C4: Attention Deficit Hyperactivity Disorder
dinsdag 5 april 2022 15:39
Maatschappelijke zorgen
Er is een toename in gebruik van methylfenidaat (Ritalin).
- Verschil in gebruik Ritalin tussen landen kan bijvoorbeeld komen door:
○ Ander beleid.
○ Druk schoolsysteem.
○ Prestatiedruk.
○ Weinig of juist veel aandacht voor bepaalde stoornissen.
- Tot 2014 toename medicatiegebruik.
○ In 2014 rapport gezondheidsraad: te veel medicatiegebruik.
○ Hierna minder medicatie voorschrijving voor kinderen 6 t/m 15 jaar.
○ Voor alle leeftijden nog meer mee.
Er is een toename in het gebruik in verschillende landen, oa. Denemarken, Nederland,
Duitsland en US. Minder in UK.
Verschijningsvorm
ADHD wordt gekenmerkt door aandachtsdeficiëntie en hyperactiviteit.
Prevalentie: gemiddeld wereldwijd 5,3%. Een even grote groep kinderen voldoet niet aan
criteria maar heeft wel last van de symptomen. De verhouding jongens en meisjes met
ADHD is 4 op 1, maar in de volwassenheid is dit verschil in prevalentie helemaal
verdwenen. Hierdoor kan je je afvragen of er overdiagnostiek is bij jongens en
onderdiagnostiek bij meisjes.
Heterogeen fenotype (symptomen), veel verschillend uitingsvormen. Het heeft ook
heterogene etiologie (veel verschillende oorzaken).
Zowel aangeboren als omgevingsfactoren zijn bepalend en ADHD heeft een negatieve
prognose (comorbiditeit) hoewel er ook sterke kanten zijn (belangrijk om te weten want
er zijn veel stigma’s rondom ADHD).
Symptomen en comorbiditeit
ADHD DSM-V criteria (6 van 9 symptomen)
W4en5 ADHD Pagina 1
, De veranderingen van DSM-4 en DSM-5 kan leiden tot meer diagnoses. Er is een
verschuiving in de afkapgrens. Er wordt gezegd dat de geneesmiddelen industrie invloed
heeft op de verlegging van de grens zodat ze meer medicijnen verkopen.
Het is bij diagnose en voorschrijven daarom heel belangrijk om altijd in de gaten te
houden of iemand wel echt vastloopt in zijn/haar leven, anders maakt het niet zodanig
uit of er diagnose wordt gesteld. Iemand zit namelijk na diagnose vast aan het label.
-> Let op! Classificatie (= of je voldoet aan symptomen) versus diagnose (= alleen gesteld
wanneer belemmeringen).
Comorbiditeiten:
Gedragsstoornis (35-60%).
Leerstoornissen zoals dyslexie (25-40%).
Internaliserende problematiek (20-40%).
o Stemmingsstoornissen
o Angst
Autisme spectrum stoornis (65-80%).
Problemen met motorische coördinatie (50%).
Er is veel overlap van ADHD met ODD (60%) en CD (35%).
CD met ADHD samen leidt tot meer negatieve prognose.
ADHD in het gezin:
In gezinnen met ADHD zijn er vaker spanningen en conflicten in het gezin. Je kunt je
afvragen of ADHD zorgt hiervoor of dat juist de spanningen zorgen voor
concentratieproblemen. Het blijkt een negatieve spiraal. Er wordt in deze gezinnen meer
gecommandeerd, meer afgekeurd en minder vaak beloond. Er wordt in behandeling ook
ingespeeld op dit proces (psychoeducatie & mediatietherapie).
Vaak is er ook sprake van comorbide opstandig gedrag bij de ouders of andere
familieleden, niet alleen bij het kind.
Negatieve ouder-kind relatie door gedrag van kind
Studie geadopteerde kinderen met ADHD: ADHD symptomen donormoeder en
symptomen bij het kind zijn geen relaties tussen. Er is een correlatie tussen biologische
moeder ADHD en kind ADHD, hieruit blijkt een genetische component in ADHD.
Ook blijkt er een correlatie tussen ADHD symptomen van het kind en de opvoedstijl van
de adoptiemoeder (hostility to child) en een correlatie tussen ADHD symptomen van het
W4en5 ADHD Pagina 2
, de adoptiemoeder (hostility to child) en een correlatie tussen ADHD symptomen van het
kind en de ADHD symptomen van het kind op latere leeftijd gerapporteerd door de
vader. Dit gedrag van het kind zelf kan ook leiden tot bepaald negatief gedrag van ouders
wat ADHD versterkt. Dit wordt bij interventie aangepakt.
ADHD en schoolprestaties
Vaak hebben kinderen met ADHD moeite met kerntaken, vaker naar speciaal onderwijs
gaan, meer bijles en doubleren. Kinderen met ADHD zijn meer off-task
(ongeconcentreerd bij de taak) en hebben vervolgens ook moeite met
overgangsmomenten. Hierdoor zijn ze onsuccesvol in het voltooien van hun taak,
waardoor ze in een negatieve spiraal komen: laag zelfbeeld/inschatting competenties.
Heel vaak mismatch behoeften van het kind en vereisten. Ook hebben deze kinderen
vaak lagere sociale vaardigheden.
Beloop
Vroeger dachten ze vaak dat ADHD een probleem was van de kindertijd en dat het over
zou gaan wanneer ze ouder worden. Onderzoek wijst uit dat een groot deel van de
kinderen niet meer aan de criteria voor ADHD voldoet. Hyperactiviteit neemt wel af,
maar voornamelijk fysiek en niet mentaal. De symptomen van ADHD nemen wel af met
de leeftijd; 70 procent van de groep ooit gediagnosticeerd met ADHD behoud nog
symptomen en 65 procent houdt functionele beperkingen.
Kinderen die over de jaren zijn gevolgd en hun comorbiditeiten: Voor mensen met ADHD
is er een grotere kans op comorbiditeit (internaliserende en externaliserende
problematiek). Ook meer risico op roken, geen andere verslavingen.
Kans op halen diploma, SES en werklevel lager. De vraag is of dit door ADHD komt of
doordat ADHD vaak samengaat met leerstoornissen, of ook weer samenhangt met lage
SES.
Diagnostiek
Er is geen objectief diagnosticum beschikbaar (zoals bij veel psychologische problemen).
Hierdoor wordt volgens de DSM-5 met veel info van de ouders, leerkrachten, jongere zelf
en observant diagnose gesteld. Er wordt een klinisch interview apart met de ouders en
leerkracht gehouden.
Belangrijk in acht te nemen:
Symptomen aanwezig in meerdere situaties.
Sprake van disfunctioneren (school of thuis).
Sprake van persistentie (>half jaar).
Gebleken is dat observaties in het lab/speelkamer vaak weinig zinvol zijn en dat
diagnostiek bij kinderen, ouders en leerkrachten belangrijk zijn.
Etiologie – Endofenotype model
W4en5 ADHD Pagina 3
dinsdag 5 april 2022 15:39
Maatschappelijke zorgen
Er is een toename in gebruik van methylfenidaat (Ritalin).
- Verschil in gebruik Ritalin tussen landen kan bijvoorbeeld komen door:
○ Ander beleid.
○ Druk schoolsysteem.
○ Prestatiedruk.
○ Weinig of juist veel aandacht voor bepaalde stoornissen.
- Tot 2014 toename medicatiegebruik.
○ In 2014 rapport gezondheidsraad: te veel medicatiegebruik.
○ Hierna minder medicatie voorschrijving voor kinderen 6 t/m 15 jaar.
○ Voor alle leeftijden nog meer mee.
Er is een toename in het gebruik in verschillende landen, oa. Denemarken, Nederland,
Duitsland en US. Minder in UK.
Verschijningsvorm
ADHD wordt gekenmerkt door aandachtsdeficiëntie en hyperactiviteit.
Prevalentie: gemiddeld wereldwijd 5,3%. Een even grote groep kinderen voldoet niet aan
criteria maar heeft wel last van de symptomen. De verhouding jongens en meisjes met
ADHD is 4 op 1, maar in de volwassenheid is dit verschil in prevalentie helemaal
verdwenen. Hierdoor kan je je afvragen of er overdiagnostiek is bij jongens en
onderdiagnostiek bij meisjes.
Heterogeen fenotype (symptomen), veel verschillend uitingsvormen. Het heeft ook
heterogene etiologie (veel verschillende oorzaken).
Zowel aangeboren als omgevingsfactoren zijn bepalend en ADHD heeft een negatieve
prognose (comorbiditeit) hoewel er ook sterke kanten zijn (belangrijk om te weten want
er zijn veel stigma’s rondom ADHD).
Symptomen en comorbiditeit
ADHD DSM-V criteria (6 van 9 symptomen)
W4en5 ADHD Pagina 1
, De veranderingen van DSM-4 en DSM-5 kan leiden tot meer diagnoses. Er is een
verschuiving in de afkapgrens. Er wordt gezegd dat de geneesmiddelen industrie invloed
heeft op de verlegging van de grens zodat ze meer medicijnen verkopen.
Het is bij diagnose en voorschrijven daarom heel belangrijk om altijd in de gaten te
houden of iemand wel echt vastloopt in zijn/haar leven, anders maakt het niet zodanig
uit of er diagnose wordt gesteld. Iemand zit namelijk na diagnose vast aan het label.
-> Let op! Classificatie (= of je voldoet aan symptomen) versus diagnose (= alleen gesteld
wanneer belemmeringen).
Comorbiditeiten:
Gedragsstoornis (35-60%).
Leerstoornissen zoals dyslexie (25-40%).
Internaliserende problematiek (20-40%).
o Stemmingsstoornissen
o Angst
Autisme spectrum stoornis (65-80%).
Problemen met motorische coördinatie (50%).
Er is veel overlap van ADHD met ODD (60%) en CD (35%).
CD met ADHD samen leidt tot meer negatieve prognose.
ADHD in het gezin:
In gezinnen met ADHD zijn er vaker spanningen en conflicten in het gezin. Je kunt je
afvragen of ADHD zorgt hiervoor of dat juist de spanningen zorgen voor
concentratieproblemen. Het blijkt een negatieve spiraal. Er wordt in deze gezinnen meer
gecommandeerd, meer afgekeurd en minder vaak beloond. Er wordt in behandeling ook
ingespeeld op dit proces (psychoeducatie & mediatietherapie).
Vaak is er ook sprake van comorbide opstandig gedrag bij de ouders of andere
familieleden, niet alleen bij het kind.
Negatieve ouder-kind relatie door gedrag van kind
Studie geadopteerde kinderen met ADHD: ADHD symptomen donormoeder en
symptomen bij het kind zijn geen relaties tussen. Er is een correlatie tussen biologische
moeder ADHD en kind ADHD, hieruit blijkt een genetische component in ADHD.
Ook blijkt er een correlatie tussen ADHD symptomen van het kind en de opvoedstijl van
de adoptiemoeder (hostility to child) en een correlatie tussen ADHD symptomen van het
W4en5 ADHD Pagina 2
, de adoptiemoeder (hostility to child) en een correlatie tussen ADHD symptomen van het
kind en de ADHD symptomen van het kind op latere leeftijd gerapporteerd door de
vader. Dit gedrag van het kind zelf kan ook leiden tot bepaald negatief gedrag van ouders
wat ADHD versterkt. Dit wordt bij interventie aangepakt.
ADHD en schoolprestaties
Vaak hebben kinderen met ADHD moeite met kerntaken, vaker naar speciaal onderwijs
gaan, meer bijles en doubleren. Kinderen met ADHD zijn meer off-task
(ongeconcentreerd bij de taak) en hebben vervolgens ook moeite met
overgangsmomenten. Hierdoor zijn ze onsuccesvol in het voltooien van hun taak,
waardoor ze in een negatieve spiraal komen: laag zelfbeeld/inschatting competenties.
Heel vaak mismatch behoeften van het kind en vereisten. Ook hebben deze kinderen
vaak lagere sociale vaardigheden.
Beloop
Vroeger dachten ze vaak dat ADHD een probleem was van de kindertijd en dat het over
zou gaan wanneer ze ouder worden. Onderzoek wijst uit dat een groot deel van de
kinderen niet meer aan de criteria voor ADHD voldoet. Hyperactiviteit neemt wel af,
maar voornamelijk fysiek en niet mentaal. De symptomen van ADHD nemen wel af met
de leeftijd; 70 procent van de groep ooit gediagnosticeerd met ADHD behoud nog
symptomen en 65 procent houdt functionele beperkingen.
Kinderen die over de jaren zijn gevolgd en hun comorbiditeiten: Voor mensen met ADHD
is er een grotere kans op comorbiditeit (internaliserende en externaliserende
problematiek). Ook meer risico op roken, geen andere verslavingen.
Kans op halen diploma, SES en werklevel lager. De vraag is of dit door ADHD komt of
doordat ADHD vaak samengaat met leerstoornissen, of ook weer samenhangt met lage
SES.
Diagnostiek
Er is geen objectief diagnosticum beschikbaar (zoals bij veel psychologische problemen).
Hierdoor wordt volgens de DSM-5 met veel info van de ouders, leerkrachten, jongere zelf
en observant diagnose gesteld. Er wordt een klinisch interview apart met de ouders en
leerkracht gehouden.
Belangrijk in acht te nemen:
Symptomen aanwezig in meerdere situaties.
Sprake van disfunctioneren (school of thuis).
Sprake van persistentie (>half jaar).
Gebleken is dat observaties in het lab/speelkamer vaak weinig zinvol zijn en dat
diagnostiek bij kinderen, ouders en leerkrachten belangrijk zijn.
Etiologie – Endofenotype model
W4en5 ADHD Pagina 3
