Psychopathologie periode 4.
Inhoud
H.8 Beïnvloeding van gedrag en stemming.....................................................................................3
H.13 Stoornis die ontstaan in de kindertijd/ adolescentie..............................................................9
Lesweek 2; Verslaving en afhankelijkheid.........................................................................................13
Werkles:........................................................................................................................................13
Lesweek 3: Neurocognitieve stoornissen en intelligentie.................................................................14
Lesweek 4: Persoonlijkheidsproblematiek........................................................................................18
Lesweek 5: verdiepingsweek............................................................................................................22
Lesweek 6: Inhoudelijke denkstoornissen........................................................................................22
Lesweek 7: Invloed psychofarmaca op gedrag.................................................................................25
1
,Lesweek 1: Inleiding periode en externaliserende problematiek.
9de editie H.2 (blz.41-60), 8 en 13 uit 'Psychiatrie, een inleiding'. Artikel ADHD is geen hersenziekte.
Internaliserend vs externaliserend.
Externaliserend = onvoldoende controle over emoties en impulsen: uit-ageren van spanningen. Er
lijkt meer externaliserende problematieken voor te komen, maar dit komt alleen omdat er eerder
melding van wordt gemaakt dan bij internaliserend. De hulpvraag komt dus veel vaker uit de
omgeving.
Een categorie uit de dsm-5 is neurobiologische ontwikkelingsstoornissen, die bestaat uit typen:
- Autismespectrumstoornis.
- Verstandelijke beperking.
- Specifieke leerstoornis.
- Communicatiestoornis.
- Aandachtsdeficiëntie-/ hyperactiviteit
stoornis (ADHD).
Attention Deficit (Hyperactivity) Disorder.
Klachten van ADHD:
- Problemen met richten en
vasthouden van de aandacht.
- Gedragsproblemen door
hyperactiviteit en onrust.
ADD:
- Alleen problemen met richten en vasthouden van de aandacht.
Verloop AD(H)D:
Ontstaat in de kindertijd. Klachten als gevolg van hyperactiviteit worden minder gedurende de
volwassenheid.
Kern van ADHD:
- Te weinig sturing over aandacht en gedrag.
- Gebrek aan duidelijk ‘dirigent’/ orkestleider’.
Hiermee wordt bedoelt: je krijgt enorm veel prikkels binnen zoals geluiden, bewegingen, geuren et cetera,
maar je maakt zelf een keuze in wat voorrang heeft. Bijvoorbeeld, in de les hoor en zie je van alles, je kan ook in
gesprek gaan met je buurman/vrouw, maar je kiest ervoor om te luisteren naar de les. Daarbij is het tweede
gedeelte het vasthouden van deze aandacht en de focus behouden. Met de dirigent wordt bedoelt, degene die
aanstuurt wat belangrijk is en waar de focus op gelegd wordt.
- Er zijn dus beperkingen in de executieve functies.
Vermoeden:
Te weinig activiteit in voorste deel hersenen: pre- frontale cortex. Uitvoerende functies zijn kapot of
werken onvoldoende.
Behandeling:
Biologische Ritalin: verhoging neurotransmitters in de pre- frontale cortex.
Omgevingsgericht: Artikel Laura Batstra ’ADHD is geen ziekte maar gedrag’. Als ADHD als ziekte
wordt gezien, maakt het degene met de diagnose passief en eventueel afhankelijk van medicijnen.
ADHD zit hem dus in gedrag en er moet geleerd worden om met hyperactiviteit om te gaan.
2
, Artikel ‘ADHD is geen ziekte, maar gedrag’.
“De informatie over ADHD in kinderboeken is onjuist en eenzijdig, bleek vorige week uit onderzoek
van de Rijksuniversiteit Groningen. Een analyse van educatieve kinderboeken over ADHD wees uit
dat ADHD vrijwel altijd wordt omschreven als een chronische hersenziekte die met medicijnen moet
worden behandeld. In de boeken is geen aandacht voor andere mogelijke oorzaken van ADHD zoals
armoede, overbelaste ouders en leerkrachten en de prestatiemaatschappij”.
Psycholoog Batstra is van mening dat kinderen minder ritalin of concerta zouden hoeven slikken als
we scholen en ouders zouden ondersteunen bij het omgaan met druk en dwars gedrag. Batstra wil
scholen en ouders geen schuld in de schoenen schuiven, maar vindt wel dat we nog steeds te
makkelijk naar medicijnen grijpen als een kind vastloopt.
Volgens Batstra speelt de wetenschap een kwalijke rol in de discussie over ADHD. Dat op hersenscans
subtiele verschillen tussen de hersenen van mensen met en mensen zonder ADHD te zien zijn,
betekent niet meteen dat het een ziekte is.
H.8 Beïnvloeding van gedrag en stemming
Koffie/ thee in de ochtend om te kunnen functioneren; koffie en thee beïnvloeden ons gedrag/ stemming.
Middelen: Voorwaarden.
1. Stoffen die ons gedrag/ stemming sterk beïnvloeden (Alcohol, LSD, Cocaïne, Heroïne).
Het moet ook leiden tot afkickverschijnselen wanneer er gestopt wordt met het middel.
2. Tolerantie. Je hebt meer van een middel nodig om het effect te ervaren.
Er moet sprake zijn van lichamelijke afhankelijkheid en tolerantie (ontwenningsverschijnselen) om te
kunnen spreken van verslaving. Anders is er eerder sprake van een dwangstoornis.
Verslavingsstoornis = aandoeningen die worden gekenmerkt door inadequaat gebruik van
psychoactieve stoffen (Bv. afhankelijkheid van drugs).
Categorieën.
In de DSM-5 worden 2 categorieën van middelengerelateerde stoornissen gehanteerd:
1. Stoornissen die door middelen teweeggebracht worden. Typen;
- Intoxicatie: toestand waarin hersens zo beïnvloed zijn door het middel dat ze niet meer adequaat
kunnen functioneren. In de ergste gevallen kan dit tot de dood leiden.
- Het ontrekkingssyndroom: groep symptomen die zich voordoen wanneer een afhankelijk persoon na
zwaar, langdurig gebruik van een bepaalde stof plotseling stopt met gebruiken.
2. Stoornissen in het gebruik van middelen.
Gevaar van middelenmisbruik:
1. Lichamelijke afhankelijkheid.
Lichaam went aan de stof en protesteert wanneer er onvoldoende binnen komt.
2. Psychologische afhankelijkheid.
Vertrouwen ontlenen aan een stof; voor optimaal functioneren heb je het middel nodig, voor
zelfvertrouwen of tegen stress en onrust, heb je het middel nodig.
3. Risico op psychoses.
4. Verslaving.
Verslavingsproblematiek is heftige afhankelijkheid. Gebieden zoals financieel, relationeel, dagelijks leven,
huishouden, werk etc. gaan eraan onderdoor.
Waarom worden middelen gebruikt?
1. Vanwege de directe verandering op ons gedrag/ stemming. Bijvoorbeeld, moed indrinken.
3
Inhoud
H.8 Beïnvloeding van gedrag en stemming.....................................................................................3
H.13 Stoornis die ontstaan in de kindertijd/ adolescentie..............................................................9
Lesweek 2; Verslaving en afhankelijkheid.........................................................................................13
Werkles:........................................................................................................................................13
Lesweek 3: Neurocognitieve stoornissen en intelligentie.................................................................14
Lesweek 4: Persoonlijkheidsproblematiek........................................................................................18
Lesweek 5: verdiepingsweek............................................................................................................22
Lesweek 6: Inhoudelijke denkstoornissen........................................................................................22
Lesweek 7: Invloed psychofarmaca op gedrag.................................................................................25
1
,Lesweek 1: Inleiding periode en externaliserende problematiek.
9de editie H.2 (blz.41-60), 8 en 13 uit 'Psychiatrie, een inleiding'. Artikel ADHD is geen hersenziekte.
Internaliserend vs externaliserend.
Externaliserend = onvoldoende controle over emoties en impulsen: uit-ageren van spanningen. Er
lijkt meer externaliserende problematieken voor te komen, maar dit komt alleen omdat er eerder
melding van wordt gemaakt dan bij internaliserend. De hulpvraag komt dus veel vaker uit de
omgeving.
Een categorie uit de dsm-5 is neurobiologische ontwikkelingsstoornissen, die bestaat uit typen:
- Autismespectrumstoornis.
- Verstandelijke beperking.
- Specifieke leerstoornis.
- Communicatiestoornis.
- Aandachtsdeficiëntie-/ hyperactiviteit
stoornis (ADHD).
Attention Deficit (Hyperactivity) Disorder.
Klachten van ADHD:
- Problemen met richten en
vasthouden van de aandacht.
- Gedragsproblemen door
hyperactiviteit en onrust.
ADD:
- Alleen problemen met richten en vasthouden van de aandacht.
Verloop AD(H)D:
Ontstaat in de kindertijd. Klachten als gevolg van hyperactiviteit worden minder gedurende de
volwassenheid.
Kern van ADHD:
- Te weinig sturing over aandacht en gedrag.
- Gebrek aan duidelijk ‘dirigent’/ orkestleider’.
Hiermee wordt bedoelt: je krijgt enorm veel prikkels binnen zoals geluiden, bewegingen, geuren et cetera,
maar je maakt zelf een keuze in wat voorrang heeft. Bijvoorbeeld, in de les hoor en zie je van alles, je kan ook in
gesprek gaan met je buurman/vrouw, maar je kiest ervoor om te luisteren naar de les. Daarbij is het tweede
gedeelte het vasthouden van deze aandacht en de focus behouden. Met de dirigent wordt bedoelt, degene die
aanstuurt wat belangrijk is en waar de focus op gelegd wordt.
- Er zijn dus beperkingen in de executieve functies.
Vermoeden:
Te weinig activiteit in voorste deel hersenen: pre- frontale cortex. Uitvoerende functies zijn kapot of
werken onvoldoende.
Behandeling:
Biologische Ritalin: verhoging neurotransmitters in de pre- frontale cortex.
Omgevingsgericht: Artikel Laura Batstra ’ADHD is geen ziekte maar gedrag’. Als ADHD als ziekte
wordt gezien, maakt het degene met de diagnose passief en eventueel afhankelijk van medicijnen.
ADHD zit hem dus in gedrag en er moet geleerd worden om met hyperactiviteit om te gaan.
2
, Artikel ‘ADHD is geen ziekte, maar gedrag’.
“De informatie over ADHD in kinderboeken is onjuist en eenzijdig, bleek vorige week uit onderzoek
van de Rijksuniversiteit Groningen. Een analyse van educatieve kinderboeken over ADHD wees uit
dat ADHD vrijwel altijd wordt omschreven als een chronische hersenziekte die met medicijnen moet
worden behandeld. In de boeken is geen aandacht voor andere mogelijke oorzaken van ADHD zoals
armoede, overbelaste ouders en leerkrachten en de prestatiemaatschappij”.
Psycholoog Batstra is van mening dat kinderen minder ritalin of concerta zouden hoeven slikken als
we scholen en ouders zouden ondersteunen bij het omgaan met druk en dwars gedrag. Batstra wil
scholen en ouders geen schuld in de schoenen schuiven, maar vindt wel dat we nog steeds te
makkelijk naar medicijnen grijpen als een kind vastloopt.
Volgens Batstra speelt de wetenschap een kwalijke rol in de discussie over ADHD. Dat op hersenscans
subtiele verschillen tussen de hersenen van mensen met en mensen zonder ADHD te zien zijn,
betekent niet meteen dat het een ziekte is.
H.8 Beïnvloeding van gedrag en stemming
Koffie/ thee in de ochtend om te kunnen functioneren; koffie en thee beïnvloeden ons gedrag/ stemming.
Middelen: Voorwaarden.
1. Stoffen die ons gedrag/ stemming sterk beïnvloeden (Alcohol, LSD, Cocaïne, Heroïne).
Het moet ook leiden tot afkickverschijnselen wanneer er gestopt wordt met het middel.
2. Tolerantie. Je hebt meer van een middel nodig om het effect te ervaren.
Er moet sprake zijn van lichamelijke afhankelijkheid en tolerantie (ontwenningsverschijnselen) om te
kunnen spreken van verslaving. Anders is er eerder sprake van een dwangstoornis.
Verslavingsstoornis = aandoeningen die worden gekenmerkt door inadequaat gebruik van
psychoactieve stoffen (Bv. afhankelijkheid van drugs).
Categorieën.
In de DSM-5 worden 2 categorieën van middelengerelateerde stoornissen gehanteerd:
1. Stoornissen die door middelen teweeggebracht worden. Typen;
- Intoxicatie: toestand waarin hersens zo beïnvloed zijn door het middel dat ze niet meer adequaat
kunnen functioneren. In de ergste gevallen kan dit tot de dood leiden.
- Het ontrekkingssyndroom: groep symptomen die zich voordoen wanneer een afhankelijk persoon na
zwaar, langdurig gebruik van een bepaalde stof plotseling stopt met gebruiken.
2. Stoornissen in het gebruik van middelen.
Gevaar van middelenmisbruik:
1. Lichamelijke afhankelijkheid.
Lichaam went aan de stof en protesteert wanneer er onvoldoende binnen komt.
2. Psychologische afhankelijkheid.
Vertrouwen ontlenen aan een stof; voor optimaal functioneren heb je het middel nodig, voor
zelfvertrouwen of tegen stress en onrust, heb je het middel nodig.
3. Risico op psychoses.
4. Verslaving.
Verslavingsproblematiek is heftige afhankelijkheid. Gebieden zoals financieel, relationeel, dagelijks leven,
huishouden, werk etc. gaan eraan onderdoor.
Waarom worden middelen gebruikt?
1. Vanwege de directe verandering op ons gedrag/ stemming. Bijvoorbeeld, moed indrinken.
3
