Samenvatting/toetsmatrijs BS9 en BS10

BS9
MB: Borderline en biologisch risicogedrag

Persoonlijkheid
o Een stabiel patroon van omgaan met jezelf en anderen
o Je bent ook herkenbaar aan je persoonlijkheid -> persoonlijkheidsstijl
o Iedereen heeft bepaalde persoonlijkheidstrekken, die soms lastig maar ook nuttig en
grappig kunnen zijn
o Hangt af van de situatie, zolang je je stijl maar flexibel kunt aanpassen aan de situatie
o Wanneer wordt een persoonlijkheidsstijl een persoonlijkheidsstoornis?
o Als je persoonlijkheid, de wijze van omgaan met jezelf en anderen, je in de
weg gaat zitten, gaat leiden tot problemen in de omgang met anderen, studie-
en werkproblemen, relatieproblemen

Persoonlijkheidsstoornis
o Wordt gekenmerkt door een diepgeworteld star omgangs-, waarnemings-, en
denkpatroon dat kan leiden tot ernstige beperkingen in het dagelijks functioneren
o Is een medische diagnose, die te vinden is in de DSM5
o Soorten persoonlijkheidsstoornissen (10)
o Cluster A: vreemd en excentriek gedrag




o Cluster B: dramatisch, emotioneel of labiel gedrag

, o Cluster C: nerveus of angstig gedrag




Borderline persoonlijkheidsstoornis (BPS)
o Hoe herken je iemand?
o Deze mensen hebben meestal instabiele relaties met andere mensen
o Ze zijn vaak impulsief
o Ze hebben een wankel en wisselend zelfbeeld
o Ze hebben last van plotselinge, extreme stemmingswisselingen en
terugkerend suïcidaal gedrag
o Ze ervaren een chronisch gevoel van leegte
o Mogelijke oorzaken
o Hysterie
o Vroege ontwikkelingsstoornis en niet ontwikkelde agressie regulatie drift
o Opeenstapeling van trauma’s in de kindertijd
o Ervaringen met geweld en seksueel misbruik
o Gevolgen van bindingstrauma
o Behandelmethode
o Cognitieve gedragstherapie
 ‘verleerde’ denkpatronen om te buigen, realistischer te kijken naar situaties en gerag
te veranderen
o Schematherapie
 Gaat ervan uit dat jouw huidige gevoelsleven en de manier waarop je naar jezelf en
anderen kijkt, wordt bepaald door ervaringen en gebeurtenissen uit het verleden
o Psychodynamisch therapie
 Samen met je therapeut aan het werk. Je krijgt daarbij inzicht in vertrouwde
overlevingsstrategieën en welk gedrag je kan helpen om minder last te hebben van je
klachten
o Vaardigheidstraining emotie regulatie stoornis
 Je leert beter omgaan met je emoties en meer balans te krijgen in je leven
o Systeemtherapie
 Samen onderzoeken we hoe we de (negatieve) invloed van borderline op je relaties
kunnen verminderen
o Mentally based treatment
 MBT is een behandeling waarin je het gedrag van jezelf en van anderen beter kan
begrijpen. Je krijgt meer zicht op achterliggende gevoelens en gedachten
o Dialectische gedragstherapie
 Het denken, voelen en her gedrag wordt onderzocht. Daarna ervaar je war de
gevolgen zijn van je houding en gedrag op anderen
o Psychodynamische behandeling

,  Een vorm van therapie waarin de gedachten, gevoelens en ideeën van de cliënt actief
in beweging worden gezet

o Biologisch risicogedrag (wat doet iemand?)
o Stemmingswisselingen
o Depressie
o Suïcidaliteit
o Dissociatieve verschijnselen
o Psychose
o Relatie problemen/ruzies
o Onvoorspelbaar/ontremd gedrag, zelfdestructief handelen
o Middelengebruik
o Onveilige seks
o Impulsieve gevaarlijke acties
o Medicatie
o Behandeling met medicatie zijn geen directe therapie
o Wel voor symptomen
 Antidepressiva (bij stemmingsstoornissen)
 Soorten
o Klassieke antidepressiva: TCA
 Tricyclische antidepressiva
 Mogelijke bijwerkingen
 Droge mond
 Droge ogen en wazig zien
 Moeilijk plassen
 Verstopping van de darmen
 Seksuele stoornissen
 Duizeligheid
 Versnelde hartslag door tijdelijk
verlaagde bloeddruk
 Sufheid
 Verwardheid
 Gewichtstoename
 Verminderde hartwerking
o Moderne antidepressiva: SSRI
 Remmen de heropname van serotonine
 Mogelijke bijwerkingen
 Maag- darmklachten
 Nervositeit
 Hoofdpijn
 Toegenomen prikkelbaarheid of agressie
 Gewichtsafname of toename
 Slapeloosheid
 Seksuele stoornissen of het verlies van
seksuele gevoelens
 Bloedstoornissen
 Werken op
o Noradrenaline: antidepressief en activerend
o Serotonine: antidepressief en angst dempend
 Werking pas na 2-4 weken zichtbaar/merkbaar
 Moeten na verbetering van de symptomen minstens 6
maanden gebruikt worden
 Nierfunctie moet goed zijn, bloedspiegels moeten regelmatig
gecontroleerd worden

,  Angst remmende middelen
 Antipsychotica
 Bij een psychotische ontwikkeling
 Medicatie werkt o.a. op de neurotransmitter: dopamine
 Onderdrukken de dopamine activiteit
 Is in feite symptoombestrijding en preventie
 Verminderen psychotische symptomen
o Onderdrukken hallucinaties en wanen
o Vermindering van opwinding, agressie en angst
o Algemeen kalmerende werking
o Soms treedt juist activering op en wordt
bewegingsloosheid doorbroken
 Soorten
o Klassieke of typische antipsychotica
 Butyrofenonen,
 Atypische antipsychotica
 Aripiprazol
 Clozapine
 Risperidon
 Olanzapine
 Paliperidon
 Quetiapine
 Bijwerkingen
o Extrapiramidale verschijnselen (voornamelijk bij
klassieke antipsychotica)
o Metabool syndroom (vooral bij moderne antipsychotica,
Atypisch)