Samenvatting: Psychodiagnostiek
Samenvatting Psychodiagnostiek
Boek
H1 Het diagnostisch proces
De diagnosticus analyseert zowel de hulpvraag van de cliënt als de aanvraag van
de verwijzer.
De vragen van verwijzer en cliënt vormen de basis , maar de diagnosticus kan
zelf ook vragen toevoegen.
De handelingen van een te onderbouwen theorie:
1. voorlopige theorie omzetten in hypothesen
2. specifiek onderzoeksinstrumentarium kiezen
3. voorspelling doen over de resultaten
4. afname van instrumenten
5. aanvaarden of verwerpen van hypothesen
Soorten basisvragen:
1. onderkenning = wat is het probleem?
2. verklaring = waarom is het probleem er?
3. predictie = hoe gaat het probleem zich ontwikkelen?
4. indicatie = hoe kan het probleem verholpen worden?
5. evaluatie = is het probleem afdoende opgelost?
Diagnostisch proces:
1. Aanmelding
2. aanvraag, aanvraaganalyse, dossierstudie
3. hulpvraag, hulpvraaganalyse, exploratie van problemen
4. reflectie van de diagnosticus
5. diagnostisch scenario (indelen van grondvragen en formuleren van theorie)
6. hypothesen kiezen
7. keuze instrumentarium
8. toetsbare voorspellingen
9. afname en verwerking
10. argumentatie
11. integratie
12. rapportering
Onderkenning bevat:
1. inventarisatie en beschrijving
2. ordening en categorisatie
3. inschatting van ernst
Van Yperen en Hirs onderscheiden:
1. classificatie (vergelijking met norm)
2. diagnostische formulering (intra-individuele vergelijking)
1
,Samenvatting: Psychodiagnostiek
Classificatie werkt volgens het alles of niets principe.
Diagnostische formulering heeft oog voor het unieke klinische beeld.
Voorbeeld van classificeren is DSM.
Voorbeeld van diagnostische formulering is de holistische theorie.
Classificatie leidt tot labeling, maar wordt voor duidelijke communicatie tussen
professionals.
Diagnostische formulering doet recht aan de uniciteit van de cliënt, maar
empirische ondersteuning ontbreekt vaak.
Een verklaring bevat:
1. (deel)probleem
2. condities die het optreden verklaren
3. de relatie tussen 1 en 2 in termen van omdat of doordat
Verklaringen kunnen ingedeeld worden op:
1. locus (persoon of situatie)
2. aard van controle (intentioneel keuze?)
3. synchrone en diachrone verklaringscondities
4. inducerende of continuerende condities
Strategie bevat de volgende principes:
1. cliënt perspectief wordt geexploreerd en geexpliciteerd
2. diagnosticus verstrekt informatie over werkwijze
3. verwachtingen en voorkeuren van de cliënt worden vergeleken met het aanbod
4. Cliënt kiest een behandeling
Evaluatie vindt plaats op basis van het verloop van het therapeutisch proces en
de resultaten van de behandeling.
Bij de evaluatie wordt gekeken naar:
1. is in de therapie rekening gehouden met de diagnose
2. het proces en behandeling verandering in het leven hebben veroorzaakt
Evaluatie kan op de volgende manieren:
1. vaststellen of de klachten afnemen
2. single case design
2
, Samenvatting: Psychodiagnostiek
De diagnostische cyclus:
1. observatie en verzamelen van gegevens
2. inductie, formulering van hypothesen
3. deductie, toetsbare voorspellingen
4. toetsing
5. evaluatie
Analyse van de aanvraag leidt tot:
1. informatie over de verwijzer (referentiekader, kennis over de relatie tussen
verwijzer en diagnosticus, feitelijke en eigenlijke verwijzer en bevoegdheden van
verwijzer)
2. kennis over type en inhoud van de aanvraag (open of gesloten vraag, setting
en de vijf basisvragen)
3. wat weet de verwijzer al over de cliënt (informatie over functioneren en stemt
de cliënt met het onderzoek in)
Analyse van de hulpvraag:
1. houding van cliënt tegenover het onderzoek
2. inhoud van het probleem bepalen
3. hulpvragen indelen volgens de vijf basisvragen
4. ontstaan en ontwikkelen van de klachten
5. wie kan het beste helpen
Na de analyse van de aanmelding volgt een reflectiefase.
In het diagnostisch scenario ordent de diagnosticus alle vragen van de
aanvrager, cliënt en zichzelf uit de aanmeldingsfase.
In het diagnostisch onderzoek komt onderkenning voor verklaring en verklaring
voor predictie en indicatie.
Hypothesen worden gevormd op grond van het diagnostisch scenario.
Hypothesen worden zo geformuleerd dat de relatie tussen de hypothesen
duidelijk is.
Onafhankelijke hypothesen zijn het meest informatief.
Hypothese van de onderkenningsvraag gaan over de aanwezigheid van
psychopathologie.
Hypothesen van de verklaringsvraag vereisen een lijst met verklaringsfactoren en
hun inducerende of continuerende rol.
Predictieve hypothesen steunen op empirische kennis over succesvolle
predictoren uit verschillende referentiekaders.
3
Samenvatting Psychodiagnostiek
Boek
H1 Het diagnostisch proces
De diagnosticus analyseert zowel de hulpvraag van de cliënt als de aanvraag van
de verwijzer.
De vragen van verwijzer en cliënt vormen de basis , maar de diagnosticus kan
zelf ook vragen toevoegen.
De handelingen van een te onderbouwen theorie:
1. voorlopige theorie omzetten in hypothesen
2. specifiek onderzoeksinstrumentarium kiezen
3. voorspelling doen over de resultaten
4. afname van instrumenten
5. aanvaarden of verwerpen van hypothesen
Soorten basisvragen:
1. onderkenning = wat is het probleem?
2. verklaring = waarom is het probleem er?
3. predictie = hoe gaat het probleem zich ontwikkelen?
4. indicatie = hoe kan het probleem verholpen worden?
5. evaluatie = is het probleem afdoende opgelost?
Diagnostisch proces:
1. Aanmelding
2. aanvraag, aanvraaganalyse, dossierstudie
3. hulpvraag, hulpvraaganalyse, exploratie van problemen
4. reflectie van de diagnosticus
5. diagnostisch scenario (indelen van grondvragen en formuleren van theorie)
6. hypothesen kiezen
7. keuze instrumentarium
8. toetsbare voorspellingen
9. afname en verwerking
10. argumentatie
11. integratie
12. rapportering
Onderkenning bevat:
1. inventarisatie en beschrijving
2. ordening en categorisatie
3. inschatting van ernst
Van Yperen en Hirs onderscheiden:
1. classificatie (vergelijking met norm)
2. diagnostische formulering (intra-individuele vergelijking)
1
,Samenvatting: Psychodiagnostiek
Classificatie werkt volgens het alles of niets principe.
Diagnostische formulering heeft oog voor het unieke klinische beeld.
Voorbeeld van classificeren is DSM.
Voorbeeld van diagnostische formulering is de holistische theorie.
Classificatie leidt tot labeling, maar wordt voor duidelijke communicatie tussen
professionals.
Diagnostische formulering doet recht aan de uniciteit van de cliënt, maar
empirische ondersteuning ontbreekt vaak.
Een verklaring bevat:
1. (deel)probleem
2. condities die het optreden verklaren
3. de relatie tussen 1 en 2 in termen van omdat of doordat
Verklaringen kunnen ingedeeld worden op:
1. locus (persoon of situatie)
2. aard van controle (intentioneel keuze?)
3. synchrone en diachrone verklaringscondities
4. inducerende of continuerende condities
Strategie bevat de volgende principes:
1. cliënt perspectief wordt geexploreerd en geexpliciteerd
2. diagnosticus verstrekt informatie over werkwijze
3. verwachtingen en voorkeuren van de cliënt worden vergeleken met het aanbod
4. Cliënt kiest een behandeling
Evaluatie vindt plaats op basis van het verloop van het therapeutisch proces en
de resultaten van de behandeling.
Bij de evaluatie wordt gekeken naar:
1. is in de therapie rekening gehouden met de diagnose
2. het proces en behandeling verandering in het leven hebben veroorzaakt
Evaluatie kan op de volgende manieren:
1. vaststellen of de klachten afnemen
2. single case design
2
, Samenvatting: Psychodiagnostiek
De diagnostische cyclus:
1. observatie en verzamelen van gegevens
2. inductie, formulering van hypothesen
3. deductie, toetsbare voorspellingen
4. toetsing
5. evaluatie
Analyse van de aanvraag leidt tot:
1. informatie over de verwijzer (referentiekader, kennis over de relatie tussen
verwijzer en diagnosticus, feitelijke en eigenlijke verwijzer en bevoegdheden van
verwijzer)
2. kennis over type en inhoud van de aanvraag (open of gesloten vraag, setting
en de vijf basisvragen)
3. wat weet de verwijzer al over de cliënt (informatie over functioneren en stemt
de cliënt met het onderzoek in)
Analyse van de hulpvraag:
1. houding van cliënt tegenover het onderzoek
2. inhoud van het probleem bepalen
3. hulpvragen indelen volgens de vijf basisvragen
4. ontstaan en ontwikkelen van de klachten
5. wie kan het beste helpen
Na de analyse van de aanmelding volgt een reflectiefase.
In het diagnostisch scenario ordent de diagnosticus alle vragen van de
aanvrager, cliënt en zichzelf uit de aanmeldingsfase.
In het diagnostisch onderzoek komt onderkenning voor verklaring en verklaring
voor predictie en indicatie.
Hypothesen worden gevormd op grond van het diagnostisch scenario.
Hypothesen worden zo geformuleerd dat de relatie tussen de hypothesen
duidelijk is.
Onafhankelijke hypothesen zijn het meest informatief.
Hypothese van de onderkenningsvraag gaan over de aanwezigheid van
psychopathologie.
Hypothesen van de verklaringsvraag vereisen een lijst met verklaringsfactoren en
hun inducerende of continuerende rol.
Predictieve hypothesen steunen op empirische kennis over succesvolle
predictoren uit verschillende referentiekaders.
3
