LESSON STUDY
WERKGROEP: TEKSTBEGRIP
Een onderzoek naar de hardopdenkenmethode in het geschiedenisonderwijs
Linda Janmaat
500751305
Hogeschool van Amsterdam
Faculteit: Onderwijs & Opvoeding
Leraar geschiedenis 2e graads
Begeleider: Janneke van der Heide
Lesson study groep:
Susan van der Kraats
Niels Elsinga
Cas Quartel
Kaan Soylu
Augustus 2022
,Inhoud
Hoofdstuk 1 – Deel 0: Achtergrond ......................................................................................................... 4
1.1. Thema .................................................................................................................................... 4
1.2. Aanleiding............................................................................................................................... 4
1.3. Ontwerpvraag en ontwerpeisen............................................................................................. 4
1.4. Context ................................................................................................................................... 5
1.5. Case-leerlingen ....................................................................................................................... 6
1.6. Leerproces .............................................................................................................................. 6
1.7. Beoogde opbrengsten ............................................................................................................ 6
Hoofdstuk 2 – Deel 1: Leeropbrengsten.................................................................................................. 7
2.1. Systematische praktijkverkenning ......................................................................................... 7
2.2. Literatuurverkenning ............................................................................................................. 7
2.3. & 2.4 Observaties & interviews............................................................................................. 8
2.5. Reflecteren op/aanpassen uitgevoerde les ........................................................................... 9
2.6. Samenwerken ...................................................................................................................... 10
Hoofdstuk 3. – deel 2: Transfer ............................................................................................................. 11
3.1. Vakdidactisch inzicht .................................................................................................................. 11
3.2 Study-activiteiten: observaties en interviews ............................................................................. 11
Bijlage 1. Plan van aanpak ..................................................................................................................... 12
Inleiding ............................................................................................................................................. 12
Context ........................................................................................................................................................ 12
Vakdomein ................................................................................................................................................... 13
Aanleiding .................................................................................................................................................... 13
(Vak)didactische aanpak(ken)/strategie(ën) ............................................................................................... 14
Beoogde leeropbrengsten ........................................................................................................................... 15
Formuleren van ontwerpeisen en ontwerpvraag ............................................................................. 16
Formuleren van ontwerpeisen .................................................................................................................... 16
Ontwerpvraag .............................................................................................................................................. 17
Afspraken, planning en taakverdeling ............................................................................................... 18
Case-leerlingen beschrijven en selecteren ........................................................................................ 22
Ontwerpformulier onderzoeksles ..................................................................................................... 25
Deel A: Achtergrondinformatie bij de les .................................................................................................... 25
Deel B: Verloop en verantwoording van les 1 ............................................................................................. 29
Deel B: Verloop en verantwoording van les 2 (modelleren) ....................................................................... 35
Format observatiekader Leerling A ................................................................................................... 42
Deel A: Achtergrondinformatie .................................................................................................................. 42
Deel B: Observatiekader ............................................................................................................................. 44
Deel C: Naar aanleiding van de observatie ................................................................................................. 48
Format observatiekader Leerling B1 ................................................................................................. 49
Deel A: Achtergrondinformatie .................................................................................................................. 49
Deel B: Observatiekader ............................................................................................................................. 51
1
, Deel C: Naar aanleiding van de observatie ................................................................................................. 53
Format observatiekader Leerling B2 ................................................................................................. 54
Deel A: Achtergrondinformatie .................................................................................................................. 54
Deel B: Observatiekader ............................................................................................................................. 56
Deel C: Naar aanleiding van de observatie ................................................................................................. 59
Format observatiekader Leerling C ................................................................................................... 60
Deel A: Achtergrondinformatie .................................................................................................................. 60
Deel B: Observatiekader ........................................................................................................................... 63
Deel C: Naar aanleiding van de observatie ................................................................................................. 67
Format interviewleidraad .................................................................................................................. 68
Introductie & verantwoording ..................................................................................................................... 68
Bibliografie ............................................................................................................................................ 70
Bijlage 2: Vragenlijst docenten .............................................................................................................. 71
Bijlage 3: Ingevulde interviews docenten ............................................................................................. 72
Bijlage 4: Vragenlijst leerlingen ............................................................................................................. 75
Bijlage 5: Resultaten leerlingenquête ................................................................................................... 76
Bijlage 6. Werkblad les 1 ....................................................................................................................... 77
Bijlage 7. Evaluatiegesprek .................................................................................................................... 80
Bijlage 8. Verbeterpunten en wijzingen onderzoeksles ........................................................................ 86
Bijlage 9. Lesplanformulier les 2............................................................................................................ 87
Bijlage 10: Werkblad les 2 ..................................................................................................................... 98
Bijlagen 11. Observatie, interview en analyse les 1 en 2 case-leerlingen ........................................... 102
Case-leerling A ................................................................................................................................. 102
Les 1: Observatie ....................................................................................................................................... 102
Les 1: Taxonomie van Bloom ..................................................................................................................... 102
Les 1: interview .......................................................................................................................................... 103
Les 2: observatie ........................................................................................................................................ 103
Les 2: Taxonomie van Bloom ..................................................................................................................... 104
Les 2: Interview.......................................................................................................................................... 104
Analyse ...................................................................................................................................................... 104
Case-leerling B1 ............................................................................................................................... 105
Les 1: observatie ........................................................................................................................................ 105
Les 1: Taxonomie van Bloom .................................................................................................................... 105
Les 1: interview .......................................................................................................................................... 106
Les 2: observatie ........................................................................................................................................ 106
Les 2: Taxonomie van Bloom ..................................................................................................................... 106
Les 2: Interview.......................................................................................................................................... 107
Analyse ...................................................................................................................................................... 107
Case-leerling B2 ............................................................................................................................... 108
Les 1: observatie ........................................................................................................................................ 108
Les 1: Taxonomie van Bloom ..................................................................................................................... 108
Les 1: interview .......................................................................................................................................... 109
Les 2: observatie ........................................................................................................................................ 109
Les 2: Taxonomie van Bloom ..................................................................................................................... 109
Les 2: Interview.......................................................................................................................................... 110
Analyse ...................................................................................................................................................... 110
Bijlage 12. Bevindingen en conclusie lesson study ............................................................................. 111
2
, Samenvatting les 2 .................................................................................................................................... 111
Resultaat in cijfers ..................................................................................................................................... 111
Deelvragen: ............................................................................................................................................... 112
Conclusie ................................................................................................................................................... 113
3
WERKGROEP: TEKSTBEGRIP
Een onderzoek naar de hardopdenkenmethode in het geschiedenisonderwijs
Linda Janmaat
500751305
Hogeschool van Amsterdam
Faculteit: Onderwijs & Opvoeding
Leraar geschiedenis 2e graads
Begeleider: Janneke van der Heide
Lesson study groep:
Susan van der Kraats
Niels Elsinga
Cas Quartel
Kaan Soylu
Augustus 2022
,Inhoud
Hoofdstuk 1 – Deel 0: Achtergrond ......................................................................................................... 4
1.1. Thema .................................................................................................................................... 4
1.2. Aanleiding............................................................................................................................... 4
1.3. Ontwerpvraag en ontwerpeisen............................................................................................. 4
1.4. Context ................................................................................................................................... 5
1.5. Case-leerlingen ....................................................................................................................... 6
1.6. Leerproces .............................................................................................................................. 6
1.7. Beoogde opbrengsten ............................................................................................................ 6
Hoofdstuk 2 – Deel 1: Leeropbrengsten.................................................................................................. 7
2.1. Systematische praktijkverkenning ......................................................................................... 7
2.2. Literatuurverkenning ............................................................................................................. 7
2.3. & 2.4 Observaties & interviews............................................................................................. 8
2.5. Reflecteren op/aanpassen uitgevoerde les ........................................................................... 9
2.6. Samenwerken ...................................................................................................................... 10
Hoofdstuk 3. – deel 2: Transfer ............................................................................................................. 11
3.1. Vakdidactisch inzicht .................................................................................................................. 11
3.2 Study-activiteiten: observaties en interviews ............................................................................. 11
Bijlage 1. Plan van aanpak ..................................................................................................................... 12
Inleiding ............................................................................................................................................. 12
Context ........................................................................................................................................................ 12
Vakdomein ................................................................................................................................................... 13
Aanleiding .................................................................................................................................................... 13
(Vak)didactische aanpak(ken)/strategie(ën) ............................................................................................... 14
Beoogde leeropbrengsten ........................................................................................................................... 15
Formuleren van ontwerpeisen en ontwerpvraag ............................................................................. 16
Formuleren van ontwerpeisen .................................................................................................................... 16
Ontwerpvraag .............................................................................................................................................. 17
Afspraken, planning en taakverdeling ............................................................................................... 18
Case-leerlingen beschrijven en selecteren ........................................................................................ 22
Ontwerpformulier onderzoeksles ..................................................................................................... 25
Deel A: Achtergrondinformatie bij de les .................................................................................................... 25
Deel B: Verloop en verantwoording van les 1 ............................................................................................. 29
Deel B: Verloop en verantwoording van les 2 (modelleren) ....................................................................... 35
Format observatiekader Leerling A ................................................................................................... 42
Deel A: Achtergrondinformatie .................................................................................................................. 42
Deel B: Observatiekader ............................................................................................................................. 44
Deel C: Naar aanleiding van de observatie ................................................................................................. 48
Format observatiekader Leerling B1 ................................................................................................. 49
Deel A: Achtergrondinformatie .................................................................................................................. 49
Deel B: Observatiekader ............................................................................................................................. 51
1
, Deel C: Naar aanleiding van de observatie ................................................................................................. 53
Format observatiekader Leerling B2 ................................................................................................. 54
Deel A: Achtergrondinformatie .................................................................................................................. 54
Deel B: Observatiekader ............................................................................................................................. 56
Deel C: Naar aanleiding van de observatie ................................................................................................. 59
Format observatiekader Leerling C ................................................................................................... 60
Deel A: Achtergrondinformatie .................................................................................................................. 60
Deel B: Observatiekader ........................................................................................................................... 63
Deel C: Naar aanleiding van de observatie ................................................................................................. 67
Format interviewleidraad .................................................................................................................. 68
Introductie & verantwoording ..................................................................................................................... 68
Bibliografie ............................................................................................................................................ 70
Bijlage 2: Vragenlijst docenten .............................................................................................................. 71
Bijlage 3: Ingevulde interviews docenten ............................................................................................. 72
Bijlage 4: Vragenlijst leerlingen ............................................................................................................. 75
Bijlage 5: Resultaten leerlingenquête ................................................................................................... 76
Bijlage 6. Werkblad les 1 ....................................................................................................................... 77
Bijlage 7. Evaluatiegesprek .................................................................................................................... 80
Bijlage 8. Verbeterpunten en wijzingen onderzoeksles ........................................................................ 86
Bijlage 9. Lesplanformulier les 2............................................................................................................ 87
Bijlage 10: Werkblad les 2 ..................................................................................................................... 98
Bijlagen 11. Observatie, interview en analyse les 1 en 2 case-leerlingen ........................................... 102
Case-leerling A ................................................................................................................................. 102
Les 1: Observatie ....................................................................................................................................... 102
Les 1: Taxonomie van Bloom ..................................................................................................................... 102
Les 1: interview .......................................................................................................................................... 103
Les 2: observatie ........................................................................................................................................ 103
Les 2: Taxonomie van Bloom ..................................................................................................................... 104
Les 2: Interview.......................................................................................................................................... 104
Analyse ...................................................................................................................................................... 104
Case-leerling B1 ............................................................................................................................... 105
Les 1: observatie ........................................................................................................................................ 105
Les 1: Taxonomie van Bloom .................................................................................................................... 105
Les 1: interview .......................................................................................................................................... 106
Les 2: observatie ........................................................................................................................................ 106
Les 2: Taxonomie van Bloom ..................................................................................................................... 106
Les 2: Interview.......................................................................................................................................... 107
Analyse ...................................................................................................................................................... 107
Case-leerling B2 ............................................................................................................................... 108
Les 1: observatie ........................................................................................................................................ 108
Les 1: Taxonomie van Bloom ..................................................................................................................... 108
Les 1: interview .......................................................................................................................................... 109
Les 2: observatie ........................................................................................................................................ 109
Les 2: Taxonomie van Bloom ..................................................................................................................... 109
Les 2: Interview.......................................................................................................................................... 110
Analyse ...................................................................................................................................................... 110
Bijlage 12. Bevindingen en conclusie lesson study ............................................................................. 111
2
, Samenvatting les 2 .................................................................................................................................... 111
Resultaat in cijfers ..................................................................................................................................... 111
Deelvragen: ............................................................................................................................................... 112
Conclusie ................................................................................................................................................... 113
3