1
, Samenvatting
Inleiding
Huidkanker is de meest voorkomende vorm van kanker in Nederland, 1 op de 6
Nederlanders krijgt huidkanker in hun leven. Er zijn drie vormen die het meest voorkomen:
een basaalcelcarcinoom, een plaveiselcarcinoom en een melanoom. Als cellen zich
ongeremd gaan delen, kan huidkanker ontstaan. Belangrijke risicofactoren voor dit
verstoorde proces van celdeling zijn onder andere blootstelling aan zonlicht en toxische
stoffen, ook erfelijkheid speelt een rol. Er zijn meerdere behandelingsmogelijkheden voor
huidkanker. Zo ook de operatieve behandeling, waar in dit onderzoek op gefocust wordt. Er
wordt onderzocht in welke mate huidkanker de kwaliteit van leven beïnvloedt voor, tijdens
en na het behandelproces.
Methode
Het onderzoek is tot stand gekomen door literatuurstudie. Er zijn drie relevante artikelen
gevonden over het onderwerp op twee verschillende databanken. Daarnaast zijn er drie
participanten gevonden aan de hand van een criterialijst. Met behulp van een topiclist
werden zij bevraagd door middel van een semigestructureerd interview. Als laatste heeft er
member check, peer debriefing en referential adequacy plaatsgevonden.
Resultaten
Bij het coderen keerden vier thema´s meerdere malen terug. De betreffende thema´s zijn
kenmerken, gevoel, behandeling en preventiemaatregelen. De participanten zijn op
vergelijkbare wijze gediagnosticeerd, ook waren zij allemaal erg open over hun gevoelens
voor, tijdens en na het behandelproces. Bovendien hebben ze gedetailleerd ingezoomd op
hun operatieve behandeling, waar dit onderzoek zich op focust. Tot slot gaven alle
participanten aan rekening te houden met preventiemaatregelen na hun ervaringen.
Discussie
In dit project zijn verschillende maatregelen genomen om het onderzoek zo betrouwbaar
mogelijk te maken, zoals meerdere (externe) checks van de coderingen. Bovendien is peer
debriefing en member-check ingezet. Daarentegen is er wel iets aan te merken op de
interviews, namelijk dat de zorgvragers gezamenlijk werden geïnterviewd. Hierdoor bestond
de kans dat de participanten hun antwoorden op elkaar afstemden. Daarnaast hebben we
minder tijd en aandacht besteed aan het wijzigen van de topic lijsten doordat wij ervoor
hebben gekozen om de interviews gezamenlijk te houden. Ook had de gevonden literatuur
beter op betrouwbaarheid gecontroleerd kunnen worden.
Conclusie
Uit de interviews konden we opmaken dat het een heftig proces is geweest voor de
zorgvragers. Tot op de dag van vandaag houden zij dit in hun achterhoofd en nemen zij
preventieve maatregelen om een vergelijkbare situatie te voorkomen. Deze constante
alertheid tast de kwaliteit van leven van huidkankerpatiënten aan. Op lichamelijk gebied zijn
er vrijwel geen belemmeringen, op psychisch gebied daarentegen hebben de zorgvragers
het over algemeen zwaarder.
2
, Inhoud
Inhoud
Samenvatting...........................................................................................................................2
Inhoud......................................................................................................................................3
Inleiding....................................................................................................................................4
Methode...................................................................................................................................5
Literatuur studie.......................................................................................................................5
Procedure................................................................................................................................6
Kwaliteitseisen.........................................................................................................................7
Resultaten................................................................................................................................7
Omschrijving participanten...................................................................................................7
Kenmerken...........................................................................................................................8
Citaten..................................................................................................................................8
Gevoel..................................................................................................................................8
Citaten..................................................................................................................................8
Behandeling.........................................................................................................................9
Citaten..................................................................................................................................9
Preventiemaatregelen..........................................................................................................9
Citaten..................................................................................................................................9
Discussie..................................................................................................................................9
Conclusie...............................................................................................................................10
Aanbevelingen.......................................................................................................................11
Literatuurlijst...........................................................................................................................12
Bibliografie.............................................................................................................................13
Bijlage 1.................................................................................................................................14
Bijlage 2.................................................................................................................................29
Bijlage 3.................................................................................................................................38
3
, Inleiding
In Nederland is huidkanker de meest voorkomende vorm van kanker. Ongeveer 1 op de 6
krijgt ergens in hun leven huidkanker. Meer dan 51.000 Nederlanders per jaar krijgen de
diagnose huidkanker, en 900 mensen overlijden aan de gevolgen hiervan. We
onderscheiden verschillende vormen die het meest voorkomen:
● Basaalcelcarcinoom
Dit is de minst kwaadaardige en ook de meest voorkomende vorm, namelijk 70% van alle
huidkankerpatiënten heeft deze vorm. Deze tumor ontstaat uit keratinocyten, dit zijn cellen
van de opperhuid die zich onvolledig ontwikkelen. De tumor zaait vrijwel nooit uit. Het groeit
langzaam en is goed behandelbaar als je er op tijd bij bent. Bij een latere diagnose bestaat
de kans dat de tumor dieper in de huid is gaan groeien.
● Plaveiselcarcinoom
Een plaveiselcarcinoom is een tumor van de huid of slijmvliezen. Van alle mensen met
huidkanker heeft 20% deze vorm. Een plaveiselcarcinoom kan uitzaaien, vaak naar de
lymfeklieren, en is daarom gevaarlijker. Mensen met een lichte huid, mannen en ouderen
hebben een grotere kans op deze vorm van kanker.
● Melanoom
Dit is de meest agressieve vorm van huidkanker. Ruim 12% van alle huidtumoren is een
melanoom. Een melanoom kan ontstaan vanuit een moedervlek. Melanocyten kunnen
veranderen en overgaan in kankercellen.
(Chopra, A., Sharma, R., Una, N., 2017;Huidfonds, 2019;UMC Utrecht, 2019).
Huidkanker kan ontstaan doordat huidcellen zich ongeremd gaan delen. Vaak overkomt dit
de cellen van de opperhuid, de bovenste laag van de huid.
Omdat we verschillende typen huidkanker onderscheiden, zijn er ook verschillende
risicofactoren voor iedere vorm. Vooral bij een plaveiselcelcarcinoom lijkt de hoeveelheid
directe blootstelling aan zonlicht van belang. Bovendien veroorzaken
ontstekingsprocessen, röntgenstraling of littekenvorming chronische beschadiging van
huidweefsel, wat uiteindelijk kan leiden tot het ontstaan van een plaveiselcarcinoom en een
basaalcelcarcinoom. Ook blootstelling aan toxische stoffen kan hierin een rol spelen. Bij
een melanoom is erfelijkheid een grote risicofactor. Als een van de directe familieleden een
melanoom heeft, loopt iemand twee tot drie keer meer risico dan het gemiddelde. Ook als
er sprake is van een persoonlijke of familiale voorgeschiedenis met Parkinson komen
melanomen in die familie vaker voor dan gemiddeld.
(Kanker, z.d.;Nijsten, T., Hollestein, L.M, z.d.;Stichting tegen Kanker, 2017).
Er zijn meerdere mogelijkheden om huidkanker te behandelen. Welke behandeling wordt
toegepast is afhankelijk van een aantal factoren, zoals de leeftijd van de patiënt, de grootte,
soort en locatie van de tumor. Voorbeelden van veelvoorkomende behandelingen voor
huidkanker zijn bestraling, bevriezing, behandeling met licht, elektrocoagulatie,
immunotherapie, lokale chemotherapie of een operatie. Om te specificeren is het
onderzoek gericht op een soort behandeling, de operatieve behandeling. Deze wordt het
meest toegepast, dit komt omdat het bij elk type huidkanker toegepast kan worden. Tijdens
de operatie wordt de tumor geheel verwijderd. De operatie wordt gevolgd door een
weefselonderzoek. De drie participanten die zijn geïnterviewd voor het onderzoek, zijn deze
4
, Samenvatting
Inleiding
Huidkanker is de meest voorkomende vorm van kanker in Nederland, 1 op de 6
Nederlanders krijgt huidkanker in hun leven. Er zijn drie vormen die het meest voorkomen:
een basaalcelcarcinoom, een plaveiselcarcinoom en een melanoom. Als cellen zich
ongeremd gaan delen, kan huidkanker ontstaan. Belangrijke risicofactoren voor dit
verstoorde proces van celdeling zijn onder andere blootstelling aan zonlicht en toxische
stoffen, ook erfelijkheid speelt een rol. Er zijn meerdere behandelingsmogelijkheden voor
huidkanker. Zo ook de operatieve behandeling, waar in dit onderzoek op gefocust wordt. Er
wordt onderzocht in welke mate huidkanker de kwaliteit van leven beïnvloedt voor, tijdens
en na het behandelproces.
Methode
Het onderzoek is tot stand gekomen door literatuurstudie. Er zijn drie relevante artikelen
gevonden over het onderwerp op twee verschillende databanken. Daarnaast zijn er drie
participanten gevonden aan de hand van een criterialijst. Met behulp van een topiclist
werden zij bevraagd door middel van een semigestructureerd interview. Als laatste heeft er
member check, peer debriefing en referential adequacy plaatsgevonden.
Resultaten
Bij het coderen keerden vier thema´s meerdere malen terug. De betreffende thema´s zijn
kenmerken, gevoel, behandeling en preventiemaatregelen. De participanten zijn op
vergelijkbare wijze gediagnosticeerd, ook waren zij allemaal erg open over hun gevoelens
voor, tijdens en na het behandelproces. Bovendien hebben ze gedetailleerd ingezoomd op
hun operatieve behandeling, waar dit onderzoek zich op focust. Tot slot gaven alle
participanten aan rekening te houden met preventiemaatregelen na hun ervaringen.
Discussie
In dit project zijn verschillende maatregelen genomen om het onderzoek zo betrouwbaar
mogelijk te maken, zoals meerdere (externe) checks van de coderingen. Bovendien is peer
debriefing en member-check ingezet. Daarentegen is er wel iets aan te merken op de
interviews, namelijk dat de zorgvragers gezamenlijk werden geïnterviewd. Hierdoor bestond
de kans dat de participanten hun antwoorden op elkaar afstemden. Daarnaast hebben we
minder tijd en aandacht besteed aan het wijzigen van de topic lijsten doordat wij ervoor
hebben gekozen om de interviews gezamenlijk te houden. Ook had de gevonden literatuur
beter op betrouwbaarheid gecontroleerd kunnen worden.
Conclusie
Uit de interviews konden we opmaken dat het een heftig proces is geweest voor de
zorgvragers. Tot op de dag van vandaag houden zij dit in hun achterhoofd en nemen zij
preventieve maatregelen om een vergelijkbare situatie te voorkomen. Deze constante
alertheid tast de kwaliteit van leven van huidkankerpatiënten aan. Op lichamelijk gebied zijn
er vrijwel geen belemmeringen, op psychisch gebied daarentegen hebben de zorgvragers
het over algemeen zwaarder.
2
, Inhoud
Inhoud
Samenvatting...........................................................................................................................2
Inhoud......................................................................................................................................3
Inleiding....................................................................................................................................4
Methode...................................................................................................................................5
Literatuur studie.......................................................................................................................5
Procedure................................................................................................................................6
Kwaliteitseisen.........................................................................................................................7
Resultaten................................................................................................................................7
Omschrijving participanten...................................................................................................7
Kenmerken...........................................................................................................................8
Citaten..................................................................................................................................8
Gevoel..................................................................................................................................8
Citaten..................................................................................................................................8
Behandeling.........................................................................................................................9
Citaten..................................................................................................................................9
Preventiemaatregelen..........................................................................................................9
Citaten..................................................................................................................................9
Discussie..................................................................................................................................9
Conclusie...............................................................................................................................10
Aanbevelingen.......................................................................................................................11
Literatuurlijst...........................................................................................................................12
Bibliografie.............................................................................................................................13
Bijlage 1.................................................................................................................................14
Bijlage 2.................................................................................................................................29
Bijlage 3.................................................................................................................................38
3
, Inleiding
In Nederland is huidkanker de meest voorkomende vorm van kanker. Ongeveer 1 op de 6
krijgt ergens in hun leven huidkanker. Meer dan 51.000 Nederlanders per jaar krijgen de
diagnose huidkanker, en 900 mensen overlijden aan de gevolgen hiervan. We
onderscheiden verschillende vormen die het meest voorkomen:
● Basaalcelcarcinoom
Dit is de minst kwaadaardige en ook de meest voorkomende vorm, namelijk 70% van alle
huidkankerpatiënten heeft deze vorm. Deze tumor ontstaat uit keratinocyten, dit zijn cellen
van de opperhuid die zich onvolledig ontwikkelen. De tumor zaait vrijwel nooit uit. Het groeit
langzaam en is goed behandelbaar als je er op tijd bij bent. Bij een latere diagnose bestaat
de kans dat de tumor dieper in de huid is gaan groeien.
● Plaveiselcarcinoom
Een plaveiselcarcinoom is een tumor van de huid of slijmvliezen. Van alle mensen met
huidkanker heeft 20% deze vorm. Een plaveiselcarcinoom kan uitzaaien, vaak naar de
lymfeklieren, en is daarom gevaarlijker. Mensen met een lichte huid, mannen en ouderen
hebben een grotere kans op deze vorm van kanker.
● Melanoom
Dit is de meest agressieve vorm van huidkanker. Ruim 12% van alle huidtumoren is een
melanoom. Een melanoom kan ontstaan vanuit een moedervlek. Melanocyten kunnen
veranderen en overgaan in kankercellen.
(Chopra, A., Sharma, R., Una, N., 2017;Huidfonds, 2019;UMC Utrecht, 2019).
Huidkanker kan ontstaan doordat huidcellen zich ongeremd gaan delen. Vaak overkomt dit
de cellen van de opperhuid, de bovenste laag van de huid.
Omdat we verschillende typen huidkanker onderscheiden, zijn er ook verschillende
risicofactoren voor iedere vorm. Vooral bij een plaveiselcelcarcinoom lijkt de hoeveelheid
directe blootstelling aan zonlicht van belang. Bovendien veroorzaken
ontstekingsprocessen, röntgenstraling of littekenvorming chronische beschadiging van
huidweefsel, wat uiteindelijk kan leiden tot het ontstaan van een plaveiselcarcinoom en een
basaalcelcarcinoom. Ook blootstelling aan toxische stoffen kan hierin een rol spelen. Bij
een melanoom is erfelijkheid een grote risicofactor. Als een van de directe familieleden een
melanoom heeft, loopt iemand twee tot drie keer meer risico dan het gemiddelde. Ook als
er sprake is van een persoonlijke of familiale voorgeschiedenis met Parkinson komen
melanomen in die familie vaker voor dan gemiddeld.
(Kanker, z.d.;Nijsten, T., Hollestein, L.M, z.d.;Stichting tegen Kanker, 2017).
Er zijn meerdere mogelijkheden om huidkanker te behandelen. Welke behandeling wordt
toegepast is afhankelijk van een aantal factoren, zoals de leeftijd van de patiënt, de grootte,
soort en locatie van de tumor. Voorbeelden van veelvoorkomende behandelingen voor
huidkanker zijn bestraling, bevriezing, behandeling met licht, elektrocoagulatie,
immunotherapie, lokale chemotherapie of een operatie. Om te specificeren is het
onderzoek gericht op een soort behandeling, de operatieve behandeling. Deze wordt het
meest toegepast, dit komt omdat het bij elk type huidkanker toegepast kan worden. Tijdens
de operatie wordt de tumor geheel verwijderd. De operatie wordt gevolgd door een
weefselonderzoek. De drie participanten die zijn geïnterviewd voor het onderzoek, zijn deze
4
