Clement L.W.G. ANR: 898194
Wetenschap of pseudowetenschap? Een moeilijke kwestie.
Inleiding
In de twintigste eeuw is er een nieuwe positivistische beweging
ontstaan. Deze beweging noemde zich ‘Wiener Kreis’ oftewel de ‘Weense
Kring’. De leden van deze beweging noemde zichzelf ook wel logische
positivisten. Deze groep logische positivisten bestond uit wetenschappers
en filosofen die zinloze beweringen in de filosofie wilden verwerpen. Ook
vonden ze dat wetenschap de enige geldige kennis oplevert. Dit zorgde
voor een omslag van kennisleer naar wetenschapsfilosofie. Men gaat niet
meer nadenken over wat kennis is, want de bron die kennis vermeerdert
is de wetenschap. Men gaat nu dus nadenken over de vraag: Wat is
wetenschap? En hoe kan men onderscheid maken tussen wetenschap en
pseudowetenschap? De logische positivisten meenden het antwoord
hierop te hebben gevonden. Verderop zal bediscussieerd worden of de
logische positivisten daadwerkelijk het antwoord hebben gevonden.
Wetenschap of pseudowetenschap?
Niet alle uitspraken zijn wetenschappelijk en betekenisvol. Er zijn
ook uitspraken die betekenisloos zijn. Om een onderscheid te maken
tussen betekenisvolle en betekenisloze uitspraken willen de logische
positivisten een demarcatiecriterium ontwikkelen. Dit is een criterium dat
een duidelijk onderscheid maakt tussen wetenschap en niet-wetenschap
oftewel pseudowetenschap. De meeste mensen zullen zeggen dat
natuurkunde een wetenschap is en dat astrologie een pseudowetenschap
is. Maar is dit ook echt zo? Aan de hand van een demarcatiecriterium kan
men nagaan of dit ook daadwerkelijk zo is. Empirische verifieerbaarheid
en confirmeerbaarheid zijn de demarcatiecriteria die de logische
positivisten aandragen om een onderscheid te kunnen maken tussen
betekenisvolle wetenschap en betekenisloze wetenschap, oftewel
pseudowetenschap.
Demarcatiecriteria
Het eerste demarcatiecriterium is empirische verifieerbaarheid. Dit
houdt in dat alle uitspraken empirisch geverifieerd moeten kunnen
worden. Dat wil zeggen, dat men uitspraken moet kunnen controleren
door middel van ervaringen opgedaan via de zintuigen. Wanneer
uitspraken geverifieerd kunnen worden, dan zijn het wetenschappelijke
uitspraken. Zijn uitspraken niet te controleren door de ervaringen
opgedaan door de zintuigen, dan is er sprake van pseudowetenschap.
Echter zijn bijna alle algemene uitspraken niet controleerbaar door
middel van ervaringen. Neem bijvoorbeeld de uitspraak ‘alle zwanen wit
Wetenschap of pseudowetenschap? Een moeilijke kwestie.
Inleiding
In de twintigste eeuw is er een nieuwe positivistische beweging
ontstaan. Deze beweging noemde zich ‘Wiener Kreis’ oftewel de ‘Weense
Kring’. De leden van deze beweging noemde zichzelf ook wel logische
positivisten. Deze groep logische positivisten bestond uit wetenschappers
en filosofen die zinloze beweringen in de filosofie wilden verwerpen. Ook
vonden ze dat wetenschap de enige geldige kennis oplevert. Dit zorgde
voor een omslag van kennisleer naar wetenschapsfilosofie. Men gaat niet
meer nadenken over wat kennis is, want de bron die kennis vermeerdert
is de wetenschap. Men gaat nu dus nadenken over de vraag: Wat is
wetenschap? En hoe kan men onderscheid maken tussen wetenschap en
pseudowetenschap? De logische positivisten meenden het antwoord
hierop te hebben gevonden. Verderop zal bediscussieerd worden of de
logische positivisten daadwerkelijk het antwoord hebben gevonden.
Wetenschap of pseudowetenschap?
Niet alle uitspraken zijn wetenschappelijk en betekenisvol. Er zijn
ook uitspraken die betekenisloos zijn. Om een onderscheid te maken
tussen betekenisvolle en betekenisloze uitspraken willen de logische
positivisten een demarcatiecriterium ontwikkelen. Dit is een criterium dat
een duidelijk onderscheid maakt tussen wetenschap en niet-wetenschap
oftewel pseudowetenschap. De meeste mensen zullen zeggen dat
natuurkunde een wetenschap is en dat astrologie een pseudowetenschap
is. Maar is dit ook echt zo? Aan de hand van een demarcatiecriterium kan
men nagaan of dit ook daadwerkelijk zo is. Empirische verifieerbaarheid
en confirmeerbaarheid zijn de demarcatiecriteria die de logische
positivisten aandragen om een onderscheid te kunnen maken tussen
betekenisvolle wetenschap en betekenisloze wetenschap, oftewel
pseudowetenschap.
Demarcatiecriteria
Het eerste demarcatiecriterium is empirische verifieerbaarheid. Dit
houdt in dat alle uitspraken empirisch geverifieerd moeten kunnen
worden. Dat wil zeggen, dat men uitspraken moet kunnen controleren
door middel van ervaringen opgedaan via de zintuigen. Wanneer
uitspraken geverifieerd kunnen worden, dan zijn het wetenschappelijke
uitspraken. Zijn uitspraken niet te controleren door de ervaringen
opgedaan door de zintuigen, dan is er sprake van pseudowetenschap.
Echter zijn bijna alle algemene uitspraken niet controleerbaar door
middel van ervaringen. Neem bijvoorbeeld de uitspraak ‘alle zwanen wit
