Colleges
Overspannenheid en burn-out
Overspanning:
-Spanningsklachten; minstens 3 van de volgende klachten:
Moeheid, gestoorde slaap, prikkelbarheid, niet tegen drukte/lawaai
kunnen, labiliteit, piekeren, gejaagd gevoel, concentratieproblemen
-Controleverlies: gevoelens van machteloosheid treden op als reactie op
het niet meer kunnen hanteren van stressoren.
-Disfunctioneren
Burn-out: bijzondere, ernstigere vorm van overspanning waarbij voldaan is
aan 3 criteria:
Sprake van overspanning
Klachten langer dan 6 maanden
Gevoelens van moeheid een uitputting gaan sterk op de voorgrond
Verschilt:
Langere klachtenduur, ervaren van uitputting, meer op de voorgrond staan
van mentale moeheid
Heeft nut: omdat burn-out andere coping stijl heeft dan overspanning
Epidemiologie:
Man-vrouwverhouding: 1:2, in GGZ vaker diagnose aanpassingsstoornis.
Risicofactoren:
-VG met reeks van stressoren
-kwetsbaarheid
-moeite hebben met een complexe en veeleisende maatschappij
-beperkt steunsysteem
-veel ziekteverzuim in het voorafgaande jaar
-passieve of vermijdende copingstijl, goed willen doen voor anderen
-alert zijn bij aanhoudende moeheid, veel somatische klachten,
slaapprobleem
Risicogroepen:
-mensen >50 jaar
-alleenstaanden
-thuiswerkers
-migranten
-mensen met een lage sociaal-economische status
-mensen met een chronische of levensbedreigende somatische
aandoening
LO over het algemeen niet nodig
Evaluatie en conclusie
-diagnose adv criteria
,-samenvatten van probleem aan patiënt + uitleg
-voorlichting over diagnose en verwacht beloop, belangrijk: acceptatie
Beleid:
-behandeling gericht op herstel van balans tussen draaglast en
draagkracht. Stimuleren van patiënt tot een actieve probleemoplossende
houding noodzakelijk.
-geef altijd voorlichting en wijs op belang van het behouden van een
dagstructuur. De overige behandeling
3 fases in herstel:
1: crisis: acceptatie, rust, ontspanning
Doel: begrip en inzicht, bieden herstel
Behandeling: voorlichting
2 :probleem en oplossing: in kaart brengen van problemen en oplossingen
3: oriëntatie op toepassen van oplossingsstrategieën.
Wet verbetering poortwachter stelt dat werkgever en werknemer
verantwoordelijk zijn voor re-integratie en zsm beperken van verzuim
Elke werkgever is wettelijk verplicht zich bij de verzuimbegeleiding te
laten bijstaan door een arbodienst of bedrijfsarts en binnen 1 week de
verzuimmelding door te geven. De werknemer heeft recht op advies
bedrijfsarts.
Stagnatie:
-nagaan of stressfactoren niet aan bod zijn gekomen of er geen nieuwe
dingen spelen
-nagaan of somatische oorzaken op psychische stoornissen voldoende zijn
uitgesloten
->persoonlijkheidsstoornis, autisme, etc.
Leerpunten: patiënt is in de lead, overleg laagdrempelig met arbo-arts,
psycholoog, POH-GGZ
,Psychische klachten in de 1e lijn
WHO definitie: “state of well-being in which the individual realizes his or
her own abilities, can cope with the normal stresses of life, can work
productively and fruitfully, and is able to make a contribution to his or her
community”.
Psychische klachten: onvoelbaar-relatie-subjectieve-stressor
Psychische stoornissen: abnormaal, ongewoon heftig, niet passend bij
situatie
Zeer waarschijnlijke onderschatting: tijdsgebrek, niet herkend door
huisarts, codering, invloed psyche/somatische ziekte, veel patiënten niet
naar huisarts
Hoe psychische klachten te herkennen?
1. Indruk, non verbale communicatie, signalen
2. Anamnese: SCEGS
3. LO en aanvullend onderzoek (om een somatische (lichamelijke)
component uit te kunnen sluiten)
Diagnostiek 4DKL: wordt gebruikt om 4 dingen aan te tonen/ uit te sluiten:
depressie, distress, angst, somatisatie
Distress en somatisatie: lichaam geeft pijnklachten aan zonder dat daar
een pathofysiologische reden achter zit
Suïcidaliteit:
Vragen ernaar werkt beschermend
Nodig voor goede inschatting ernst depressieve klachten
Belangrijk dat patiënt zich veilig voelt om er open over te spreken
Beschermende factoren
Achterhalen wat leven op dat moment ondragelijk maakt
Somber voelen- stoornis
Frequent spreekuurbezoek
Somberheid
Aanhoudende moeheid
Slaapproblemen
Verlies van interesse en plezier
Specifiek in periode na bevalling
-> onderscheid maken tussen depressieve klachten en stoornis
Bv. Winterdepressie
Postzwangerschap
Bipolaire stoornis
Angst voelen
-lastig te herkennen: vaak presentatie met lichamelijke klachten
, Angststoornissen
Behandelopties:
-POH GGZ: probleemverheldering, signalering, opstellen en bespreken
vervolgstappen, geven van voorlichting, kortdurende interventie, nazorg,
licht psychologische klachten, vaak ook: overbrugging
-verwijzing basis GGZ: lichte tot matige psychische problemen.
Behandeling door GGZ hulpverlener
-verwijzing specialistische GGZ: ernstige of complexe psychiatrische
aandoeningen. Vaak behandelteam met meerdere behandelaars. Langer
durende behandeling.
Overspannenheid en burn-out
Overspanning:
-Spanningsklachten; minstens 3 van de volgende klachten:
Moeheid, gestoorde slaap, prikkelbarheid, niet tegen drukte/lawaai
kunnen, labiliteit, piekeren, gejaagd gevoel, concentratieproblemen
-Controleverlies: gevoelens van machteloosheid treden op als reactie op
het niet meer kunnen hanteren van stressoren.
-Disfunctioneren
Burn-out: bijzondere, ernstigere vorm van overspanning waarbij voldaan is
aan 3 criteria:
Sprake van overspanning
Klachten langer dan 6 maanden
Gevoelens van moeheid een uitputting gaan sterk op de voorgrond
Verschilt:
Langere klachtenduur, ervaren van uitputting, meer op de voorgrond staan
van mentale moeheid
Heeft nut: omdat burn-out andere coping stijl heeft dan overspanning
Epidemiologie:
Man-vrouwverhouding: 1:2, in GGZ vaker diagnose aanpassingsstoornis.
Risicofactoren:
-VG met reeks van stressoren
-kwetsbaarheid
-moeite hebben met een complexe en veeleisende maatschappij
-beperkt steunsysteem
-veel ziekteverzuim in het voorafgaande jaar
-passieve of vermijdende copingstijl, goed willen doen voor anderen
-alert zijn bij aanhoudende moeheid, veel somatische klachten,
slaapprobleem
Risicogroepen:
-mensen >50 jaar
-alleenstaanden
-thuiswerkers
-migranten
-mensen met een lage sociaal-economische status
-mensen met een chronische of levensbedreigende somatische
aandoening
LO over het algemeen niet nodig
Evaluatie en conclusie
-diagnose adv criteria
,-samenvatten van probleem aan patiënt + uitleg
-voorlichting over diagnose en verwacht beloop, belangrijk: acceptatie
Beleid:
-behandeling gericht op herstel van balans tussen draaglast en
draagkracht. Stimuleren van patiënt tot een actieve probleemoplossende
houding noodzakelijk.
-geef altijd voorlichting en wijs op belang van het behouden van een
dagstructuur. De overige behandeling
3 fases in herstel:
1: crisis: acceptatie, rust, ontspanning
Doel: begrip en inzicht, bieden herstel
Behandeling: voorlichting
2 :probleem en oplossing: in kaart brengen van problemen en oplossingen
3: oriëntatie op toepassen van oplossingsstrategieën.
Wet verbetering poortwachter stelt dat werkgever en werknemer
verantwoordelijk zijn voor re-integratie en zsm beperken van verzuim
Elke werkgever is wettelijk verplicht zich bij de verzuimbegeleiding te
laten bijstaan door een arbodienst of bedrijfsarts en binnen 1 week de
verzuimmelding door te geven. De werknemer heeft recht op advies
bedrijfsarts.
Stagnatie:
-nagaan of stressfactoren niet aan bod zijn gekomen of er geen nieuwe
dingen spelen
-nagaan of somatische oorzaken op psychische stoornissen voldoende zijn
uitgesloten
->persoonlijkheidsstoornis, autisme, etc.
Leerpunten: patiënt is in de lead, overleg laagdrempelig met arbo-arts,
psycholoog, POH-GGZ
,Psychische klachten in de 1e lijn
WHO definitie: “state of well-being in which the individual realizes his or
her own abilities, can cope with the normal stresses of life, can work
productively and fruitfully, and is able to make a contribution to his or her
community”.
Psychische klachten: onvoelbaar-relatie-subjectieve-stressor
Psychische stoornissen: abnormaal, ongewoon heftig, niet passend bij
situatie
Zeer waarschijnlijke onderschatting: tijdsgebrek, niet herkend door
huisarts, codering, invloed psyche/somatische ziekte, veel patiënten niet
naar huisarts
Hoe psychische klachten te herkennen?
1. Indruk, non verbale communicatie, signalen
2. Anamnese: SCEGS
3. LO en aanvullend onderzoek (om een somatische (lichamelijke)
component uit te kunnen sluiten)
Diagnostiek 4DKL: wordt gebruikt om 4 dingen aan te tonen/ uit te sluiten:
depressie, distress, angst, somatisatie
Distress en somatisatie: lichaam geeft pijnklachten aan zonder dat daar
een pathofysiologische reden achter zit
Suïcidaliteit:
Vragen ernaar werkt beschermend
Nodig voor goede inschatting ernst depressieve klachten
Belangrijk dat patiënt zich veilig voelt om er open over te spreken
Beschermende factoren
Achterhalen wat leven op dat moment ondragelijk maakt
Somber voelen- stoornis
Frequent spreekuurbezoek
Somberheid
Aanhoudende moeheid
Slaapproblemen
Verlies van interesse en plezier
Specifiek in periode na bevalling
-> onderscheid maken tussen depressieve klachten en stoornis
Bv. Winterdepressie
Postzwangerschap
Bipolaire stoornis
Angst voelen
-lastig te herkennen: vaak presentatie met lichamelijke klachten
, Angststoornissen
Behandelopties:
-POH GGZ: probleemverheldering, signalering, opstellen en bespreken
vervolgstappen, geven van voorlichting, kortdurende interventie, nazorg,
licht psychologische klachten, vaak ook: overbrugging
-verwijzing basis GGZ: lichte tot matige psychische problemen.
Behandeling door GGZ hulpverlener
-verwijzing specialistische GGZ: ernstige of complexe psychiatrische
aandoeningen. Vaak behandelteam met meerdere behandelaars. Langer
durende behandeling.
