heeft geadopteerd
3. Als hij het kind heeft erkend
4. Via gerechtelijk vaststelling van het vaderschap
5. Via vervangende toestemming van de rechtbank

Wie heeft gezag? (MAXIMAAL 2)
- Moeder
1. Biologisch
2. Via adoptie
3. In sommige gevallen ook de duo moeder

- Vader:
(Gezag vader hoeft GEEN biologisch vader te zijn)
 Automatisch bij:
 Als hij met de moeder getrouwd is óf geregistreerd partnerschap heeft
 Als hij het kind heeft geadopteerd
 Via de rechter als:
 Hij het kind heeft erkend
 Bij hem het vaderschap gerechtelijk is vastgesteld

, ALLEEN ALS JE GEZAG HEBT HEB JE HET RECHT + PLICHT HET KIND OP TE VOEDEN

Mensbeeld & opvoeding

Wat is opvoeding?
- Juridisch
1. Het ouderlijk gezag is de plicht en het recht van de ouder zijn minderjarig kind te
verzorgen en op te voeden
2. Dat is de zorg en de verantwoordelijkheid voor het geestelijk en lichamelijk welzijn en de
veiligheid van het kind én het bevorderen van de ontwikkeling van zijn persoonlijkheid
3. De ouder moet ook de ontwikkeling van de banden van zijn kind met de andere ouder te
bevorderen

Opvoeding = pedagogiek = normatief (je voedt altijd op naar een bepaald doel toe, begeleiden naar
een bepaald mensbeeld)
Mensbeeld: Een idee/voorstelling van het mens zijn.
Mensbeeld bepaalt opvoeding.
2 overheersende mensbeelden.

1. Autonoom mensbeeld 2. Zorgend mensbeeld
- Mensen moeten zelfstandig & vrij zijn en over - Mensen zijn sociaal en relationeel. Ze zijn
hun eigen leven kunnen beslissen. betrokken
- Vrijheid belangrijker dan solidariteit - De zorg voor jezelf en voor elkaar staat
- Mensen zijn verantwoordelijk voor hun eigen centraal
handelen. - De context is essentieel
- De grootste bedreiging
- Grootste bedreiging voor mensen met een
 Verlaten worden
autonoom mensbeeld
 Inmenging in de bestaansvrijheid


Wat als opvoeden niet goed gaat ?
1. Definieer ‘niet goed’
2. Ingrijpen = ingrijpen in de autonomie van de opvoeder
 Dit doe je alleen maar als je kan bewijzen dat het écht niet goed is.
3. Alleen bij gevaarscriticum

Wanneer is het gerechtvaardigd om in te grijpen om zo autonomie te beperken?
Antwoord uit de praktijk: Ingrijpen bij AFWIJKEN VAN DE NORM in de mate dat wij GEVAAR
verwachten.
 Wat is nou gevaar ?  Gevaar is de kans op ongeluk. Vindt plaats in de toekomst. Je
moet kunnen aantonen dat het gedrag wat NU wordt getoond in de TOEKOMST gevaar
gaat veroorzaken.

Hulpmiddel bij mogelijk huiselijk geweld: meldcode kindermishandeling en huiselijk geweld.
Beroepskracht in the lead: De beroepskracht neemt sinds 2019 twee losse besluiten.
1. Is melden bij Veilig Thuis noodzakelijk?
2. Is zelf hulp bieden of organiseren ook mogelijk ?

Stappen van de meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling
1. Breng de signalen in kaart
2. Vraag advies bij veilig thuis en overleg met een collega of aandachtfunctionaris