Samenvatting - Opgelet!

SEP
Samenvatting: Opgelet! Hoofdstuk 3.
3.1 De zes stappen van de signaleringsprocedure.
Stap 1: Signalen actief verzamelen.
 Contacten met cliënten: je ziet vergelijkbare problemen (of juist kansen of
onbenutte mogelijkheden) waar een bepaald deel van je cliënten mee te
maken heeft.
 Op locatie: bijvoorbeeld in het buurthuis, de school, de kantine of in het
park.
 Via (organisaties van) actieve burgers (civil society): bezoek bijvoorbeeld
een discoavond van een jongerenorganisatie, volksdansavond,
voorlichtingsavond van de patiëntenvereniging voor mensen met een
bepaalde ziekte.
 Via (sociale) media: blijf alert door bijvoorbeeld via de krant, televisie,
regionale bladen, maar ook bijvoorbeeld door twitter.
 Eigen vergaderingen: denk aan teamoverleg en daarbij terugkerende
agendapunten.
 Overleggen met samenwerkingspartners: denk aan overleg voor de
aanpak van huiselijk geweld, overleg voor overlast in de wijk en kwetsbare
groepen.
 In de samenwerking met andere organisaties: tijdens vergaderingen in
kaart brengen welke signalen er zijn opgevangen.
Signalen systematisch in kaart brengen:
 Signaleringsformulier: wat valt op aan een verandering of gebeurtenis die
mogelijk een negatieve of juist positieve invloed heeft op de sociale
omstandigheden van een groep kwetsbare burgers.
 In het registratiesysteem: mogelijkheid ingebouwd om signalen in te
vullen.
 In overleg: bestaand overleg benutten door daarin aandacht te besteden
aan signaleren.
 Periodieke rapportages: in een verslag bijhouden welke signalen er zijn
opgevangen in de afgelopen periode die mogelijk een verandering of
gebeurtenis zijn die een negatieve of juist positieve invloed hebben op de
sociale omstandigheden van een groep kwetsbare burgers.

Stap 2: Beslissen: is verdere analyse mogelijk?
- Doel: is het signaal de moeite van directe actie waard, of is verder
onderzoek nodig?
- Hulpmiddel om zicht te krijgen op een signaal: 4xW + H formule
 Wat is het signaal?
 Wie is betrokken bij het signaal?
 Wanneer is het begonnen?
 Waar speelt het signaal?
 Hoe is het signaal ontstaan?
Criteria voor het kiezen van de vervolgstap:
 Frequentie: het aantal keren dat eenzelfde signaal wordt opgemerkt.

,  Relevantie: mate waarin signaal verwijst naar die relevant zijn voor de
groep burgers waar de organisatie zich op richt.
 Ernst: de ernst of urgentie van het signaal.
 Specificiteit: de mate van concreetheid van het signaal en datgene waar
het naar verwijst.
 Uitvoerbaarheid: vraagt het signaal om een uitgebreide analyse of is nu al
voldoende duidelijk wat de oorzaak en de oplossingen zijn.
Stap 3: Analyseren.
- Uitdiepen van het signaal: uitgebreide antwoorden op de 4xW + H formule
en de FRESU.
Informatie verzamelen:
In de eigen organisatie:
 Screening van registratiegegevens.
 Dossieronderzoek.
Onderzoeken van literatuur:
 Literatuuronderzoek
 Onderzoek van wet- en regelgeving.
Onderzoek in de praktijk:
 Individuele interviews.
 Focusgroepen of groepsinterviews.
 Enquêtes.
 Sociale kaart.

Stap 4: Beslissen: is actie wenselijk en haalbaar?
Vier actietypen:
 Actietype 1: actie ondernemen vanuit de eigen organisatie.
 Actietype 2: actie ondernemen vanuit een samenwerking met meerdere
organisaties.
 Actietype 3: actie ondernemen om een andere organisatie of overheid aan
te sporen tot het veranderen van haar beleid/aanpak.
 Geen actie ondernemen.
De FRESU wordt aangevuld met:
 Effectiviteit: afwegen in hoeverre de te nemen actie voordelen oplevert.
 Haalbaarheid: wat is de haalbaarheid van nadere actie op het signaal?
 Draagvlak: draagvlak bij professionals, civil society en de burgers die te
maken hebben met het signaal.

Stap 5: Actie ondernemen.
- De nadere uitwerking en de uitvoering van de actie vindt plaats.
Actietype 1:
 Discussiëren met collega’s en burgers over wie het signaal gaat, over het
bijstellen van de visie en het beleid van de organisatie.
 Organiseren van bijscholing/een studiedag voor de eigen
medewerkers/vrijwilligers.
 Ontwikkelen van nieuw aanbod en/of aanpassen van het bestaande.
Actietype 2:
 Verbeteren van onderlinge samenwerking.
 Bijscholen van medewerkers/vrijwilligers van verschillende organisaties.
 Opzetten van een gezamenlijk (participatief) preventieproject.