Samenvatting schenk- erf- en overdrachtsbelasting
Art. 10 SW stappenplan
1. Art. 1 SW
a. Einde vruchtgebruik geen verkrijging krachtens erfrecht
2. Fictie Art. 10 lid 1 SW
a. Erfgenaam tijdens leven erflater bloot eigendomsrecht heeft verkregen OF
b. Erflater tijdens zijn leven ten laste van zijn vermogen een vruchtgebruik heeft
verkregen
c. Genot
i. Vruchtgebruik (art. 3:203 BW)
ii. Schuldigerkenning uit vrijgevigheid/papieren schenking -> art. 18 SW
1. Niet alleen civiel vruchtgebruik, maar feitelijke genotsituatie
iii. Genotsvoorkomend bezig zijn -> art. 10 lid 3 SW jo. art. 21 lid 14 jo.
art. 10 uitv. Besl. SW (jaarlijks daadwerkelijk 6% rente)
1. Alleen civiel aftrekpost, niet fiscaal
iv. Ten laste van verkrijger (art. 10 lid 1 onder b SW)
d. Rechtshandeling
i. HR 19 juni 2009 -> turbotestament
1. Uitvoeren
2. Aanvaarden
3. Ten laste van vermogen erflater
3. Art. 10 lid 5 SW -> wettelijke verdeling, klassieke OBV, quasi-wettelijke verdeling
a. LET OP! Verdelingen in volle eigendom, dus niet bijv. vruchtgebruik
4. Art. 10 lid 6 SW -> legaat tegen inbreng/klassiek keuzetestament
5. Art. 10 lid 7 SW -> Wilsrechten
6. Art. 10 lid 9 SW -> Ik-opa-testament
7. Verdachte familieclub -> art. 10 lid 4 onder a SW
8. Genot meer dan 180 dagen geleden? -> art. 10 lid 4 onder b SW
9. (ook van toepassing indien verkrijger overlijdt voor vruchtgebruiker)
Art. 10 SW
Turbo-testament
o Legateren waar je geen eigenaar van bent
Civielrechtelijk -> art. 4:117 BW vorderingsrecht. Je kunt iets verkopen
wat niet van jou is dus ook legateren art. 4:49 BW. Legaat wordt
geacht te zijn aanvaard, behoudens verwerping art. 4:201 BW.
Huwelijksgoederengemeenschap
o LL krijgt de last de eigendom van zijn/haar aandeel van
de huwelijksgoederengemeenschap/huis in
nalatenschap te brengen onder voorbehoud van
vruchtgebruik. (Vader doet dus ook haar aandeel in zijn
NAL stoppen). Kinderen krijgen bloot eigendom van
hele voormalige huwelijksgoederengemeenschap/huis.
Hele vermogen/huis slechts vruchtgebruik, waardoor
1
, niets in vermogen bij tweede overlijden (dus tweede
overlijden geen erfbelasting?).
Koude uitsluiting
o LL Langstlevende de last de eigendom van zijn/haar
huisje/andere goederen in nalatenschap te brengen
onder voorbehoud van vruchtgebruik (spullen van
moeder in vaders NAL). Kinderen krijgen bloot
eigendom van hele voormalige goederen/huisje.
Goederen/huisje slechts vruchtgebruik, waardoor niets
in vermogen bij overlijden tweede overlijden (dus
tweede overlijden geen erfbelasting?).
Fiscaal ->
Eerste overlijden -> verkrijging krachtens erfrecht art. 1 SW,
misschien wel meer erfbelasting betalen omdat je spullen die
niet in nalatenschap zaten toch in nalatenschap stoppen.
Twee overlijden ->
o HR 19 juni 2009
Nog geen lid 5 t/m 9. Art. 10 lid 1 SW van
toepassing? Moeder heeft genot van het huis
van kinderen + rechtshandeling? -> zie
hieronder
Drietrapsraket:
1. Aanvaarden -> aanvaard NAL/legaat
art. 4:201 BW
2. Uitvoeren -> voert legaat uit = leveren
van huis dus naar notaris HR
Verhoeven/Peters = legaat is een titel
dat moet worden gevestigd
3. ‘Ten laste van’ vermogen van
erflater/moeder -> huis/goederen komt
uit vermogen moeder
o LET OP! had ‘ten koste’ van
moeten zijn (in 2009 nog alles ten
koste van). Ten laste van
betekend hier buiten de
nalatenschap vermogen in de
nalatenschap brengen, dus ten
laste van het vermogen van de
langstlevende (vroeger
testamentaire last).
Dubbele heffing?
o 1x echt bij eerste overlijden en 1x fictief bij tweede
overlijden. NEE! Kijken naar overledene.
Nijmeegse quasi wettelijke verdeling
o Waarom? -> art. 4:18 BW 3 maanden de tijd voor akte van ongedaanmaking
wettelijke verdeling. Je krijgt nu 2 jaar de tijd om zelf te kiezen wat je wel en
2
, niet pakt. Art. 3 WBR verdeling NAL uitgezonderde verkrijging. = moeder van
keuzetestamenten.
o Civiel -> Wettelijke verdeling niet van toepassing verklaart art. 4:13 BW. Na
overlijden ontstaat een onverdeeldheid. Langstlevende aangewezen als
afwikkelingsbewindvoerder/3 sterren executeur (art. 4:144 jo.) art. 4:171 BW.
Langstlevende kan/moet (verplichtende vs. Bevoegdheidsvariant) de
nalatenschap conform de wettelijke verdeling verdelen. Moeder kan verdelen
en beheren. Ook een rente over vorderingen kinderen.
LET OP! art. 1 lid 3 en lid 4 SW
o Fiscaal ->
Probleem -> Moeder gaat als afwikkelingsbewindvoerder verdelen en
deelt het huis/goederen toe aan zichzelf. De kinderen krijgen een
schuld en er wordt meestal rente bijgeschreven. Mag tegenwoordig
ook anders, want alle verdelingen. Genot -> niet daadwerkelijk 6%
rente jaarlijks betalen over de schuld art. 10 lid 3 SW jo art. 21 lid 14
SW jo. art. 10 uitv. Besl. SW. Rechtshandeling? -> zie hieronder. Dan
bij tweede overlijden fiscaal schuld/erfdeel kinderen + rente
genegeerd door ‘al wat’.
HR 19 juni 2009 rechtshandeling (ONDUIDELIJK)
Twee opties:
Uitvoeren -> moeder gaat verdelen
Aanvaarden -> moeder aanvaard nalatenschap
‘Ten laste van’ vermogen erflater -> twee opties
o 1. Moeder is vertegenwoordiger en doet het niet zelf,
maar doet het uit het testament.
o 2. Erflater en afwikkelingsbewindvoerder zijn een
eenheid, ze doen het plannetje samen. Ze verkrijgt
eigenlijk alles, maar heeft wel schuld aan kinderen ten
laste van haar eigen vermogen.
Oplossing -> art. 10 lid 5 SW ontheffing
LET OP! Wel in volle eigendom goederen, dus niet bijv.
vruchtgebruik
LET OP! Staatssecretaris goedgekeurd dat bijgeschreven rente (uit
testament of art. 1 lid 3 SW) ook onder bepaling valt (eigenlijk alleen
onderbedelingsvordering). Niet art. 1 lid 4 SW! (Vraag 5)
Klassiek keuzetestament
o Civiel -> keuzelegaat tegen inbreng van de waarde. Alles aan langstlevende
legateren, hetgeen zij zal kiezen. Wettelijke verdeling ongedaan. Dus moeder
kiest huis, kinderen krijgen schuld op moeder (want niet meteen betalen).
Moeder vol eigendom (!) huis. Rente ook bijschrijven over de schuld.
o Fiscaal ->
Art. 10 lid 1 SW Genot -> Niet daadwerkelijk 6% rente betalen,
rechtshandeling
HR 19 juni 2009 (ONDUIDELIJK)
Aanvaarden -> legaat art. 4:201 BW
Uitvoeren -> legaat HR Verhoeven/Peters = legaat is een titel
dat moet worden gevestigd
3
Art. 10 SW stappenplan
1. Art. 1 SW
a. Einde vruchtgebruik geen verkrijging krachtens erfrecht
2. Fictie Art. 10 lid 1 SW
a. Erfgenaam tijdens leven erflater bloot eigendomsrecht heeft verkregen OF
b. Erflater tijdens zijn leven ten laste van zijn vermogen een vruchtgebruik heeft
verkregen
c. Genot
i. Vruchtgebruik (art. 3:203 BW)
ii. Schuldigerkenning uit vrijgevigheid/papieren schenking -> art. 18 SW
1. Niet alleen civiel vruchtgebruik, maar feitelijke genotsituatie
iii. Genotsvoorkomend bezig zijn -> art. 10 lid 3 SW jo. art. 21 lid 14 jo.
art. 10 uitv. Besl. SW (jaarlijks daadwerkelijk 6% rente)
1. Alleen civiel aftrekpost, niet fiscaal
iv. Ten laste van verkrijger (art. 10 lid 1 onder b SW)
d. Rechtshandeling
i. HR 19 juni 2009 -> turbotestament
1. Uitvoeren
2. Aanvaarden
3. Ten laste van vermogen erflater
3. Art. 10 lid 5 SW -> wettelijke verdeling, klassieke OBV, quasi-wettelijke verdeling
a. LET OP! Verdelingen in volle eigendom, dus niet bijv. vruchtgebruik
4. Art. 10 lid 6 SW -> legaat tegen inbreng/klassiek keuzetestament
5. Art. 10 lid 7 SW -> Wilsrechten
6. Art. 10 lid 9 SW -> Ik-opa-testament
7. Verdachte familieclub -> art. 10 lid 4 onder a SW
8. Genot meer dan 180 dagen geleden? -> art. 10 lid 4 onder b SW
9. (ook van toepassing indien verkrijger overlijdt voor vruchtgebruiker)
Art. 10 SW
Turbo-testament
o Legateren waar je geen eigenaar van bent
Civielrechtelijk -> art. 4:117 BW vorderingsrecht. Je kunt iets verkopen
wat niet van jou is dus ook legateren art. 4:49 BW. Legaat wordt
geacht te zijn aanvaard, behoudens verwerping art. 4:201 BW.
Huwelijksgoederengemeenschap
o LL krijgt de last de eigendom van zijn/haar aandeel van
de huwelijksgoederengemeenschap/huis in
nalatenschap te brengen onder voorbehoud van
vruchtgebruik. (Vader doet dus ook haar aandeel in zijn
NAL stoppen). Kinderen krijgen bloot eigendom van
hele voormalige huwelijksgoederengemeenschap/huis.
Hele vermogen/huis slechts vruchtgebruik, waardoor
1
, niets in vermogen bij tweede overlijden (dus tweede
overlijden geen erfbelasting?).
Koude uitsluiting
o LL Langstlevende de last de eigendom van zijn/haar
huisje/andere goederen in nalatenschap te brengen
onder voorbehoud van vruchtgebruik (spullen van
moeder in vaders NAL). Kinderen krijgen bloot
eigendom van hele voormalige goederen/huisje.
Goederen/huisje slechts vruchtgebruik, waardoor niets
in vermogen bij overlijden tweede overlijden (dus
tweede overlijden geen erfbelasting?).
Fiscaal ->
Eerste overlijden -> verkrijging krachtens erfrecht art. 1 SW,
misschien wel meer erfbelasting betalen omdat je spullen die
niet in nalatenschap zaten toch in nalatenschap stoppen.
Twee overlijden ->
o HR 19 juni 2009
Nog geen lid 5 t/m 9. Art. 10 lid 1 SW van
toepassing? Moeder heeft genot van het huis
van kinderen + rechtshandeling? -> zie
hieronder
Drietrapsraket:
1. Aanvaarden -> aanvaard NAL/legaat
art. 4:201 BW
2. Uitvoeren -> voert legaat uit = leveren
van huis dus naar notaris HR
Verhoeven/Peters = legaat is een titel
dat moet worden gevestigd
3. ‘Ten laste van’ vermogen van
erflater/moeder -> huis/goederen komt
uit vermogen moeder
o LET OP! had ‘ten koste’ van
moeten zijn (in 2009 nog alles ten
koste van). Ten laste van
betekend hier buiten de
nalatenschap vermogen in de
nalatenschap brengen, dus ten
laste van het vermogen van de
langstlevende (vroeger
testamentaire last).
Dubbele heffing?
o 1x echt bij eerste overlijden en 1x fictief bij tweede
overlijden. NEE! Kijken naar overledene.
Nijmeegse quasi wettelijke verdeling
o Waarom? -> art. 4:18 BW 3 maanden de tijd voor akte van ongedaanmaking
wettelijke verdeling. Je krijgt nu 2 jaar de tijd om zelf te kiezen wat je wel en
2
, niet pakt. Art. 3 WBR verdeling NAL uitgezonderde verkrijging. = moeder van
keuzetestamenten.
o Civiel -> Wettelijke verdeling niet van toepassing verklaart art. 4:13 BW. Na
overlijden ontstaat een onverdeeldheid. Langstlevende aangewezen als
afwikkelingsbewindvoerder/3 sterren executeur (art. 4:144 jo.) art. 4:171 BW.
Langstlevende kan/moet (verplichtende vs. Bevoegdheidsvariant) de
nalatenschap conform de wettelijke verdeling verdelen. Moeder kan verdelen
en beheren. Ook een rente over vorderingen kinderen.
LET OP! art. 1 lid 3 en lid 4 SW
o Fiscaal ->
Probleem -> Moeder gaat als afwikkelingsbewindvoerder verdelen en
deelt het huis/goederen toe aan zichzelf. De kinderen krijgen een
schuld en er wordt meestal rente bijgeschreven. Mag tegenwoordig
ook anders, want alle verdelingen. Genot -> niet daadwerkelijk 6%
rente jaarlijks betalen over de schuld art. 10 lid 3 SW jo art. 21 lid 14
SW jo. art. 10 uitv. Besl. SW. Rechtshandeling? -> zie hieronder. Dan
bij tweede overlijden fiscaal schuld/erfdeel kinderen + rente
genegeerd door ‘al wat’.
HR 19 juni 2009 rechtshandeling (ONDUIDELIJK)
Twee opties:
Uitvoeren -> moeder gaat verdelen
Aanvaarden -> moeder aanvaard nalatenschap
‘Ten laste van’ vermogen erflater -> twee opties
o 1. Moeder is vertegenwoordiger en doet het niet zelf,
maar doet het uit het testament.
o 2. Erflater en afwikkelingsbewindvoerder zijn een
eenheid, ze doen het plannetje samen. Ze verkrijgt
eigenlijk alles, maar heeft wel schuld aan kinderen ten
laste van haar eigen vermogen.
Oplossing -> art. 10 lid 5 SW ontheffing
LET OP! Wel in volle eigendom goederen, dus niet bijv.
vruchtgebruik
LET OP! Staatssecretaris goedgekeurd dat bijgeschreven rente (uit
testament of art. 1 lid 3 SW) ook onder bepaling valt (eigenlijk alleen
onderbedelingsvordering). Niet art. 1 lid 4 SW! (Vraag 5)
Klassiek keuzetestament
o Civiel -> keuzelegaat tegen inbreng van de waarde. Alles aan langstlevende
legateren, hetgeen zij zal kiezen. Wettelijke verdeling ongedaan. Dus moeder
kiest huis, kinderen krijgen schuld op moeder (want niet meteen betalen).
Moeder vol eigendom (!) huis. Rente ook bijschrijven over de schuld.
o Fiscaal ->
Art. 10 lid 1 SW Genot -> Niet daadwerkelijk 6% rente betalen,
rechtshandeling
HR 19 juni 2009 (ONDUIDELIJK)
Aanvaarden -> legaat art. 4:201 BW
Uitvoeren -> legaat HR Verhoeven/Peters = legaat is een titel
dat moet worden gevestigd
3
