Toegepaste organisatiekunde H1 t/m 6
Inhoudsopgave
Hoofdstuk 1 Een begrippenkader voor de organisatiekunde ................................................................. 3
Paragraaf 1 .......................................................................................................................................... 3
1.1.1 Kenmerken van een organisatie ............................................................................................ 3
1.1.2. Verschillende betekenissen van het begrip ‘organisatie’: .................................................... 4
Paragraaf 2 Organisatie, bedrijf en onderneming .............................................................................. 4
Paragraaf 4 Productiviteit, effectiviteit en efficiëntie ........................................................................ 4
Paragraaf 5 Waarom organisatietheorieën besturen? ....................................................................... 5
Hoofdstuk 3 Management ...................................................................................................................... 5
Paragraaf 1 Soorten managers ........................................................................................................... 5
Paragraaf 2 Managementvaardigheden en basisfuncties van management ..................................... 6
3.2.1 Vaardigheden van een manager ............................................................................................ 6
3.2.2 De vier basisfuncties van het management ........................................................................... 6
3.2.3 Doelen en middelen van de manager .................................................................................... 7
Paragraaf 3 Tien rollen van de manager ............................................................................................. 8
Paragraaf 4 Internationaal management............................................................................................ 9
3.4.1 Internationale cultuurverschillen........................................................................................... 9
Hoofdstuk 4 Strategische situatieanalyse ............................................................................................... 9
Paragraaf 1 Doelstellingen .................................................................................................................. 9
4.1.1 Hiërarchie van doelen ............................................................................................................ 9
4.1.2 Strategische plannen en tactiek........................................................................................... 10
4.1.3 Voorspellen en de raming bij ongewijzigd beleid ................................................................ 10
Paragraaf 2 het formele planningsproces van strategieverandering ............................................... 11
Paragraaf 3 Omgevingsanalyse ......................................................................................................... 11
4.3.1 Analyse van de algemene organisatieomgeving .................................................................. 11
4.3.2 analyse van de indirecte omgeving...................................................................................... 13
4.3.3 Analyse van de directe omgeving ........................................................................................ 13
Paragraaf 4 Analyse van de interne organisatie ............................................................................... 15
4.4.1 Analyse van de individuele producten ................................................................................. 15
4.4.2 Analyse van het totale productenpakket ............................................................................. 15
4.4.3 Vergelijking van de eigen interne situatie met meet- en ijkpunten .................................... 16
4.4.4 Analyse van de waardeketen (value chain) ......................................................................... 16
Hoofdstuk 5 strategie ontwikkeling ...................................................................................................... 17
Paragraaf 1 Alternatieve hoofdvormen voor een strategie.............................................................. 17
1
, Paragraaf 2 Alternatieve uitgangspunten voor een strategie .......................................................... 17
5.2.1 Generieke strategieën volgens Porter ................................................................................. 17
5.2.2 De strategische klok volgens Johnson en Scholes................................................................ 18
5.2.3 De drie waarde strategieën van Treacy & Wiersma ............................................................ 18
5.2.4 De confrontatiestrategie volgens Cooper ............................................................................ 19
5.2.5 Blauw-oceaanstrategieën van Chan Kim en Mauborgne..................................................... 20
5.2.6 De strategietypologieën van Miles en Snow........................................................................ 20
Paragraaf 3 Alternatieve richtingen voor een strategie ................................................................... 20
5.3.1 Marktpenetratie als strategierichting ................................................................................. 21
5.3.2 Marktontwikkeling als strategierichting .............................................................................. 21
5.3.3 productontwikkeling als strategierichting ........................................................................... 21
5.3.4 diversificatie als strategierichting ........................................................................................ 21
5.3.5 terugtrekking als strategierichting ....................................................................................... 22
5.3.6 Consolidatie als strategierichting ......................................................................................... 22
Paragraaf 4 Alternatieve methoden voor het uitvoeren van een strategie ..................................... 22
5.4.1 Zelfstandige ontwikkeling .................................................................................................... 22
5.4.2 Fusies en overnames ............................................................................................................ 22
5.4.3 Samenwerkingsvormen ....................................................................................................... 23
Paragraaf 5 Bedrijfsmodellen ........................................................................................................... 23
5.5.1 Canvas Business model ........................................................................................................ 24
5.5.2 Verdienmodellen.................................................................................................................. 24
Paragraaf 6 Evaluatie en selectie van strategische alternatieven .................................................... 25
5.6.1 Evaluatie en strategische alternatieven............................................................................... 25
5.6.2 De uiteindelijke selectie ....................................................................................................... 25
Hoofdstuk 6 Strategie-implementatie .................................................................................................. 26
Paragraaf 1 het strategische veranderingsproces ............................................................................ 26
6.1.1 Van strategie naar tactiek .................................................................................................... 26
6.1.2 Niet-planmatige verandering: de groeifase van Greiner ..................................................... 26
6.1.3 Planmatige verandering ....................................................................................................... 27
6.1.4 Fluxmatige, incrementele en transformationele verandering............................................. 28
6.1.5 Strategische verandering vs. Omgevingsverandering.......................................................... 28
2
, Hoofdstuk 1 Een begrippenkader voor de organisatiekunde
Paragraaf 1
1.1.1 Kenmerken van een organisatie
Belangrijke kenmerken van een organisatie:
1. de menselijke factor
2. een samenwerkingsvorm
3. doelgerichtheid
4. continuïteit
½. De menselijke factor en de samenwerkingsvorm
Het is de mens die de samenwerking en de organisatie tot stand brengt. Het samenwerken
is ooit begonnen omdat men erachter kwam dat je doormiddel van samenwerken meer kon
bereiken dan in je eentje. Het synergie-effect betekent dan ook dat het resultaat van het
totale samenwerkingsverband groter is dan een optelling van de resultaten van de
individuele prestaties.
3. Doelgerichtheid binnen een organisatie
Een organisatie is altijd opgericht met een bepaald doel. Organisatiedoelen kunnen
veranderen, maar om de eenheid binnen de organisatie te bewaren, zullen er altijd een of
meer gezamenlijke doelen aanwezig zijn. Als dit niet het geval is zou het richtingsgevoel
missen en zou iedereen zijn eigendoel nastreven. Een belangrijk doel van een organisatie is
hun winstdoelstelling.
4. Continuïteit in een organisatie
Het laatste kenmerk van een organisatie is het blijvende karakter ervan. Een onderneming
blijft investeren om in de toekomst te kunne blijven bestaan. In sommige situaties worden
organisaties opgeheven omdat het definitieve doel is bereikt. Soms is het eindigen van een
organisatie van te voren bepaalt, men spreekt dan van projectmatige of non-permanente
organisaties. Er wordt meestal uit gegaan van een going-concerngedachte; dat wil zeggen:
men gaat bij het nemen van management beslissingen uit van de continuïteit van de
organisatie. De interne hoofddoelstelling van de organisatiekunde is → het voortbestaan
ven de organisatie. De externe hoofddoelstelling van organisaties is → het voorzien in een
maatschappelijke behoefte. Dat geldt niet alleen voor publieke dienstverleners, maar ook
voor bedrijven met een winstoogmerk.
Gemeenschappelijke kenmerken van een organisatie
Uit onderzoek is gebleken dat welvaart verhogende ondernemingen een aantal essentiële
gemeenschappelijke kenmerken hebben; dit zijn:
- machtsverdeling in lagen
- geschoold personeel
- formele communicatie, regelgeving en methoden
- werkverdeling naar functie
- omschreven doelstellingen
3
Inhoudsopgave
Hoofdstuk 1 Een begrippenkader voor de organisatiekunde ................................................................. 3
Paragraaf 1 .......................................................................................................................................... 3
1.1.1 Kenmerken van een organisatie ............................................................................................ 3
1.1.2. Verschillende betekenissen van het begrip ‘organisatie’: .................................................... 4
Paragraaf 2 Organisatie, bedrijf en onderneming .............................................................................. 4
Paragraaf 4 Productiviteit, effectiviteit en efficiëntie ........................................................................ 4
Paragraaf 5 Waarom organisatietheorieën besturen? ....................................................................... 5
Hoofdstuk 3 Management ...................................................................................................................... 5
Paragraaf 1 Soorten managers ........................................................................................................... 5
Paragraaf 2 Managementvaardigheden en basisfuncties van management ..................................... 6
3.2.1 Vaardigheden van een manager ............................................................................................ 6
3.2.2 De vier basisfuncties van het management ........................................................................... 6
3.2.3 Doelen en middelen van de manager .................................................................................... 7
Paragraaf 3 Tien rollen van de manager ............................................................................................. 8
Paragraaf 4 Internationaal management............................................................................................ 9
3.4.1 Internationale cultuurverschillen........................................................................................... 9
Hoofdstuk 4 Strategische situatieanalyse ............................................................................................... 9
Paragraaf 1 Doelstellingen .................................................................................................................. 9
4.1.1 Hiërarchie van doelen ............................................................................................................ 9
4.1.2 Strategische plannen en tactiek........................................................................................... 10
4.1.3 Voorspellen en de raming bij ongewijzigd beleid ................................................................ 10
Paragraaf 2 het formele planningsproces van strategieverandering ............................................... 11
Paragraaf 3 Omgevingsanalyse ......................................................................................................... 11
4.3.1 Analyse van de algemene organisatieomgeving .................................................................. 11
4.3.2 analyse van de indirecte omgeving...................................................................................... 13
4.3.3 Analyse van de directe omgeving ........................................................................................ 13
Paragraaf 4 Analyse van de interne organisatie ............................................................................... 15
4.4.1 Analyse van de individuele producten ................................................................................. 15
4.4.2 Analyse van het totale productenpakket ............................................................................. 15
4.4.3 Vergelijking van de eigen interne situatie met meet- en ijkpunten .................................... 16
4.4.4 Analyse van de waardeketen (value chain) ......................................................................... 16
Hoofdstuk 5 strategie ontwikkeling ...................................................................................................... 17
Paragraaf 1 Alternatieve hoofdvormen voor een strategie.............................................................. 17
1
, Paragraaf 2 Alternatieve uitgangspunten voor een strategie .......................................................... 17
5.2.1 Generieke strategieën volgens Porter ................................................................................. 17
5.2.2 De strategische klok volgens Johnson en Scholes................................................................ 18
5.2.3 De drie waarde strategieën van Treacy & Wiersma ............................................................ 18
5.2.4 De confrontatiestrategie volgens Cooper ............................................................................ 19
5.2.5 Blauw-oceaanstrategieën van Chan Kim en Mauborgne..................................................... 20
5.2.6 De strategietypologieën van Miles en Snow........................................................................ 20
Paragraaf 3 Alternatieve richtingen voor een strategie ................................................................... 20
5.3.1 Marktpenetratie als strategierichting ................................................................................. 21
5.3.2 Marktontwikkeling als strategierichting .............................................................................. 21
5.3.3 productontwikkeling als strategierichting ........................................................................... 21
5.3.4 diversificatie als strategierichting ........................................................................................ 21
5.3.5 terugtrekking als strategierichting ....................................................................................... 22
5.3.6 Consolidatie als strategierichting ......................................................................................... 22
Paragraaf 4 Alternatieve methoden voor het uitvoeren van een strategie ..................................... 22
5.4.1 Zelfstandige ontwikkeling .................................................................................................... 22
5.4.2 Fusies en overnames ............................................................................................................ 22
5.4.3 Samenwerkingsvormen ....................................................................................................... 23
Paragraaf 5 Bedrijfsmodellen ........................................................................................................... 23
5.5.1 Canvas Business model ........................................................................................................ 24
5.5.2 Verdienmodellen.................................................................................................................. 24
Paragraaf 6 Evaluatie en selectie van strategische alternatieven .................................................... 25
5.6.1 Evaluatie en strategische alternatieven............................................................................... 25
5.6.2 De uiteindelijke selectie ....................................................................................................... 25
Hoofdstuk 6 Strategie-implementatie .................................................................................................. 26
Paragraaf 1 het strategische veranderingsproces ............................................................................ 26
6.1.1 Van strategie naar tactiek .................................................................................................... 26
6.1.2 Niet-planmatige verandering: de groeifase van Greiner ..................................................... 26
6.1.3 Planmatige verandering ....................................................................................................... 27
6.1.4 Fluxmatige, incrementele en transformationele verandering............................................. 28
6.1.5 Strategische verandering vs. Omgevingsverandering.......................................................... 28
2
, Hoofdstuk 1 Een begrippenkader voor de organisatiekunde
Paragraaf 1
1.1.1 Kenmerken van een organisatie
Belangrijke kenmerken van een organisatie:
1. de menselijke factor
2. een samenwerkingsvorm
3. doelgerichtheid
4. continuïteit
½. De menselijke factor en de samenwerkingsvorm
Het is de mens die de samenwerking en de organisatie tot stand brengt. Het samenwerken
is ooit begonnen omdat men erachter kwam dat je doormiddel van samenwerken meer kon
bereiken dan in je eentje. Het synergie-effect betekent dan ook dat het resultaat van het
totale samenwerkingsverband groter is dan een optelling van de resultaten van de
individuele prestaties.
3. Doelgerichtheid binnen een organisatie
Een organisatie is altijd opgericht met een bepaald doel. Organisatiedoelen kunnen
veranderen, maar om de eenheid binnen de organisatie te bewaren, zullen er altijd een of
meer gezamenlijke doelen aanwezig zijn. Als dit niet het geval is zou het richtingsgevoel
missen en zou iedereen zijn eigendoel nastreven. Een belangrijk doel van een organisatie is
hun winstdoelstelling.
4. Continuïteit in een organisatie
Het laatste kenmerk van een organisatie is het blijvende karakter ervan. Een onderneming
blijft investeren om in de toekomst te kunne blijven bestaan. In sommige situaties worden
organisaties opgeheven omdat het definitieve doel is bereikt. Soms is het eindigen van een
organisatie van te voren bepaalt, men spreekt dan van projectmatige of non-permanente
organisaties. Er wordt meestal uit gegaan van een going-concerngedachte; dat wil zeggen:
men gaat bij het nemen van management beslissingen uit van de continuïteit van de
organisatie. De interne hoofddoelstelling van de organisatiekunde is → het voortbestaan
ven de organisatie. De externe hoofddoelstelling van organisaties is → het voorzien in een
maatschappelijke behoefte. Dat geldt niet alleen voor publieke dienstverleners, maar ook
voor bedrijven met een winstoogmerk.
Gemeenschappelijke kenmerken van een organisatie
Uit onderzoek is gebleken dat welvaart verhogende ondernemingen een aantal essentiële
gemeenschappelijke kenmerken hebben; dit zijn:
- machtsverdeling in lagen
- geschoold personeel
- formele communicatie, regelgeving en methoden
- werkverdeling naar functie
- omschreven doelstellingen
3
