Reflectieverslag ;
Omgaan met agressie
Auteur en studentnummer: Dian Postema, 2068310
Academie: Academie voor Sociale Studies
‘s-Hertogenbosch, Avans
Hogeschool
Programma en leerlijn: Minor WIGK, MI410
Docent: Jeannette Merks
Klas: 4Cy
Datum: 4 januari, 2016
,Inhoudsopgave
Inleiding...........................................................................................................................2
Hoofdstuk 1: Agressie.........................................................................................................3
1.1 Persoonlijk...................................................................................................................3
Hoofdstuk 2: Ontwikkeling...................................................................................................5
2.1 Professionele ontwikkeling..............................................................................................5
2.2 Groepsontwikkeling.......................................................................................................6
Hoofdstuk 3: Innovatie.......................................................................................................7
3.1 Literaire inzichten.........................................................................................................7
3.2 Handelingsvoornemens..................................................................................................8
Literatuurlijst.....................................................................................................................9
Bijlage A: Werkmap omgaan met agressie ……………………………………………………………………………………………
Bijlage B: Zelfbeoordelingsformulier ……………………………………………………………………………………………………..
1
,Inleiding
Dit verslag is een reflectie op de training omgaan met agressie. Hierin beschrijf ik mijn persoonlijke
kijk op agressie en mijn ontwikkeling hierin. Aan het begin van de training heb ik een aantal
leerdoelen opgesteld. In hoofdstuk 2 kijk ik hier op terug en kunt u mijn ontwikkeling lezen. Naast
de lessen is er ook in leerteams geoefend met agressie, deze bijdrage en ontwikkeling kunt u ook
in hoofdstuk 2 vinden. In hoofdstuk 3 kunt u de nieuwe inzichten die ik vanuit de literatuur heb
opgedaan lezen. Door middel van de trainingen, leerteamopdrachten en de literatuur heb ik veel
geleerd. Hieruit zijn meerdere handelingsalternatieven voort gekomen die u kunt vinden in een
overzicht in hoofdstuk 3.
In dit verslag leest u regelmatig over mijn werkervaring bij De La Salle. De La Salle is een
specialistisch orthopedagogisch behandelcentrum voor jongeren met een licht verstandelijke
beperking, gecombineerd met gedragsproblemen en/of psychiatrische problematiek. Hier kom ik
vaak in aanraking met agressie. Veel dingen die ik in deze training heb geleerd staan in verband
met mijn werk. De opgedane ervaringen en kennis uit de trainingen zijn daar goed op toe te
passen.
2
, Hoofdstuk 1: Agressie
In dit hoofdstuk kunt u mijn visie op agressie lezen. Hoe ziet mijn eigen agressie er uit en wat is er
veranderd na deze training?
1.1 Persoonlijk
Als ik aan agressie denk dan denk ik in eerste instantie aan fysiek geweld. Slaan, schoppen,
duwen, trekken etc. Als ik naar deze woorden kijk denk ik meteen ik ben geen agressief persoon en
ik heb in mijn privé leven niet veel te maken met agressie. Maar dit is alleen nog maar fysieke
agressie. Als ik mij verder verdiep in agressie lees ik dat agressie veel meer dan dat is. Er bestaan
de volgende vormen van agressie:
- Materiële agressie: gooien met voorwerpen, spullen kapot maken
- Fysieke agressie: schoppen, slaan, duwen, bijten en krabben
- Verbale agressie: Schelden, schreeuwen, uitdagen en negeren
- Non-verbale agressie: dreigen, gebaren en spugen
- Psychische agressie: bedreigen, chanteren en onder druk zetten
(Inspectieszw, Z.d.)
Als ik naar deze vormen van agressie kijk herken ik mezelf toch in sommige vormen. Als ik boos
ben herken ik mezelf in de verbale agressie. Ook materiele agressie is bij mij wel eens
voorgekomen. Ik vraag mijzelf dan af waar deze agressie vandaan komt. Bij mij staat agressie in
verband met boosheid. Als ik niet boos ben laat ik geen agressief gedrag zien. Ik denk dat
boosheid met als gevolg agressiviteit te maken heeft met je overlevingsinstinct. Ieder mens heeft
zichzelf gedrag aan geleerd om te kunnen overleven of goed te kunnen functioneren in zijn leven
(Geweldloos actief, Z.d.). Bij mij is dit overlevingsinstinct controle. Als ik kijk naar mijn dagelijks
leven zorg ik er heel de dag onbewust voor dat ik controle over dingen heb. Dit betekend voor mij
dat ik op een rijtje heb wat ik wil doen, hoe ik dat ga doen en dat het haalbaar is. Dit geeft me rust
en daarbij voel ik me prettig. Als er dan iets onverwachts gebeurt, kan ik me daar naar schikken en
stel ik zelf mijn doelstellingen weer bij. De controle is dan niet weg. Er moet bij mij dus veel
gebeuren om er voor te zorgen dat de controle weg is. Ik kan daar dus flexibel in zijn. Maar er zijn
ook momenten in het leven dat de controle wel weg is. Voor mij zijn dit momenten als ik niet meer
snap waarom iets of iemand iets doet dat ook invloed heeft op mijn leven. Als ik er dus zelf geen
invloed meer op heb. Een concreet voorbeeld is: als mijn relatie uit gaat zonder dat ik dit aan zie
komen en die persoon mij niet goed kan vertellen wat de reden is en ik er niks aan kan
veranderen. Mijn controle is dan weg en krijg ik onbegrip. Het niet kunnen snappen dat iemand
zoiets doet en machteloos zijn om iets te kunnen doen maakt mij boos. In deze situatie kan ik dan
ook agressie vertonen door iets kapot te gooien. Dit gebeurt zelden, maar ik weet uit ervaring dat
ik dit gevoel kan krijgen en dan dit gedrag kan vertonen. Daarnaast kan ik in ruzies met familie en
partner mijn stem verheffen en gaan schelden. Deze vorm van agressie komt regelmatiger voor,
bijvoorbeeld in kleine ruzies en onenigheden.
Door deze agressie training ben ik op zoek gegaan naar mijn agressie en ben ik mijzelf bewust
geworden van mijn vormen van agressie. Ik vind dit belangrijk om te weten omdat ik als
hulpverlener mijn eigen instrument ben en moet weten hoe ik kan reageren. Daarnaast ben ik nu
bewust van mijn agressie en kan ik nu de agressie van een ander ook beter accepteren. Ik heb nu
inzicht in mijn agressie en weet dat ieder mens agressie vertoont waardoor agressie er bij de ander
nu ook mag zijn van mij.
Ik vind het goed om op dit gebied inzicht te hebben in jezelf. Wat triggerd mij om agressief te
worden? Ik denk namelijk dat ieder mens agressie in zich heeft en in meer of mindere mate
agressie vertoond. Daarnaast is agressie niet alleen iets negatiefs want agressie heeft ook een
gezonde kant. Door agressie kan je voor jezelf opkomen en jezelf ontplooien. F. Perls de
grondlegger van de Gestalttherpie (Z.d.) zegt: ‘Een gezonde agressie is niets anders dan het
inzetten van zichzelf voor het bereiken van zelfverwerkelijking’. Agressie is een Latijns woord, Ad
gredere, en dit betekend toe naderen of naar voren stappen. Agressie kan je dus ook al een vorm
van communicatie of naar buiten treden zien dat ieder mens doet (Praktijk Mercurius, 2015).
Naast mijn persoonlijke visie op agressie heb ik ook een professionele visie op agressie. Ik werk bij
De La Salle als groepsopvoeder. De La Salle is een specialistisch orthopedagogisch
behandelcentrum voor jongeren met een licht verstandelijke beperking, gecombineerd met
gedragsproblemen en/of psychiatrische problematiek. Hier kom ik regelmatig in aanraking met alle
vormen van agressie. Ik werk het meest met kinderen van negen tot en met veertien jaar. Bij deze
doelgroep voel ik me zelfverzekerd en heb ik geen gevoelens van angst als het gaat om agressie.
3
Omgaan met agressie
Auteur en studentnummer: Dian Postema, 2068310
Academie: Academie voor Sociale Studies
‘s-Hertogenbosch, Avans
Hogeschool
Programma en leerlijn: Minor WIGK, MI410
Docent: Jeannette Merks
Klas: 4Cy
Datum: 4 januari, 2016
,Inhoudsopgave
Inleiding...........................................................................................................................2
Hoofdstuk 1: Agressie.........................................................................................................3
1.1 Persoonlijk...................................................................................................................3
Hoofdstuk 2: Ontwikkeling...................................................................................................5
2.1 Professionele ontwikkeling..............................................................................................5
2.2 Groepsontwikkeling.......................................................................................................6
Hoofdstuk 3: Innovatie.......................................................................................................7
3.1 Literaire inzichten.........................................................................................................7
3.2 Handelingsvoornemens..................................................................................................8
Literatuurlijst.....................................................................................................................9
Bijlage A: Werkmap omgaan met agressie ……………………………………………………………………………………………
Bijlage B: Zelfbeoordelingsformulier ……………………………………………………………………………………………………..
1
,Inleiding
Dit verslag is een reflectie op de training omgaan met agressie. Hierin beschrijf ik mijn persoonlijke
kijk op agressie en mijn ontwikkeling hierin. Aan het begin van de training heb ik een aantal
leerdoelen opgesteld. In hoofdstuk 2 kijk ik hier op terug en kunt u mijn ontwikkeling lezen. Naast
de lessen is er ook in leerteams geoefend met agressie, deze bijdrage en ontwikkeling kunt u ook
in hoofdstuk 2 vinden. In hoofdstuk 3 kunt u de nieuwe inzichten die ik vanuit de literatuur heb
opgedaan lezen. Door middel van de trainingen, leerteamopdrachten en de literatuur heb ik veel
geleerd. Hieruit zijn meerdere handelingsalternatieven voort gekomen die u kunt vinden in een
overzicht in hoofdstuk 3.
In dit verslag leest u regelmatig over mijn werkervaring bij De La Salle. De La Salle is een
specialistisch orthopedagogisch behandelcentrum voor jongeren met een licht verstandelijke
beperking, gecombineerd met gedragsproblemen en/of psychiatrische problematiek. Hier kom ik
vaak in aanraking met agressie. Veel dingen die ik in deze training heb geleerd staan in verband
met mijn werk. De opgedane ervaringen en kennis uit de trainingen zijn daar goed op toe te
passen.
2
, Hoofdstuk 1: Agressie
In dit hoofdstuk kunt u mijn visie op agressie lezen. Hoe ziet mijn eigen agressie er uit en wat is er
veranderd na deze training?
1.1 Persoonlijk
Als ik aan agressie denk dan denk ik in eerste instantie aan fysiek geweld. Slaan, schoppen,
duwen, trekken etc. Als ik naar deze woorden kijk denk ik meteen ik ben geen agressief persoon en
ik heb in mijn privé leven niet veel te maken met agressie. Maar dit is alleen nog maar fysieke
agressie. Als ik mij verder verdiep in agressie lees ik dat agressie veel meer dan dat is. Er bestaan
de volgende vormen van agressie:
- Materiële agressie: gooien met voorwerpen, spullen kapot maken
- Fysieke agressie: schoppen, slaan, duwen, bijten en krabben
- Verbale agressie: Schelden, schreeuwen, uitdagen en negeren
- Non-verbale agressie: dreigen, gebaren en spugen
- Psychische agressie: bedreigen, chanteren en onder druk zetten
(Inspectieszw, Z.d.)
Als ik naar deze vormen van agressie kijk herken ik mezelf toch in sommige vormen. Als ik boos
ben herken ik mezelf in de verbale agressie. Ook materiele agressie is bij mij wel eens
voorgekomen. Ik vraag mijzelf dan af waar deze agressie vandaan komt. Bij mij staat agressie in
verband met boosheid. Als ik niet boos ben laat ik geen agressief gedrag zien. Ik denk dat
boosheid met als gevolg agressiviteit te maken heeft met je overlevingsinstinct. Ieder mens heeft
zichzelf gedrag aan geleerd om te kunnen overleven of goed te kunnen functioneren in zijn leven
(Geweldloos actief, Z.d.). Bij mij is dit overlevingsinstinct controle. Als ik kijk naar mijn dagelijks
leven zorg ik er heel de dag onbewust voor dat ik controle over dingen heb. Dit betekend voor mij
dat ik op een rijtje heb wat ik wil doen, hoe ik dat ga doen en dat het haalbaar is. Dit geeft me rust
en daarbij voel ik me prettig. Als er dan iets onverwachts gebeurt, kan ik me daar naar schikken en
stel ik zelf mijn doelstellingen weer bij. De controle is dan niet weg. Er moet bij mij dus veel
gebeuren om er voor te zorgen dat de controle weg is. Ik kan daar dus flexibel in zijn. Maar er zijn
ook momenten in het leven dat de controle wel weg is. Voor mij zijn dit momenten als ik niet meer
snap waarom iets of iemand iets doet dat ook invloed heeft op mijn leven. Als ik er dus zelf geen
invloed meer op heb. Een concreet voorbeeld is: als mijn relatie uit gaat zonder dat ik dit aan zie
komen en die persoon mij niet goed kan vertellen wat de reden is en ik er niks aan kan
veranderen. Mijn controle is dan weg en krijg ik onbegrip. Het niet kunnen snappen dat iemand
zoiets doet en machteloos zijn om iets te kunnen doen maakt mij boos. In deze situatie kan ik dan
ook agressie vertonen door iets kapot te gooien. Dit gebeurt zelden, maar ik weet uit ervaring dat
ik dit gevoel kan krijgen en dan dit gedrag kan vertonen. Daarnaast kan ik in ruzies met familie en
partner mijn stem verheffen en gaan schelden. Deze vorm van agressie komt regelmatiger voor,
bijvoorbeeld in kleine ruzies en onenigheden.
Door deze agressie training ben ik op zoek gegaan naar mijn agressie en ben ik mijzelf bewust
geworden van mijn vormen van agressie. Ik vind dit belangrijk om te weten omdat ik als
hulpverlener mijn eigen instrument ben en moet weten hoe ik kan reageren. Daarnaast ben ik nu
bewust van mijn agressie en kan ik nu de agressie van een ander ook beter accepteren. Ik heb nu
inzicht in mijn agressie en weet dat ieder mens agressie vertoont waardoor agressie er bij de ander
nu ook mag zijn van mij.
Ik vind het goed om op dit gebied inzicht te hebben in jezelf. Wat triggerd mij om agressief te
worden? Ik denk namelijk dat ieder mens agressie in zich heeft en in meer of mindere mate
agressie vertoond. Daarnaast is agressie niet alleen iets negatiefs want agressie heeft ook een
gezonde kant. Door agressie kan je voor jezelf opkomen en jezelf ontplooien. F. Perls de
grondlegger van de Gestalttherpie (Z.d.) zegt: ‘Een gezonde agressie is niets anders dan het
inzetten van zichzelf voor het bereiken van zelfverwerkelijking’. Agressie is een Latijns woord, Ad
gredere, en dit betekend toe naderen of naar voren stappen. Agressie kan je dus ook al een vorm
van communicatie of naar buiten treden zien dat ieder mens doet (Praktijk Mercurius, 2015).
Naast mijn persoonlijke visie op agressie heb ik ook een professionele visie op agressie. Ik werk bij
De La Salle als groepsopvoeder. De La Salle is een specialistisch orthopedagogisch
behandelcentrum voor jongeren met een licht verstandelijke beperking, gecombineerd met
gedragsproblemen en/of psychiatrische problematiek. Hier kom ik regelmatig in aanraking met alle
vormen van agressie. Ik werk het meest met kinderen van negen tot en met veertien jaar. Bij deze
doelgroep voel ik me zelfverzekerd en heb ik geen gevoelens van angst als het gaat om agressie.
3
