Bevruchting
Embryologie is de bestudering van de ontwikkeling van eicel tot een volgroeide foetus. Deze ontwikkeling
begint op het moment van bevruchting. Een eicel versmelt samen met een spermacel tot 1 enkele cel die
de zygote genoemd wordt. Deze bevruchting vindt plaats in de eileiders. Tijdens deze bevruchting
versmelten twee geslachtscellen met ieder 23 chromosomen tot een cel met 46 chromosomen, die zich
zoals iedere normale lichaamscel via mitose kan gaan delen.
Nadat de eicel bevrucht is moet de bevruchte eicel zich verplaatsen naar de baarmoederholte waar het
kan innestelen in het
baarmoederslijmvlies. Deze
innesteling noemen we nidatie.
Het baarmoederslijmvlies is voor
de innesteling gereed gemaakt
voor nidatie onder invloed van
het hormoon progesteron dat
door het gele lichaam
geproduceerd wordt.
Alvorens dit zover is gaat de
bevruchte eicel zich eerste
verschillende malen delen. Eerst
twee cellen die zich ieder ook
weer splitsen in twee cellen en
die zich vervolgens ook weer gaan
splitsen in twee cellen. Het aantal cellen loopt dus snel op van 1 naar 2 cellen, naar 4 cellen, naar 8 cellen,
naar 16 cellen etc. Bij iedere deling klieven de cellen zich als het ware in tweeën zonder dat het totale
volume toeneemt, om deze redenen noemt men deze manier van delen ook wel klievingsdelingen. Dit
een in dit stadium een zeer slimme manier van delen, want als het embryo in dit stadium te snel in
volume zou toenemen, dan komt het klem te zitten in de eileider, met alle gevolgen van dien.
Het is in dit stadium belangrijk dat eicel zich ook daadwerkelijk richting de baarmoeder verplaatst. Dit
verplaatsen gebeurd op twee manieren. Ten eerste door bewegingen van de wand van de eileiders en ten
tweede doordat er binnenin de eileider kleine trilhaartje zitten die de eicellen als het ware de goede
richting opzwepen. Als er sprake is van verklevingen of ontstekingen in de eileiders dan is het mogelijk dat
dit transport niet goed verloopt. Het gevolg kan zijn dat de embryo begint te groeien in de eileiders. In dat
geval spreken we van een extra uterine graviditeit (EUG) of buitenbaarmoederlijke zwangerschap.
Van morula tot blastula
Na zich verschillende malen gedeeld te hebben begint de zygote de vorm te krijgen van een moerbei, in
het latijn: morula. Het is nu een bolletje cellen dat het 16-cellig stadium heeft bereikt. Vervolgens gaat dit
embryo een laag cellen om zich heen vormen; de trofoblastlaag. Deze trofoblastlaag (trofoblast) wordt in
een later stadium de placenta en is dus belangrijk voor de uitwisseling van voedings- en afvalstoffen met
de moeder.
Vervolgens ontstaat er in de morula een holte, de blastulaholte (blastocyste). We spreken nu niet meer
van morula, maar van een blastula (engels blastocyst), die eruit ziet als een met vocht gevuld blaasje. In
deze blastula vormt zich een klompje cellen als een verdikking van de wand. Deze verdikking, de
embryoblast (of Inner Cell Mass) wordt het latere embryo, zoals de vrucht de eerste drie maanden
genoemd zal worden.
, Pas rond dag 8 tot 12 na de bevruchting is de vrucht eindelijk zover dat hij zich in het endometrium
innestelt. De trofoblast differentieert zich in cytotrofoblast en syncytiotrofoblast. Bij aankomst in de
uterus nestelt het embryo zich in het endometrium.
Het syncytiotrofoblast maakt het hormoon hCG (humaan choriongonadotrofine) dat het corpus luteum
(gele lichaam) in stand houdt en zo indirect de progesteron stimuleert.Het hCG wordt dus alleen
geproduceerd indien een vrouw daadwerkelijk zwanger geraakt is en er een innesteling heeft
plaatsgevonden. Daarom wordt bij een zwangerschapstest hCG in de urine gemeten om te zien of men
zwanger is.
Gastrulatie
Uit de embryoblast gaan zich uiteindelijk drie lagen vormen. Dit proces noemen we gastrulatie. De
buitenste laag vormt het ectoderm, de binnenste laag wordt het endoderm en tussen deze twee lagen
ontstaat kort daarna een derde laag, het mesoderm. Uit deze drie lagen zullen in een later stadium alle
weefsels en organen gevormd worden.
Uit het ectoderm, de buitenste laag ontstaan later vooral weefsels die zich aan de buitenkant van het
lichaam bevinden. Denk hierbij aan huid, nagels, zintuigen, haar maar ook het zenuwstelsel.
Uit het endoderm ontstaan later vooral grote organen zoals ademhalingsstelsel, spijsverteringsorganen,
klieren en slijmvliezen.
Uit het mesoderm vormen zich later de tussenliggende weefsels zoals bloedvaten, hart, skelet en spieren.
In een periode twee tot vier weken
vindt de verdere ontwikkeling van
het embryo plaats. Er ontwikkelen
zich rondom de embryoblast twee
holtes; de dooierzak en de
amnionholte. De dooierzak stulpt
later naar binnen en maakt deel uit
van de buikholte en de navelstreng.
Beide holten worden omgeven door
vliezen die tegen elkaar aan komen
te liggen en later de vruchtvliezen
vormen. Zij spelen een belangrijke rol
in de bescherming van de foetus.
Gelijktijdig met het ontstaan van de kiemlagen vormt zich de hechtsteel, het begin van de navelstreng,
deze ontstaat tussen de embryoblast en de trofoblast en vormt een transportroute tussen het embryo en
de placenta. In de dooierzak vormen zich de eerste bloedcellen. Later zal deze functie worden
overgenomen door het rode beenmerg.
De amnionholte groeit flink en vult uiteindelijk de hele blastulaholte, de holte is gevuld met vruchtwater
en vormt het binnenste vruchtvlies. Het buitenste vruchtvlies, chorion, wordt gevormd uit de trofoblast.
Embryologie is de bestudering van de ontwikkeling van eicel tot een volgroeide foetus. Deze ontwikkeling
begint op het moment van bevruchting. Een eicel versmelt samen met een spermacel tot 1 enkele cel die
de zygote genoemd wordt. Deze bevruchting vindt plaats in de eileiders. Tijdens deze bevruchting
versmelten twee geslachtscellen met ieder 23 chromosomen tot een cel met 46 chromosomen, die zich
zoals iedere normale lichaamscel via mitose kan gaan delen.
Nadat de eicel bevrucht is moet de bevruchte eicel zich verplaatsen naar de baarmoederholte waar het
kan innestelen in het
baarmoederslijmvlies. Deze
innesteling noemen we nidatie.
Het baarmoederslijmvlies is voor
de innesteling gereed gemaakt
voor nidatie onder invloed van
het hormoon progesteron dat
door het gele lichaam
geproduceerd wordt.
Alvorens dit zover is gaat de
bevruchte eicel zich eerste
verschillende malen delen. Eerst
twee cellen die zich ieder ook
weer splitsen in twee cellen en
die zich vervolgens ook weer gaan
splitsen in twee cellen. Het aantal cellen loopt dus snel op van 1 naar 2 cellen, naar 4 cellen, naar 8 cellen,
naar 16 cellen etc. Bij iedere deling klieven de cellen zich als het ware in tweeën zonder dat het totale
volume toeneemt, om deze redenen noemt men deze manier van delen ook wel klievingsdelingen. Dit
een in dit stadium een zeer slimme manier van delen, want als het embryo in dit stadium te snel in
volume zou toenemen, dan komt het klem te zitten in de eileider, met alle gevolgen van dien.
Het is in dit stadium belangrijk dat eicel zich ook daadwerkelijk richting de baarmoeder verplaatst. Dit
verplaatsen gebeurd op twee manieren. Ten eerste door bewegingen van de wand van de eileiders en ten
tweede doordat er binnenin de eileider kleine trilhaartje zitten die de eicellen als het ware de goede
richting opzwepen. Als er sprake is van verklevingen of ontstekingen in de eileiders dan is het mogelijk dat
dit transport niet goed verloopt. Het gevolg kan zijn dat de embryo begint te groeien in de eileiders. In dat
geval spreken we van een extra uterine graviditeit (EUG) of buitenbaarmoederlijke zwangerschap.
Van morula tot blastula
Na zich verschillende malen gedeeld te hebben begint de zygote de vorm te krijgen van een moerbei, in
het latijn: morula. Het is nu een bolletje cellen dat het 16-cellig stadium heeft bereikt. Vervolgens gaat dit
embryo een laag cellen om zich heen vormen; de trofoblastlaag. Deze trofoblastlaag (trofoblast) wordt in
een later stadium de placenta en is dus belangrijk voor de uitwisseling van voedings- en afvalstoffen met
de moeder.
Vervolgens ontstaat er in de morula een holte, de blastulaholte (blastocyste). We spreken nu niet meer
van morula, maar van een blastula (engels blastocyst), die eruit ziet als een met vocht gevuld blaasje. In
deze blastula vormt zich een klompje cellen als een verdikking van de wand. Deze verdikking, de
embryoblast (of Inner Cell Mass) wordt het latere embryo, zoals de vrucht de eerste drie maanden
genoemd zal worden.
, Pas rond dag 8 tot 12 na de bevruchting is de vrucht eindelijk zover dat hij zich in het endometrium
innestelt. De trofoblast differentieert zich in cytotrofoblast en syncytiotrofoblast. Bij aankomst in de
uterus nestelt het embryo zich in het endometrium.
Het syncytiotrofoblast maakt het hormoon hCG (humaan choriongonadotrofine) dat het corpus luteum
(gele lichaam) in stand houdt en zo indirect de progesteron stimuleert.Het hCG wordt dus alleen
geproduceerd indien een vrouw daadwerkelijk zwanger geraakt is en er een innesteling heeft
plaatsgevonden. Daarom wordt bij een zwangerschapstest hCG in de urine gemeten om te zien of men
zwanger is.
Gastrulatie
Uit de embryoblast gaan zich uiteindelijk drie lagen vormen. Dit proces noemen we gastrulatie. De
buitenste laag vormt het ectoderm, de binnenste laag wordt het endoderm en tussen deze twee lagen
ontstaat kort daarna een derde laag, het mesoderm. Uit deze drie lagen zullen in een later stadium alle
weefsels en organen gevormd worden.
Uit het ectoderm, de buitenste laag ontstaan later vooral weefsels die zich aan de buitenkant van het
lichaam bevinden. Denk hierbij aan huid, nagels, zintuigen, haar maar ook het zenuwstelsel.
Uit het endoderm ontstaan later vooral grote organen zoals ademhalingsstelsel, spijsverteringsorganen,
klieren en slijmvliezen.
Uit het mesoderm vormen zich later de tussenliggende weefsels zoals bloedvaten, hart, skelet en spieren.
In een periode twee tot vier weken
vindt de verdere ontwikkeling van
het embryo plaats. Er ontwikkelen
zich rondom de embryoblast twee
holtes; de dooierzak en de
amnionholte. De dooierzak stulpt
later naar binnen en maakt deel uit
van de buikholte en de navelstreng.
Beide holten worden omgeven door
vliezen die tegen elkaar aan komen
te liggen en later de vruchtvliezen
vormen. Zij spelen een belangrijke rol
in de bescherming van de foetus.
Gelijktijdig met het ontstaan van de kiemlagen vormt zich de hechtsteel, het begin van de navelstreng,
deze ontstaat tussen de embryoblast en de trofoblast en vormt een transportroute tussen het embryo en
de placenta. In de dooierzak vormen zich de eerste bloedcellen. Later zal deze functie worden
overgenomen door het rode beenmerg.
De amnionholte groeit flink en vult uiteindelijk de hele blastulaholte, de holte is gevuld met vruchtwater
en vormt het binnenste vruchtvlies. Het buitenste vruchtvlies, chorion, wordt gevormd uit de trofoblast.
