Samenvatting Oncologie, toets
inleiding oncologie
Hoofdstuk 1, Kanker, diagnostiek en stadiering.
1.2 Geschiedenis van kanker
Sinds 2009 de eerste doodsoorzaak in Nederland.
Één op de drie mensen krijgt kanker.
De gemiddelde leeftijd is hoger dan vroeger -> kans op kanker neemt toe.
1.3 Epidemiologie en etiologie
Epidemiologie; de wetenschap die zich bezighoudt met de studie van de
frequentie en de verbreiding van ziekte in verband met de daaraan ten
grondslag liggende oorzaken.
Doel epidemiologie; de frequentie van het voorkomen van kanker
beschrijven en verklaren.
Etiologie; de leer van ziekte en ziekteoorzaken.
Kanker ontstaat als gevolg van genetische veranderingen in
lichaamscellen, die daardoor in tumorcellen veranderen.
Jaarlijks 75.000 gediagnosticeerde mensen met kanker. -> 2/3 is ouder dan
60 jaar.
In Nederland 400.000 mensen in behandeling of onder controle voor
kanker.
Integraal Kankercentrum Nederland (IKNL); registraties kankerpatiënten.
1.4 Preventie
Primaire preventie; gericht op het voorkomen van het ontstaan van kanker.
- Interventies doel: ziekte te voorkomen door oorzaken weg te nemen.
- Doelgroep: gezonde populatie.
- Bevolking wordt gemotiveerd tot gezond gedrag.
Secundaire preventie; gericht op het zo vroeg mogelijk ontdekken van
kanker en het geven van een adequate behandeling.
- Diagnostische behandelingen met als doel de ziekte vroegtijdig op te
sporen.
- Doelgroep: personen die ziek zijn, verhoogd risico of genetische aanleg
hebben.
- Bevolking wordt gemotiveerd tot het uitvoeren van zelfonderzoek.
Tertiaire preventie; gericht om de gevolgen van de aandoening zo veel
mogelijk te beperken en een eventuele tumor te voorkomen.
- Zorg die er op gericht zijn de gezondheidstoestand te verbeteren door
het verbeteren van zelfredzaamheid, voorkomen of uitstellen van
complicaties of progressie van de ziekte.
Primaire preventie
Taken verpleegkundigen: patiënten voorlichting geven en betrekken bij de
ontwikkeling en uitvoering van interventies. Oncologieverpleegkundigen; de
individuen wijzen op het belang van een gezonde leefstijl (exogene factoren) in
relatie tot het krijgen van kanker.
, Exogene factoren;
Roken
Roken staat in relatie tot kanker -> 90% van longkanker is oorzaak roken.
Een derde van alle kankerpatiënten staat in relatie tot roken.
Voeding
Groente en fruit hebben een beschermende rol tegen kanker. Verder is nog
onduidelijk welke rol voeding speelt bij het ontstaan van kanker.
Toevoegingen die in voedsel zitten spelen mogelijk een rol bij het ontstaan
van kanker.
Bewegen
3-4% van de kanker ontstaat door te weinig lichaamsbeweging.
Oorzakelijk verband tussen bewegen en mammacarcinoom en
colorectaalcarcinoom.
Alcohol
Verhoogd risico op kanker door veelvuldig en overmatig alcoholgebruik.
Matig alcoholgebruik is goed ter preventie van hart- en vaatziekten.
Zonnen
UV-straling is nodig voor de aanmaak van vitamine D -> overmatige
blootstelling aan UV-straling vergroot de kans op kanker.
25.000 patiënten met huidkanker per jaar.
Overgewicht
7-8% van de kanker ontstaat overgewicht. Mamma-, cervix-, colorectaal-
niercel- en oesofaguscarcinoom.
Ioniserende straling
Therapeutische werking bij de behandeling van tumoren.
Geeft een verhoogde kans op het ontstaan van maligniteiten (bv.
Leukemie)
Beroepsrisico
Chemische carcinogenese: in de industrie zijn verschillende stoffen
(teer, asbest) carcinogeen.
Carcinogenese: het proces van het ontstaan van kwaadaardige
tumoren.
Geneesmiddelen
Verschillende cytostatica op lange duur geeft een verhoogd risico op het
ontstaan van nieuwe tumoren. (Tamoxifen bij mammaca. -> verhoogde
kans op endometriumca.)
Infecties
Tumoren kunnen veroorzaakt worden door virusinfecties.
(humane papillomavirus -> cervixcarcinoom)
Milieu
Endogene factoren;
Hormonale invloeden
- Hormonen beïnvloeden de groei van verschillende weefsels.
- Hormonen spelen een rol bij het ontstaan van sommige tumoren
(oestrogeen bij mammacarcinoom).
Genetische factoren
inleiding oncologie
Hoofdstuk 1, Kanker, diagnostiek en stadiering.
1.2 Geschiedenis van kanker
Sinds 2009 de eerste doodsoorzaak in Nederland.
Één op de drie mensen krijgt kanker.
De gemiddelde leeftijd is hoger dan vroeger -> kans op kanker neemt toe.
1.3 Epidemiologie en etiologie
Epidemiologie; de wetenschap die zich bezighoudt met de studie van de
frequentie en de verbreiding van ziekte in verband met de daaraan ten
grondslag liggende oorzaken.
Doel epidemiologie; de frequentie van het voorkomen van kanker
beschrijven en verklaren.
Etiologie; de leer van ziekte en ziekteoorzaken.
Kanker ontstaat als gevolg van genetische veranderingen in
lichaamscellen, die daardoor in tumorcellen veranderen.
Jaarlijks 75.000 gediagnosticeerde mensen met kanker. -> 2/3 is ouder dan
60 jaar.
In Nederland 400.000 mensen in behandeling of onder controle voor
kanker.
Integraal Kankercentrum Nederland (IKNL); registraties kankerpatiënten.
1.4 Preventie
Primaire preventie; gericht op het voorkomen van het ontstaan van kanker.
- Interventies doel: ziekte te voorkomen door oorzaken weg te nemen.
- Doelgroep: gezonde populatie.
- Bevolking wordt gemotiveerd tot gezond gedrag.
Secundaire preventie; gericht op het zo vroeg mogelijk ontdekken van
kanker en het geven van een adequate behandeling.
- Diagnostische behandelingen met als doel de ziekte vroegtijdig op te
sporen.
- Doelgroep: personen die ziek zijn, verhoogd risico of genetische aanleg
hebben.
- Bevolking wordt gemotiveerd tot het uitvoeren van zelfonderzoek.
Tertiaire preventie; gericht om de gevolgen van de aandoening zo veel
mogelijk te beperken en een eventuele tumor te voorkomen.
- Zorg die er op gericht zijn de gezondheidstoestand te verbeteren door
het verbeteren van zelfredzaamheid, voorkomen of uitstellen van
complicaties of progressie van de ziekte.
Primaire preventie
Taken verpleegkundigen: patiënten voorlichting geven en betrekken bij de
ontwikkeling en uitvoering van interventies. Oncologieverpleegkundigen; de
individuen wijzen op het belang van een gezonde leefstijl (exogene factoren) in
relatie tot het krijgen van kanker.
, Exogene factoren;
Roken
Roken staat in relatie tot kanker -> 90% van longkanker is oorzaak roken.
Een derde van alle kankerpatiënten staat in relatie tot roken.
Voeding
Groente en fruit hebben een beschermende rol tegen kanker. Verder is nog
onduidelijk welke rol voeding speelt bij het ontstaan van kanker.
Toevoegingen die in voedsel zitten spelen mogelijk een rol bij het ontstaan
van kanker.
Bewegen
3-4% van de kanker ontstaat door te weinig lichaamsbeweging.
Oorzakelijk verband tussen bewegen en mammacarcinoom en
colorectaalcarcinoom.
Alcohol
Verhoogd risico op kanker door veelvuldig en overmatig alcoholgebruik.
Matig alcoholgebruik is goed ter preventie van hart- en vaatziekten.
Zonnen
UV-straling is nodig voor de aanmaak van vitamine D -> overmatige
blootstelling aan UV-straling vergroot de kans op kanker.
25.000 patiënten met huidkanker per jaar.
Overgewicht
7-8% van de kanker ontstaat overgewicht. Mamma-, cervix-, colorectaal-
niercel- en oesofaguscarcinoom.
Ioniserende straling
Therapeutische werking bij de behandeling van tumoren.
Geeft een verhoogde kans op het ontstaan van maligniteiten (bv.
Leukemie)
Beroepsrisico
Chemische carcinogenese: in de industrie zijn verschillende stoffen
(teer, asbest) carcinogeen.
Carcinogenese: het proces van het ontstaan van kwaadaardige
tumoren.
Geneesmiddelen
Verschillende cytostatica op lange duur geeft een verhoogd risico op het
ontstaan van nieuwe tumoren. (Tamoxifen bij mammaca. -> verhoogde
kans op endometriumca.)
Infecties
Tumoren kunnen veroorzaakt worden door virusinfecties.
(humane papillomavirus -> cervixcarcinoom)
Milieu
Endogene factoren;
Hormonale invloeden
- Hormonen beïnvloeden de groei van verschillende weefsels.
- Hormonen spelen een rol bij het ontstaan van sommige tumoren
(oestrogeen bij mammacarcinoom).
Genetische factoren
