Interveniëren in complexe situaties
bij sociaal functioneren binnen de context
Systemisch werken
en
beladen thema’s bespreekbaar maken
“Sometimes you don’t realize the value of a moment until it becomes a memory” (Geisel, 1911).
Naam student X
Studentnummer S1138747
Opleiding Social Work
Titel EVL 4.1 Complexe situaties
Code EVL SWB41D17
Datum van inleveren 30-10-2020
Versie Eerste kans
Voorwoord
Voor u ligt een verslag over de toepassing van systeemgerichte interventies en het bespreekbaar
maken van beladen thema’s binnen een complexe situatie van een cliënt en zijn netwerk.
,Dit verslag is een product naar aanleiding van de eerste opdracht in module 4 van de
deeltijdopleiding Social Work aan de Hogeschool Windesheim te Zwolle. In deze module
staat het interveniëren in complexe situaties binnen het sociaal functioneren centraal.
In de maand augustus 2020 heeft er een analyse van de situatie en context van de cliënt
plaatsgevonden. Tot op heden wordt er door de cliënt en zijn gezinssysteem, met ondersteuning van
het begeleidingsteam, uitvoering gegeven aan verschillende systeemgerichte interventies.
Ik werk en leer bij de zorgorganisatie C.. Ik loop stage als persoonlijk begeleider (pb’er) in de
beschermde woonvorm (BW), een Geestelijke Gezondheidszorg (GGZ) afdeling. Binnen deze locatie
wordt er hulp geboden aan mensen met een lichtverstandelijke en/of psychische problematiek.
Het is de missie van C. om deze hulpbehoevende mensen middels het bieden van gepaste open- en
betrokkenheid weer de noodzakelijke grip te laten krijgen op hun leven (C., 2018). De genoemde
waarden dienen als basis gedurende een vorm van begeleiding die past bij de cliënt zijn/haar eigen
vaardigheden (kracht) en mogelijkheden (empowerment). Middels verschillende methodieken en
methodes wordt er samengewerkt om in reële stappen te rehabiliteren, bepaalde wensen en/of
doelen te behalen en/of richting een bepaald participatieniveau te werken.
Dit verslag was niet mogelijk zonder de medewerking van de cliënt en zijn netwerk. Daarnaast heeft
het begeleidingsteam mij gedurende deze opdracht begeleidt en ondersteund. Bij deze wil ik hen
bedanken voor hun open houding en aan mij gegeven inzichten. Tenslotte wil ik mijn klasgenoten en
in het bijzonder mijn collega pb’er, Y, MSc bedanken. Zij hebben mij tijdens het gehele proces
voorzien van feedback en uiteindelijk geholpen bij het schrijfproces van dit verslag.
Ik wens u veel leesplezier toe.
X
Woonplaats, 8 juni 2020
2
,Inhoud
Voorwoord.............................................................................................................................................1
Inleiding..................................................................................................................................................4
Hoofdstuk 1: Context Peter....................................................................................................................5
1.1 Organisatie................................................................................................................5
1.2 Casus.........................................................................................................................5
Hoofdstuk 2: Systeemanalyse.................................................................................................................6
2.1 Algemeen...................................................................................................................6
2.2 Netwerk en relaties van Peter....................................................................................7
2.3 Onderzoek naar samenstelling van het gezinssysteem.............................................10
2.3 Hypothesen..............................................................................................................11
2.4 Hypothese toetsend gesprek en het bepalen van de doelstelling.............................12
Hoofdstuk 3: Systeemgerichte interventie technieken.........................................................................13
3.1 Algemeen.................................................................................................................13
3.2 Onderbouwing keuze interventies............................................................................13
3.3 Tussentijdse feedback lwb.......................................................................................14
Hoofdstuk 4: Toelichting en verantwoording uitvoering gebruikte interventies..................................14
4.1 Algemeen.................................................................................................................14
4.2 Toelichting beeldopname.........................................................................................15
4.3 Onderbouwing toepassing interventies....................................................................17
4.4 Reflectie...................................................................................................................20
Bijlagen .........................................................................................................................27
Bijlage A: Ecogram........................................................................................................................27
Bijlage B: Gespreksvoorbereiding.................................................................................................28
Bijlage C: Beeldopname................................................................................................................29
Bijlage D: Feedbackformulier leerwerkbegeleider........................................................................30
3
, Inleiding
In 2017 zijn er in Nederland 150.027 mensen overleden. In 4,4% van deze overlijdens is er euthanasie
toegepast. Hiervan waren er 83 gevallen waarin er voor euthanasie is gekozen vanwege de ernstige
problematiek vanuit een psychiatrische aandoening (Regionale toetsingscommissies eutheunasie,
2018).
Soms willen mensen niet meer leven, omdat ze bijvoorbeeld ernstig ziek zijn, pijn lijden en/of moeite
hebben met ademhalen. Iemand helpen zijn/haar leven te beëindigen is strafbaar. Echter, zijn er
gevallen waarin een arts euthanasie of hulp bij zelfdoding mag verlenen. Bijvoorbeeld als iemand niet
meer beter wordt, als de pijn ondraaglijk is en/of als er niets meer aan het lijden te doen is. Ook
mensen met een psychiatrische aandoening hebben hier soms mee te maken. Door een
psychiatrische aandoening kunnen patiënten ernstig psychische, maar ook lichamelijk klachten
ervaren. Hetgeen wat bij Peter, de cliënt die ik begeleid, ook het geval is. Deze mensen kunnen een
arts om euthanasie verzoeken. De arts is niet strafbaar als hij zich houdt aan de Wet toetsing
levensbeëindiging op verzoek en hulp bij zelfdoding (Wtl) (Rijksoverheid, 2020).
Euthanasie, vertaald ‘goede dood’, betekent volgens het woordenboek Van Dale het op eigen
verzoek beëindigen van het leven van patiënten die ondraaglijk en uitzichtloos lijden (Van Dale
Uitgevers, 2020). De hulp bij levensbeindiging van een arts kan op twee manieren;
- Bij euthanasie geeft een arts de patiënt een dodelijk medicijn.
- Bij hulp bij zelfdoding geeft de arts een dodelijk medicijnen aan de patiënt, maar neemt
de patiënt het medicijn zelf in (Rijksoverheid, 2020).
In de inleiding van de beroepscode voor de sociaal werker (Sociaal Werk Versterkt, 2018) staan een
aantal voorbeelden van ethische dilemma’s uit het werkveld omschreven. Onderstaand voorbeeld
vind ik typerend voor de situatie omtrent Peter wie een levenseinde wens heeft.
“Belangen en rechten van individuele burgers/cliënten botsen soms met belangen van de
samenleving (bijvoorbeeld de buurt)” (p.7).
In de situatie van Peter botsen zijn belangen met die van zijn kinderen. Als professional streef ik naar
verbetering van het sociaal functioneren van cliënten en hun netwerk. Met behulp van verschillende
interventies voor gelijke aandacht in ieders positie/rol, onderling begrip en juiste communicatie
binnen het systeem van Peter wordt hier uitvoering aangegeven. Hierbij is Artikel 1; “Bevorderen
menselijke waardigheid” (p.9), volgens de beroepscode van de sociaal werker (Sociaal Werk
Versterkt, 2018), richtinggevend geweest gedurende de analyse- en uitvoeringsfase van de
toegepaste systeemgerichte interventies in Peter zijn begeleidingstraject.
Het doel van dit verslag is inzicht verschaffen in mijn doorlopen analyse processen en
verantwoording van de uitvoering van verschillende gekozen systeemgerichte interventies.
Eerst zal ik na het beschrijven van de context terugblikken op mijn systeemanalyse. Daarna zal ik de
keuzes van de verschillende interventies onderbouwen om dit vervolgens ook bij de toepassingen te
doen. Tenslotte zal ik afronden met een reflectie, waarin ik verschillende overwegingen, verkregen
inzichten en mijn persoonlijke ontwikkelingsbehoeften omschrijf. De toegevoegde bijlagen kunnen
bij bepaalde onderwerpen zorgen voor meer verdieping.
In verband met de Algemene verordening gegevensbescherming (AVG) gebruik ik Peter als
fictieve naam voor de cliënt die ik begeleid en ondersteun. Ik heb de cliënt om toestemming
gevraagd voor deze verslagging en middels een getekend formulier is dit bevestigd.
4
bij sociaal functioneren binnen de context
Systemisch werken
en
beladen thema’s bespreekbaar maken
“Sometimes you don’t realize the value of a moment until it becomes a memory” (Geisel, 1911).
Naam student X
Studentnummer S1138747
Opleiding Social Work
Titel EVL 4.1 Complexe situaties
Code EVL SWB41D17
Datum van inleveren 30-10-2020
Versie Eerste kans
Voorwoord
Voor u ligt een verslag over de toepassing van systeemgerichte interventies en het bespreekbaar
maken van beladen thema’s binnen een complexe situatie van een cliënt en zijn netwerk.
,Dit verslag is een product naar aanleiding van de eerste opdracht in module 4 van de
deeltijdopleiding Social Work aan de Hogeschool Windesheim te Zwolle. In deze module
staat het interveniëren in complexe situaties binnen het sociaal functioneren centraal.
In de maand augustus 2020 heeft er een analyse van de situatie en context van de cliënt
plaatsgevonden. Tot op heden wordt er door de cliënt en zijn gezinssysteem, met ondersteuning van
het begeleidingsteam, uitvoering gegeven aan verschillende systeemgerichte interventies.
Ik werk en leer bij de zorgorganisatie C.. Ik loop stage als persoonlijk begeleider (pb’er) in de
beschermde woonvorm (BW), een Geestelijke Gezondheidszorg (GGZ) afdeling. Binnen deze locatie
wordt er hulp geboden aan mensen met een lichtverstandelijke en/of psychische problematiek.
Het is de missie van C. om deze hulpbehoevende mensen middels het bieden van gepaste open- en
betrokkenheid weer de noodzakelijke grip te laten krijgen op hun leven (C., 2018). De genoemde
waarden dienen als basis gedurende een vorm van begeleiding die past bij de cliënt zijn/haar eigen
vaardigheden (kracht) en mogelijkheden (empowerment). Middels verschillende methodieken en
methodes wordt er samengewerkt om in reële stappen te rehabiliteren, bepaalde wensen en/of
doelen te behalen en/of richting een bepaald participatieniveau te werken.
Dit verslag was niet mogelijk zonder de medewerking van de cliënt en zijn netwerk. Daarnaast heeft
het begeleidingsteam mij gedurende deze opdracht begeleidt en ondersteund. Bij deze wil ik hen
bedanken voor hun open houding en aan mij gegeven inzichten. Tenslotte wil ik mijn klasgenoten en
in het bijzonder mijn collega pb’er, Y, MSc bedanken. Zij hebben mij tijdens het gehele proces
voorzien van feedback en uiteindelijk geholpen bij het schrijfproces van dit verslag.
Ik wens u veel leesplezier toe.
X
Woonplaats, 8 juni 2020
2
,Inhoud
Voorwoord.............................................................................................................................................1
Inleiding..................................................................................................................................................4
Hoofdstuk 1: Context Peter....................................................................................................................5
1.1 Organisatie................................................................................................................5
1.2 Casus.........................................................................................................................5
Hoofdstuk 2: Systeemanalyse.................................................................................................................6
2.1 Algemeen...................................................................................................................6
2.2 Netwerk en relaties van Peter....................................................................................7
2.3 Onderzoek naar samenstelling van het gezinssysteem.............................................10
2.3 Hypothesen..............................................................................................................11
2.4 Hypothese toetsend gesprek en het bepalen van de doelstelling.............................12
Hoofdstuk 3: Systeemgerichte interventie technieken.........................................................................13
3.1 Algemeen.................................................................................................................13
3.2 Onderbouwing keuze interventies............................................................................13
3.3 Tussentijdse feedback lwb.......................................................................................14
Hoofdstuk 4: Toelichting en verantwoording uitvoering gebruikte interventies..................................14
4.1 Algemeen.................................................................................................................14
4.2 Toelichting beeldopname.........................................................................................15
4.3 Onderbouwing toepassing interventies....................................................................17
4.4 Reflectie...................................................................................................................20
Bijlagen .........................................................................................................................27
Bijlage A: Ecogram........................................................................................................................27
Bijlage B: Gespreksvoorbereiding.................................................................................................28
Bijlage C: Beeldopname................................................................................................................29
Bijlage D: Feedbackformulier leerwerkbegeleider........................................................................30
3
, Inleiding
In 2017 zijn er in Nederland 150.027 mensen overleden. In 4,4% van deze overlijdens is er euthanasie
toegepast. Hiervan waren er 83 gevallen waarin er voor euthanasie is gekozen vanwege de ernstige
problematiek vanuit een psychiatrische aandoening (Regionale toetsingscommissies eutheunasie,
2018).
Soms willen mensen niet meer leven, omdat ze bijvoorbeeld ernstig ziek zijn, pijn lijden en/of moeite
hebben met ademhalen. Iemand helpen zijn/haar leven te beëindigen is strafbaar. Echter, zijn er
gevallen waarin een arts euthanasie of hulp bij zelfdoding mag verlenen. Bijvoorbeeld als iemand niet
meer beter wordt, als de pijn ondraaglijk is en/of als er niets meer aan het lijden te doen is. Ook
mensen met een psychiatrische aandoening hebben hier soms mee te maken. Door een
psychiatrische aandoening kunnen patiënten ernstig psychische, maar ook lichamelijk klachten
ervaren. Hetgeen wat bij Peter, de cliënt die ik begeleid, ook het geval is. Deze mensen kunnen een
arts om euthanasie verzoeken. De arts is niet strafbaar als hij zich houdt aan de Wet toetsing
levensbeëindiging op verzoek en hulp bij zelfdoding (Wtl) (Rijksoverheid, 2020).
Euthanasie, vertaald ‘goede dood’, betekent volgens het woordenboek Van Dale het op eigen
verzoek beëindigen van het leven van patiënten die ondraaglijk en uitzichtloos lijden (Van Dale
Uitgevers, 2020). De hulp bij levensbeindiging van een arts kan op twee manieren;
- Bij euthanasie geeft een arts de patiënt een dodelijk medicijn.
- Bij hulp bij zelfdoding geeft de arts een dodelijk medicijnen aan de patiënt, maar neemt
de patiënt het medicijn zelf in (Rijksoverheid, 2020).
In de inleiding van de beroepscode voor de sociaal werker (Sociaal Werk Versterkt, 2018) staan een
aantal voorbeelden van ethische dilemma’s uit het werkveld omschreven. Onderstaand voorbeeld
vind ik typerend voor de situatie omtrent Peter wie een levenseinde wens heeft.
“Belangen en rechten van individuele burgers/cliënten botsen soms met belangen van de
samenleving (bijvoorbeeld de buurt)” (p.7).
In de situatie van Peter botsen zijn belangen met die van zijn kinderen. Als professional streef ik naar
verbetering van het sociaal functioneren van cliënten en hun netwerk. Met behulp van verschillende
interventies voor gelijke aandacht in ieders positie/rol, onderling begrip en juiste communicatie
binnen het systeem van Peter wordt hier uitvoering aangegeven. Hierbij is Artikel 1; “Bevorderen
menselijke waardigheid” (p.9), volgens de beroepscode van de sociaal werker (Sociaal Werk
Versterkt, 2018), richtinggevend geweest gedurende de analyse- en uitvoeringsfase van de
toegepaste systeemgerichte interventies in Peter zijn begeleidingstraject.
Het doel van dit verslag is inzicht verschaffen in mijn doorlopen analyse processen en
verantwoording van de uitvoering van verschillende gekozen systeemgerichte interventies.
Eerst zal ik na het beschrijven van de context terugblikken op mijn systeemanalyse. Daarna zal ik de
keuzes van de verschillende interventies onderbouwen om dit vervolgens ook bij de toepassingen te
doen. Tenslotte zal ik afronden met een reflectie, waarin ik verschillende overwegingen, verkregen
inzichten en mijn persoonlijke ontwikkelingsbehoeften omschrijf. De toegevoegde bijlagen kunnen
bij bepaalde onderwerpen zorgen voor meer verdieping.
In verband met de Algemene verordening gegevensbescherming (AVG) gebruik ik Peter als
fictieve naam voor de cliënt die ik begeleid en ondersteun. Ik heb de cliënt om toestemming
gevraagd voor deze verslagging en middels een getekend formulier is dit bevestigd.
4
