Samenvatting aardrijkskunde
Geologie:
Ontstaan aarde:
Oerknal
Nevelgassen
Door onderlinge zwaartekracht verklonterde dit in sterren en later planeten
Opbouw aarde:
Kern
Mantel
Aardkorst
De aardkorst bestaat uit een:
-Oceanische korst
-Continentale korst
Deze verschillen van elkaar:
Lithosfeer: Aardkorst
Asthenosfeer: Buitenmatel, vloeibaar magma.
Continentale korst Oceanische korst
Leeftijd Veel ouder Jonger
Dikte 30-70 km 1-7 km
Gesteente Graniet Basalt
(soortelijk) Gewicht Lichter Zwaarder
Geologie: Bestuurd eigenschappen, samenstelling en ontstaanswijze van deze aardkorst
Principe van actualisme: Een van de belangrijkste grondbeginselen van deze wetenschap.
Men ging ervan uit dat de processen die nu te zien zijn op aarde, vroeger ook zo hebben
gewerkt.
Hoe kan je de ouderdom van een steen bepalen?
Een bovenliggende gesteentelaag is jonger (bij ongestoorde lagen) dan een onderliggende
laag. Dit wordt in de geologie superpositie genoemd.
We kunnen de relatieve ouderdom bepalen maar ook de absolute.
Platentektoniek: Processen waarbij platen ontstaan, bewegen en verdwijnen. Alfred
Wegener beweerde dat de continenten ooit aan elkaar vast gezeten hadden. Hier zijn een
aantal aanwijzingen voor:
De contineten passen mooi in elkaar.
Unieke fossielen op meerdere continenten.
Het bewijs van deze theorie is dat als de wereld er altijd al uitzag zoals het er nu uitziet, had
de oceaanbodem overal even oud moeten zijn. Hoe verder van de breuk af, hoe ouder het
gesteenten. Door het nieuwe magma, dat door breuklijn naar boven komt, wordt het oudere
gesteente steeds verder van de breuklijn weggeduwd.
, Convectiestromen: Dit zorgt ervoor dat de continenten verschuiven.
Plaattektoniek:
Platen kunnen op drie manieren bewegen:
1. Divergent (uit elkaar)
2. Convergent (naar elkaar toe)
3. Transvergeren (langs elkaar)
Divergeren:
Het gedeelte bij de breuklijn verzakt als twee platen uit elkaar bewegen. De hoger gelegen
aardkorst heet de horst en de lagergelegen aardkorst heet de slenk.
Als de platen verder divergeren is de breuk zo diep dat er magma omhoog kan komen.
Als ze nog verder uit elkaar bewegen kan er vloeibaar magma omhoogkomen.
Ridge push: Het opgeborrelde magma duwt de platen naar de zijkant. Zo ontstaat er een
midoceanischerug.
Convergeren:
1. Twee continentale platen convergeren.
2. Eén oceanische en één continentale plaat.
3. Twee oceanische platen botsen op elkaar.
Door de botsing van twee oceanische platen ontstaat er plooiingsgebergte.
Er zijn drie plooiingsfasen:
-De alpiene
-De hercynische
-De caledonische
Een continentale plaat en oceanische plaat botsen:
Wanneer een continentale plaat convergeert met oceanische plaat, duikt de zwaardere
oceanische plaat onder de lichtere continentale plaat. Hier ontstaat een trog en een
subductiezone.
Door de warmte van de mantel (asthenosfeer) smelt de oceanische plaat. Dit hete en lichte
gesteente borrelt door de continentale plaat. Hierdoor ontstaat een vulkaan.
Twee oceanische platen convergeren:
Er ontstaat een subductiezone en een diepe trog. Door de hitte smelt de oudere oceanische
plaat af, het hete en lichte magma borrelt naar boven. Er ontstaat een vulkanische
eilandenboog.
Marianentrog: De Pacifische plaat convergeert (botst) met de Filipijnse plaat. Omdat de trog
ten oosten van de vulkaan ligt, vindt ook hier de subductie plaats. Dus is de Pacifische plaat
zwaarder en ook ouder.
Transvergeren: Ook hier ontstaan horsten en slenken. Als de platen niet soepel langs elkaar
schuiven kan door deze druk de ene plaat omhoog worden geduwd. Op de horsten vindt een
opheffing plaats.
Geologie:
Ontstaan aarde:
Oerknal
Nevelgassen
Door onderlinge zwaartekracht verklonterde dit in sterren en later planeten
Opbouw aarde:
Kern
Mantel
Aardkorst
De aardkorst bestaat uit een:
-Oceanische korst
-Continentale korst
Deze verschillen van elkaar:
Lithosfeer: Aardkorst
Asthenosfeer: Buitenmatel, vloeibaar magma.
Continentale korst Oceanische korst
Leeftijd Veel ouder Jonger
Dikte 30-70 km 1-7 km
Gesteente Graniet Basalt
(soortelijk) Gewicht Lichter Zwaarder
Geologie: Bestuurd eigenschappen, samenstelling en ontstaanswijze van deze aardkorst
Principe van actualisme: Een van de belangrijkste grondbeginselen van deze wetenschap.
Men ging ervan uit dat de processen die nu te zien zijn op aarde, vroeger ook zo hebben
gewerkt.
Hoe kan je de ouderdom van een steen bepalen?
Een bovenliggende gesteentelaag is jonger (bij ongestoorde lagen) dan een onderliggende
laag. Dit wordt in de geologie superpositie genoemd.
We kunnen de relatieve ouderdom bepalen maar ook de absolute.
Platentektoniek: Processen waarbij platen ontstaan, bewegen en verdwijnen. Alfred
Wegener beweerde dat de continenten ooit aan elkaar vast gezeten hadden. Hier zijn een
aantal aanwijzingen voor:
De contineten passen mooi in elkaar.
Unieke fossielen op meerdere continenten.
Het bewijs van deze theorie is dat als de wereld er altijd al uitzag zoals het er nu uitziet, had
de oceaanbodem overal even oud moeten zijn. Hoe verder van de breuk af, hoe ouder het
gesteenten. Door het nieuwe magma, dat door breuklijn naar boven komt, wordt het oudere
gesteente steeds verder van de breuklijn weggeduwd.
, Convectiestromen: Dit zorgt ervoor dat de continenten verschuiven.
Plaattektoniek:
Platen kunnen op drie manieren bewegen:
1. Divergent (uit elkaar)
2. Convergent (naar elkaar toe)
3. Transvergeren (langs elkaar)
Divergeren:
Het gedeelte bij de breuklijn verzakt als twee platen uit elkaar bewegen. De hoger gelegen
aardkorst heet de horst en de lagergelegen aardkorst heet de slenk.
Als de platen verder divergeren is de breuk zo diep dat er magma omhoog kan komen.
Als ze nog verder uit elkaar bewegen kan er vloeibaar magma omhoogkomen.
Ridge push: Het opgeborrelde magma duwt de platen naar de zijkant. Zo ontstaat er een
midoceanischerug.
Convergeren:
1. Twee continentale platen convergeren.
2. Eén oceanische en één continentale plaat.
3. Twee oceanische platen botsen op elkaar.
Door de botsing van twee oceanische platen ontstaat er plooiingsgebergte.
Er zijn drie plooiingsfasen:
-De alpiene
-De hercynische
-De caledonische
Een continentale plaat en oceanische plaat botsen:
Wanneer een continentale plaat convergeert met oceanische plaat, duikt de zwaardere
oceanische plaat onder de lichtere continentale plaat. Hier ontstaat een trog en een
subductiezone.
Door de warmte van de mantel (asthenosfeer) smelt de oceanische plaat. Dit hete en lichte
gesteente borrelt door de continentale plaat. Hierdoor ontstaat een vulkaan.
Twee oceanische platen convergeren:
Er ontstaat een subductiezone en een diepe trog. Door de hitte smelt de oudere oceanische
plaat af, het hete en lichte magma borrelt naar boven. Er ontstaat een vulkanische
eilandenboog.
Marianentrog: De Pacifische plaat convergeert (botst) met de Filipijnse plaat. Omdat de trog
ten oosten van de vulkaan ligt, vindt ook hier de subductie plaats. Dus is de Pacifische plaat
zwaarder en ook ouder.
Transvergeren: Ook hier ontstaan horsten en slenken. Als de platen niet soepel langs elkaar
schuiven kan door deze druk de ene plaat omhoog worden geduwd. Op de horsten vindt een
opheffing plaats.
