Samenvatting hoorcolleges Jeugd & Recht

Samenvatting Hoorcolleges Jeugd & Recht

Hoorcollege 1: Familierecht

Deel I Afstamming

Nederlands Burgerlijk Wetboek (Boek 1):
1. Juridisch ouderschap
2. Ouderlijk gezag
3. Contact en omgang na de scheiding/het einde van de relatie.

Het belang van het kind
 Internationaal Verdrag van de Rechten van het Kind: IVRK (1989).
 Artikel 3: Bij alle maatregelen betreffende kinderen vormen de belangen van het kind
een eerste overweging.

Dit betekent dat rechters en overheidsinstanties bij het nemen van beslissingen altijd moeten
vaststellen wat het belang van het kind is en hoe dat meeweegt. Het betekent niet dat het
belang van het kind altijd voor gaat op andere belangen.

Wat is het belang van het kind? Is dit een juridische norm, een norm gebaseerd op sociaal-
wetenschappelijke inzichten?

Staatscommissie Herijking Ouderschap identificeert 7 kernen van goed ouderschap:
 Commissie die gerapporteerd heeft aan de regering over een aantal onderwerpen die te
maken hebben met afstamming en gezag.
1. Een onvoorwaardelijk persoonlijk commitment.
2. Continuïteit in de opvoedingsrelatie.
3. Verzorging en zorg voor lichamelijk welzijn.
4. Opvoeding tot zelfstandigheid en sociale & maatschappelijke participatie.
5. Het organiseren en monitoren van de opvoeding in het gezin, de school en het
publieke domein.
6. Zorg dragen voor de vorming van de afstammingsidentiteit.
7. Zorg dragen voor contact- en omgangsmogelijkheden.

Het Nederlandse afstammingsrecht




Juridisch ouderschap: wie zijn de juridische ouders van het kind?
 Meestal worden de biologische ouders de juridische ouders, maar de sociale ouders
(bv. stiefouder, meemoeder) kunnen ook juridische ouders worden.
 Maximaal twee ouders, zelfs als er drie of meer biologische/sociale ouders betrokken
zijn.
 Het basismodel is een moeder en een vader als juridische ouders, maar twee
moeders kunnen ook beiden juridische ouders van het kind worden.
 Voor twee vaders is het lastiger om beiden de status van juridisch ouder te krijgen.

, Hoe worden ouders juridische ouders? (Artikel 1)
 Door het baren van het kind.
 Door getrouwd te zijn met/geregistreerd partnerschap met de geboortemoeder. Bij
meemoeders alleen als een voor hen onbekende donor is gebruikt; anders niet.
 Door erkenning (bij niet-gehuwden).
 Door adoptie: vereist altijd een beslissing van de rechtbank.

Getrouwd stel/geregistreerd partnerschap:
 Vrouw – man: moeder en vader worden automatisch juridisch ouder, ook al is hij niet
de biologische vader.
 Twee vrouwen: geboortemoeder wordt automatisch juridisch moeder, de tweede
moeder alleen als er een onbekende donor is gebruikt. Zo niet: dan moet de
meemoeder het kind erkennen of adopteren. Evt. kan ook de bekende donor het kind
erkennen, dat hangt af van de afspraken die gemaakt zijn.
 Twee mannen: hooguit een van het kan het kind erkennen als de draagmoeder niet
gehuwd is met een (andere) man. Als de draagmoeder getrouwd is, moeten beide
mannen het kind adopteren.

Niet getrouwd stel:
 Vrouw – man: moeder wordt automatisch juridisch moeder, vader moet het kind
erkennen. Samenwonen is niet vereist. Toestemming van de moeder is wel vereist.
Man hoeft niet de biologisch vader te zijn. Erkennen kan ook voorafgaand aan de
geboorte van het kind.
 Twee vrouwen: geboortemoeder wordt automatisch juridisch moeder, de tweede
moeder moet het kind erkennen of adopteren. Evt. kan de bekende donor het kind
erkennen, dat hangt af van de afspraken die gemaakt zijn.
 Twee mannen: hooguit een van hen kan het kind erkennen als de draagmoeder niet
gehuwd is met een andere man. Het kind zal dan geadopteerd moeten worden.

Als een ouder geen juridisch ouder wil worden:
 Gerechtelijke vaststelling van het ouderschap.
 Komt heel weinig voor.
 Rechter moet het verzoek toewijzen als die ouder de verwekker is of als het de
levensgezel is van de moeder, die heeft ingestemd met een daad die de verwekking
van het kind tot gevolg kan hebben gehad.

Juridische gevolgen van juridisch ouderschap:
 Ouderschap is een levenslange juridische band die onbreekbaar is.
 Het kind is wettelijk geïntegreerd in een gezin.
 Ouders hebben de plicht om het kind te onderhouden (kinderalimentatie tot 21 jaar).
 Ouders hebben ouderlijk gezag.
 Kind en ouders: erfrechten.
 Ouders: recht om een naam te geven.
 Kind en ouders: recht op omgang.
 Ouders: recht op informatie over het kind.

Rechtsgevolgen van juridisch ouderschap:
 Nationaliteit van het kind.
 Verblijfsrechten van het kind.
 Belastingrechtelijke gevolgen.
 Sociaal zekerheidsrechtelijke gevolgen.
 Strafrecht.

Deel II Gezag