Paragraaf 1
Interne en externe prikkels
In het zintuigstelsel liggen zintuigcellen (receptoren) deze ontvangen prikkels.
Externe prikkels: prikkels uit externe milieu
Interne prikkels: prikkels uit inwendige milieu
Mechanische receptoren: reageren op uiteenlopende vormen van mechanische energie; aanraking
druk, beweging en geluid.
- Gehoorreceptoren/evenwichtsreceptoren: als de vloeistof beweegt waarin ze zich bevinden
buigen de haartjes en vervormt het celmembraan.
- Tastreceptoren/drukreceptoren: celmembraan wordt vervormd door lichte aanraking/druk.
- Chemische receptoren: kunnen bepaalde moleculen uit de omgeving binden > lucht >
smaak/reukreceptoren.
- Temperatuurreceptoren: in de huid reageren op warmte en kou.
- Pijnreceptoren: bevinden in het hele lichaam, uiteinden van zenuwen.
- Lichtreceptoren: impuls ontstaat door zichtbaar licht.
Ontstaan van impulsen in zintuigcellen
Zintuigcellen:
- Gespecialiseerde zenuwcellen/uitlopers van zenuwcellen
- Ontstaan impulsen als een prikkel sterker is dan de drempelwaarde; prikkeldrempel
- Adequate prikkel: factor waarvoor zintuig gevoelig is > prikkeldrempel laag
- Adaptie: na een enige tijd voel je de druk niet meer > gewenning
Paragraaf 2
De bouw van het oog
Harde oogvlies: geeft binnenste van oog bescherming.
Hoornvlies: hierdoor kan het licht oog binnenvallen, scherp beeld.
Iris: de kleur wordt gevormd door pigmenten. Regelt hoeveelheid licht die via de pupil de ogen
binnenvalt.
Traanklieren: produceren traanvocht > beschermt tegen uitdroging, reiniging.
Traanvocht komt in traanbuizen terecht en vervoert naar neusholte.
Glasachtig lichaam: geleiachtige massa waarmee oog is gevuld, houdt netvlies op plaats.
Vaatvlies: bevat bloedvaten, zorgt voor voeding oog.
Voorste en achterste oogkamer: gevuld met vocht.
Hoornvlies, ooglens, straalvormig lichaam: scherp beeld.
Netvlies: ligt lichtreceptoren > impulsen die via oogzenuw naar hersenen gaan.
Gele vlek: met de lichtreceptoren in gele vlek kun je het scherpst zien.
Blinde vlek: plaats van het netvlies waar de oogzenuw het oog verlaat, doorgang bloedvaten.
Accommoderen
Je kan niet tegelijkertijd iets van veraf en dichtbij scherp zien. Daarom verandert de vorm van de
ooglens. In het ooglens liggen kringspieren.
Verkijken: kringspieren in straalvormige lichaam ontspannen, lensbandjes gespannen > ooglens
platter.
Interne en externe prikkels
In het zintuigstelsel liggen zintuigcellen (receptoren) deze ontvangen prikkels.
Externe prikkels: prikkels uit externe milieu
Interne prikkels: prikkels uit inwendige milieu
Mechanische receptoren: reageren op uiteenlopende vormen van mechanische energie; aanraking
druk, beweging en geluid.
- Gehoorreceptoren/evenwichtsreceptoren: als de vloeistof beweegt waarin ze zich bevinden
buigen de haartjes en vervormt het celmembraan.
- Tastreceptoren/drukreceptoren: celmembraan wordt vervormd door lichte aanraking/druk.
- Chemische receptoren: kunnen bepaalde moleculen uit de omgeving binden > lucht >
smaak/reukreceptoren.
- Temperatuurreceptoren: in de huid reageren op warmte en kou.
- Pijnreceptoren: bevinden in het hele lichaam, uiteinden van zenuwen.
- Lichtreceptoren: impuls ontstaat door zichtbaar licht.
Ontstaan van impulsen in zintuigcellen
Zintuigcellen:
- Gespecialiseerde zenuwcellen/uitlopers van zenuwcellen
- Ontstaan impulsen als een prikkel sterker is dan de drempelwaarde; prikkeldrempel
- Adequate prikkel: factor waarvoor zintuig gevoelig is > prikkeldrempel laag
- Adaptie: na een enige tijd voel je de druk niet meer > gewenning
Paragraaf 2
De bouw van het oog
Harde oogvlies: geeft binnenste van oog bescherming.
Hoornvlies: hierdoor kan het licht oog binnenvallen, scherp beeld.
Iris: de kleur wordt gevormd door pigmenten. Regelt hoeveelheid licht die via de pupil de ogen
binnenvalt.
Traanklieren: produceren traanvocht > beschermt tegen uitdroging, reiniging.
Traanvocht komt in traanbuizen terecht en vervoert naar neusholte.
Glasachtig lichaam: geleiachtige massa waarmee oog is gevuld, houdt netvlies op plaats.
Vaatvlies: bevat bloedvaten, zorgt voor voeding oog.
Voorste en achterste oogkamer: gevuld met vocht.
Hoornvlies, ooglens, straalvormig lichaam: scherp beeld.
Netvlies: ligt lichtreceptoren > impulsen die via oogzenuw naar hersenen gaan.
Gele vlek: met de lichtreceptoren in gele vlek kun je het scherpst zien.
Blinde vlek: plaats van het netvlies waar de oogzenuw het oog verlaat, doorgang bloedvaten.
Accommoderen
Je kan niet tegelijkertijd iets van veraf en dichtbij scherp zien. Daarom verandert de vorm van de
ooglens. In het ooglens liggen kringspieren.
Verkijken: kringspieren in straalvormige lichaam ontspannen, lensbandjes gespannen > ooglens
platter.
