Samenvatting Internationale Politiek
Introductie + Hoofdstuk 1
Wat is internationale politiek?
- Politiek is conflict (zonder wapens) en samenwerking (macht om mee te beslissen)
- Relaties tussen (natie)staten
- Echter zijn internationale betrekkingen complexer; niet-statelijke actoren hebben
ook invloed. (-> world politics & global politics ipv international politics)
Wat is een theorie?
- Een middel om de werkelijkheid te vereenvoudigen die ons helpt een sociaal
fenomeen beter te begrijpen bij het ontwikkelen van een begrip van de wereld.
- Een selectie van waar je wel en niet naar kijkt.
- Abstracte uitspraken, vertelt je over welke verwachtingen je kan hebben
(hypothese).
Theorieën en benaderingen:
• Realisme
• Liberalisme
• Sociaal constructivisme
• Marxisme
• Poststructuralisme
• Postkolonialisme
• Feminisme
Wat is globalisering?
- Een historisch proces waarbij er een fundamentele verandering of transformatie
plaatsvindt in de ruimtelijke schaal van menselijke sociale organisaties die verre
gemeenschappen met elkaar verbinden en het bereik van machtsrelaties uitbreiden
over regio’s en continenten.
Wat zijn de aanjagers van globalisering?
- Techniek; een moderne communicatie-infrastructuur is nodig.
- Economie; globale markten binnen een kapitalistische wereldeconomie.
- Politiek; de normatieve infrastructuur, de ideeën en macht nodig om globalisatie
plaats te laten vinden.
,Dimensies van globalisering:
- Economisch: wereldwijde handel, financiën en productie.
- Veiligheid: wereldwijde wapenhandel, proliferatieverdragen, transnationaal
terrorisme.
- Wettelijk: internationale wetten en internationale instituties als ICC.
- Ecologisch: gedeelde milieuproblemen.
- Cultureel: complexe mix van culturele homogeniciteit en toegenomen heterogeniteit
tegelijkertijd.
- Sociaal: Migratie als wereldwijd probleem.
Verschillende interpretaties van globalisatie
Sceptische blik: Staten en geopolitiek blijven de belangrijkste actoren en krachten die wereld
politiek definiëren, ziet globalisering vooral als een economische ontwikkeling.
Globalistische blik: Globalisering is een oorzaak van fundamentele veranderingen in de
internationale politiek.
,Hoofdstuk 2 + 3 + 4 + 5
Het belang van de geschiedenis
Het verleden om het heden te begrijpen door het geven van context en om het heden te
begrijpen als er gebeurtenissen plaatsvinden die lijken op gebeurtenissen uit het verleden.
Maar,
- De geschiedenis is een continu debat. (We kijken nu anders naar hoe Nederlanders
omgingen met de Duitse bezetting dan toen Loe de Jong zijn standaardwerk over de
WO2 uitbracht.)
- Het is gevaarlijk om historische vergelijkingen te maken en daar het huidige
buitenlandbeleid op te baseren. De situatie is altijd verschillend, dus simpele
analogieën zijn gevaarlijk.
Waarom is Europa uiteindelijk gaan industrialiseren en kolonialiseren?
(Waarom niet het Ottomaanse rijk, China, India of Japan, wat ook grote ontwikkelde rijken
waren?)
Het westerse perspectief:
- Vroeg liberale constituties die binnenlandse conflicten proberen in te binden.
- Vaak tussen-statelijke oorlogen in Europa. (Charles Tilly: “states make war and war
made the state.”).
- De rol van ideeën, de Europese verlichting, de wetenschappelijke revolutie.
- Geografische en demografische voordelen (navigeerbare rivieren, relatief goede
toegang tot kool, afwezigheid van tropische ziektes (Eric Jones)).
- De rol van het kapitalisme (toegang tot credit (geld kan op de bank gezet worden,
handel in aandelen) vroege ontwikkeling van het eigendomsrecht, private property
regimes (Paul Kennedy, Robert Brenner)).
Het mondiale perspectief, tegenwoordig meer aandacht voor de rol van:
- Europees imperialisme.
- Europese dominantie op de mondiale markt.
- Belang van niet-Westerse ideeën en technologieën voor de Rise of the West.
(Er was ook veel invloed van de niet-Westerse samenleving, niet alle ideeën kwamen
uit het Westen zelf.)
Opkomst van de moderne staat
Eind van de middeleeuwen. (Hiervoor andere politieke eenheden; stamverbanden,
stadstaten, etc.) Tijdens de Middeleeuwen domineerde een religieuze en politieke feodale
hiërarchische orde. Door middel van belastingen en het organiseren van een staand leger
wisten monarchen de macht te centraliseren, binnen- én buitenlandse concurrenten
worden uitgesloten -> einde feodale systeem.
, 1648 – De Vrede van Westfalen.
Beëindigde 30-jarige en 80-jarige oorlog.
Erkende gelijkheid tussen Europese staten, bevestiging soevereine status.
Oorsprong van territoriale integriteit en het non-interveniëringsbeginsel vinden hier haar
oorsprong (externe soevereiniteit werd erkend).
Maar let op: ook kritiek op het ‘narratief van 1648’ als begin van het moderne internationale
statensysteem (zie BSO p42).
Soevereiniteit
Het principe dat binnen de grenzen de staat de hoogste politieke autoriteit is en dat buiten
de grenzen geen hogere politieke autoriteit erkent.
- Interne soevereiniteit: the location of a supreme power within the state, located in a
body that makes decisions that are binding on all citizens, groups and institutions
within the states borders.
- Externe soevereiniteit: the absolute and unlimited authority of a state as an actor on
the world stage, implying the absence of any higher authority in the external affairs.
Wat is een staat?
Montevideo Conventie over de Rechten en Plichten van Staten (1933)
Een staat is in internationaal juridische zin gevormd als er sprake is van:
1. Een territorium.
2. Een bevolking.
3. Effectief gezag.
4. De capaciteit om betrekkingen aan te gaan.
5. Erkenning? (Een oordeel van een andere staat, hij accepteert jou wel of niet, dit is
dus subjectief. Maar als je niet erkend wordt kan je geen internationale verbanden
aangaan.)
Staatsvorming is altijd werk in uitvoering, het begrip staat kun je zien als een ideaaltype
(ofwel een analytische vergelijkingsmaatstaf). (Max Weber)
‘Stateness’ is een term die aangeeft in hoeverre het ideaaltype is benaderd.
Failed states kunnen gedefinieerd worden als staten waarin er geen sprake is van stateness,
er is geen effectief binnenlands gezag en er is sprake van zwakke instituties of het ontbreken
daarvan.
Natie is een groep van mensen die samen een gedeelde identiteit hebben, met een focus op
het thuisland.
Introductie + Hoofdstuk 1
Wat is internationale politiek?
- Politiek is conflict (zonder wapens) en samenwerking (macht om mee te beslissen)
- Relaties tussen (natie)staten
- Echter zijn internationale betrekkingen complexer; niet-statelijke actoren hebben
ook invloed. (-> world politics & global politics ipv international politics)
Wat is een theorie?
- Een middel om de werkelijkheid te vereenvoudigen die ons helpt een sociaal
fenomeen beter te begrijpen bij het ontwikkelen van een begrip van de wereld.
- Een selectie van waar je wel en niet naar kijkt.
- Abstracte uitspraken, vertelt je over welke verwachtingen je kan hebben
(hypothese).
Theorieën en benaderingen:
• Realisme
• Liberalisme
• Sociaal constructivisme
• Marxisme
• Poststructuralisme
• Postkolonialisme
• Feminisme
Wat is globalisering?
- Een historisch proces waarbij er een fundamentele verandering of transformatie
plaatsvindt in de ruimtelijke schaal van menselijke sociale organisaties die verre
gemeenschappen met elkaar verbinden en het bereik van machtsrelaties uitbreiden
over regio’s en continenten.
Wat zijn de aanjagers van globalisering?
- Techniek; een moderne communicatie-infrastructuur is nodig.
- Economie; globale markten binnen een kapitalistische wereldeconomie.
- Politiek; de normatieve infrastructuur, de ideeën en macht nodig om globalisatie
plaats te laten vinden.
,Dimensies van globalisering:
- Economisch: wereldwijde handel, financiën en productie.
- Veiligheid: wereldwijde wapenhandel, proliferatieverdragen, transnationaal
terrorisme.
- Wettelijk: internationale wetten en internationale instituties als ICC.
- Ecologisch: gedeelde milieuproblemen.
- Cultureel: complexe mix van culturele homogeniciteit en toegenomen heterogeniteit
tegelijkertijd.
- Sociaal: Migratie als wereldwijd probleem.
Verschillende interpretaties van globalisatie
Sceptische blik: Staten en geopolitiek blijven de belangrijkste actoren en krachten die wereld
politiek definiëren, ziet globalisering vooral als een economische ontwikkeling.
Globalistische blik: Globalisering is een oorzaak van fundamentele veranderingen in de
internationale politiek.
,Hoofdstuk 2 + 3 + 4 + 5
Het belang van de geschiedenis
Het verleden om het heden te begrijpen door het geven van context en om het heden te
begrijpen als er gebeurtenissen plaatsvinden die lijken op gebeurtenissen uit het verleden.
Maar,
- De geschiedenis is een continu debat. (We kijken nu anders naar hoe Nederlanders
omgingen met de Duitse bezetting dan toen Loe de Jong zijn standaardwerk over de
WO2 uitbracht.)
- Het is gevaarlijk om historische vergelijkingen te maken en daar het huidige
buitenlandbeleid op te baseren. De situatie is altijd verschillend, dus simpele
analogieën zijn gevaarlijk.
Waarom is Europa uiteindelijk gaan industrialiseren en kolonialiseren?
(Waarom niet het Ottomaanse rijk, China, India of Japan, wat ook grote ontwikkelde rijken
waren?)
Het westerse perspectief:
- Vroeg liberale constituties die binnenlandse conflicten proberen in te binden.
- Vaak tussen-statelijke oorlogen in Europa. (Charles Tilly: “states make war and war
made the state.”).
- De rol van ideeën, de Europese verlichting, de wetenschappelijke revolutie.
- Geografische en demografische voordelen (navigeerbare rivieren, relatief goede
toegang tot kool, afwezigheid van tropische ziektes (Eric Jones)).
- De rol van het kapitalisme (toegang tot credit (geld kan op de bank gezet worden,
handel in aandelen) vroege ontwikkeling van het eigendomsrecht, private property
regimes (Paul Kennedy, Robert Brenner)).
Het mondiale perspectief, tegenwoordig meer aandacht voor de rol van:
- Europees imperialisme.
- Europese dominantie op de mondiale markt.
- Belang van niet-Westerse ideeën en technologieën voor de Rise of the West.
(Er was ook veel invloed van de niet-Westerse samenleving, niet alle ideeën kwamen
uit het Westen zelf.)
Opkomst van de moderne staat
Eind van de middeleeuwen. (Hiervoor andere politieke eenheden; stamverbanden,
stadstaten, etc.) Tijdens de Middeleeuwen domineerde een religieuze en politieke feodale
hiërarchische orde. Door middel van belastingen en het organiseren van een staand leger
wisten monarchen de macht te centraliseren, binnen- én buitenlandse concurrenten
worden uitgesloten -> einde feodale systeem.
, 1648 – De Vrede van Westfalen.
Beëindigde 30-jarige en 80-jarige oorlog.
Erkende gelijkheid tussen Europese staten, bevestiging soevereine status.
Oorsprong van territoriale integriteit en het non-interveniëringsbeginsel vinden hier haar
oorsprong (externe soevereiniteit werd erkend).
Maar let op: ook kritiek op het ‘narratief van 1648’ als begin van het moderne internationale
statensysteem (zie BSO p42).
Soevereiniteit
Het principe dat binnen de grenzen de staat de hoogste politieke autoriteit is en dat buiten
de grenzen geen hogere politieke autoriteit erkent.
- Interne soevereiniteit: the location of a supreme power within the state, located in a
body that makes decisions that are binding on all citizens, groups and institutions
within the states borders.
- Externe soevereiniteit: the absolute and unlimited authority of a state as an actor on
the world stage, implying the absence of any higher authority in the external affairs.
Wat is een staat?
Montevideo Conventie over de Rechten en Plichten van Staten (1933)
Een staat is in internationaal juridische zin gevormd als er sprake is van:
1. Een territorium.
2. Een bevolking.
3. Effectief gezag.
4. De capaciteit om betrekkingen aan te gaan.
5. Erkenning? (Een oordeel van een andere staat, hij accepteert jou wel of niet, dit is
dus subjectief. Maar als je niet erkend wordt kan je geen internationale verbanden
aangaan.)
Staatsvorming is altijd werk in uitvoering, het begrip staat kun je zien als een ideaaltype
(ofwel een analytische vergelijkingsmaatstaf). (Max Weber)
‘Stateness’ is een term die aangeeft in hoeverre het ideaaltype is benaderd.
Failed states kunnen gedefinieerd worden als staten waarin er geen sprake is van stateness,
er is geen effectief binnenlands gezag en er is sprake van zwakke instituties of het ontbreken
daarvan.
Natie is een groep van mensen die samen een gedeelde identiteit hebben, met een focus op
het thuisland.
