KT 1- klinisch redeneren
CVA – Cerebro Vasculair Accident
Definitie
Acute verstoring bloedvoorziening van hersenen, die tot neurologische verschijnselen leidt en vaak langer dan 24 uur
duurt of binnen die tijd leidt tot de dood. Een TIA duurt meestal korter dan 30 minuten en mag maximaal 24 uur
duren.
Te herkennen aan (FAST): Risicofactoren voor krijgen van CVA:
Scheve mond (Face) Hoge bloeddruk en/of cholesterolgehalte
Verlamde arm en/of been (Arm) Hartritmestoornis; atriumfibrilleren
Onduidelijke spraak (Speech) Hart- en vaatziekten (geconstateerd bij familie)
Snel handelen! (Time) Stenosering arteria carotis interna (vernauwing binnenste halsslagader)
Diabetes mellitus
Leefstijl: roken, weinig beweging, overgewicht en langdurige stress.
Gevolgen CVA
Gevolgen van een CVA voor de zorgvrager
Na CVA goed mogelijk om op termijn goed herstellen of relatief weinig restverschijnselen overhouden.
Stoornissen in kracht en tonus (motoriek)
Motorische gevolgen van een CVA
Hemiplegie: halfzijdige verlamming.
Hemiplegie geeft een abnormale spierspanning aan één lichaamshelft, 2 vormen:
Verminderde spierspanning –> hypotone- of slappeverlamming
Overmatige spierspanning –> hypertoneverlamming of spasticiteit
- Spasticiteit = vorm van hypertone spierspanning. Gespannen, stijve spieren of spasmes die de motoriek verstoren.
Bemoeilijkt het bewegen en evenwicht kunnen bewaren en veroorzaakt pijn.
Kenmerkt zich door:
Verkorting van de hals aan de aangedane zijde, met rotatie
(draaiing) naar de niet-aangedane zijde
Rompverkorting en rotatie naar de aangedane zijde
Schouder en arm staan in een buigpatroon
Heup en been staan in een strekpatroon
Hemiparese: halfzijdige spierzwakte.
Vaak voorkomende gevolg van CVA (herseninfarct / hersenbloeding) halfzijdige spierzwakte of verlies van spierkracht.
Hyperreflexie (in combinatie met ADL-zorg)
Overactieve, overgevoelige verhoogde reflexen (spiertrekkingen of spastische bewegingen).
Gekruiste strekreflex: Spanning in aangedane been als niet-aangedane been gebogen wordt. Door buiging van niet-
aangedane been ontstaat er een strekspasme in aangedane been. Daarom altijd beginnen met aangedane been.
Babinski/Grijpreflex: bij aanraking van voetzool / handpalm -> voet tenen spreiden & handpalm -> hand samentrekken.
Asymmetrische tonische nekreflex: als aangedane arm wordt gestrekt -> nek draait naar aangedane zijde.
Symmetrische tonisch nekreflex: kijken naar armen -> armen strekken en de benen buigen & kijken naar benen -> benen
strekken en armen buigen
De gesubluxeerde schouder
Slappe schouderspieren kunnen gewicht van arm niet meer dragen -> arm hangt voor een deel uit de kom = subluxatie van
schouder. Bij luxatie van de schouder = volledig uit de kom.
De pijnlijke schouder
Pijn hoog in schouder door spastische halfzijdige verlamming = hoge spanning in de spieren (hypertonie) ->
schouderblad zit vast. Bewegelijkheid neemt af -> bewegen zorgt voor pijn.
, Stoornissen in cognitie, emotie en gedrag (neurologisch en
neuropsychologisch)
(somato)Sensorische stoornissen = zintuigverwerking = waarnemen van wereld om ons heen
Neuropsychologisch = cognitief
Neurologisch = (merendeel) lichamelijk.
Soorten stoornissen en omgang
Oriëntatie problemen Komt niet vaak voor Aandacht- en informatieverwerkingsproblemen
Tijd Soorten aandachtsproblemen:
- Niet weten welke dag, werk, maand, jaar, seizoen Volgehouden (arousal):
- Afspraken niet nakomen -
vallen (onbewust) in slaap
- Verkeerde tijdsinschatting maken -
geen aandacht tijdens gesprek
Persoon Selectieve aandacht
- De persoon weet niet meer wie zij/zij is. - afleiden door prikkels die niet belangrijk zijn
Plaats - prikkelfilter is minder, alle prikkels komen binnen.
- Niet meer de weg weten Verdeelde aandacht
- Niet meer weten waar je je bevind - Alleen bij geautomatiseerde handelingen
- Nieuwe routes niet meer herkennen - Niet kunnen lopen en een gesprek voeren
Zorg voor routine en duidelijkheid -> richtingwijzers, Verdeel zorgmomenten, niet multitasken, tijd om info
kalenders en klokken met dagen, herkenningspunten van te verwerken, enkelvoudige info geven.
thuis.
Neglect Hemianopsie = in gezichtsveld
Moeite met reageren en oriënteren van info uit omgeving Visuoconstructie à niet goed
Verminderde aandacht/waarneming aan een kant beelden waar nemen.
Link kapot tussen waarneming en verbinding in de hersenen Verzamelnaam voor
Het is een aandacht stoornis, reflexen kunnen nog wel halfzijdig gezichtsveld uitval
aanwezig zijn ¼ uitval = quadrant-anopsie
Onbewust en dus moeilijk te compenseren, tijd om te Beschadiging aan deel van
oriënteren, manieren om te richten op aangedane zijde -> hersenen die betrokken zijn
bij verwerken van visuele
zoals het draaien van hoofd, van links naar rechts te
informatie
werken.
Geheugenstoornissen Executieve functiestoornis
Sensorisch geheugen: zien + verwerken ven ruimte Voor executief functioneren (niet terug kunnen vallen
Kortetermijngeheugen op gewoontes/routines) is werkgeheugen nodig:
- Verplaatsing van sensorisch d.m.v. actieve aandacht. doelgericht kunnen uitvoeren van taken.
- Kunnen 7 stukjes informatie-eenheden opslaan Ziekte-inzicht: patiënten over/onder schatten zichzelf.
- Duur: ong. 20 sec. Planning
- Bij herhaling wordt informatie overgeplaatst naar lange Initiatief nemen: niet kunnen inschatten wel/niet kunnen
termijn geheugen -> ruimte vaker zien en dan weg weten. Flexibiliteit: handelen aanpassen naar andere
Langetermijngeheugen; verdeeld in 2 delen: omstandigheden
1. Declaratieve geheugen (expliciet) à vaardigheden Zelfinhibitie: impulscontrole, dus je eerste reactie
leren, conditionering en gewenning (kleren niet voelen) kunnen onderdrukken.
2. Non-declaratieve geheugen (impliciet): 2 delen Zelfcontrole/zelfcorrectie: evalueren
o Episodisch geheugen à tijdsgerelateerde
informatie (autobiografie)
o Semantisch geheugen à hokjes geheugen: weten
dan een kanarie een vogel is en geen kledingstuk.
Stoornissen in de functie
- Inprenten: voor aanleren van nieuw functies
- Onthouden: versterken van neurologisch pad
- Opdiepen: terug actief maken van herinnering
Info duidelijk vertellen e.v.t. noteren op blaadje
Waarnemingsstoornissen Vermoeidheid en uithoudingsvermogen
Stoornis in houdingsgevoel: sensoren in spieren geven aan Vermoeidheid à meest genoemde klacht.
hersenen aan waar lichaamsdelen zich bevinden. Belastbaarheid beïnvloed revalidatie.
Verminderd of geen gevoel meer. Bewust uitvoeren van handelingen kost veel energie.
CVA – Cerebro Vasculair Accident
Definitie
Acute verstoring bloedvoorziening van hersenen, die tot neurologische verschijnselen leidt en vaak langer dan 24 uur
duurt of binnen die tijd leidt tot de dood. Een TIA duurt meestal korter dan 30 minuten en mag maximaal 24 uur
duren.
Te herkennen aan (FAST): Risicofactoren voor krijgen van CVA:
Scheve mond (Face) Hoge bloeddruk en/of cholesterolgehalte
Verlamde arm en/of been (Arm) Hartritmestoornis; atriumfibrilleren
Onduidelijke spraak (Speech) Hart- en vaatziekten (geconstateerd bij familie)
Snel handelen! (Time) Stenosering arteria carotis interna (vernauwing binnenste halsslagader)
Diabetes mellitus
Leefstijl: roken, weinig beweging, overgewicht en langdurige stress.
Gevolgen CVA
Gevolgen van een CVA voor de zorgvrager
Na CVA goed mogelijk om op termijn goed herstellen of relatief weinig restverschijnselen overhouden.
Stoornissen in kracht en tonus (motoriek)
Motorische gevolgen van een CVA
Hemiplegie: halfzijdige verlamming.
Hemiplegie geeft een abnormale spierspanning aan één lichaamshelft, 2 vormen:
Verminderde spierspanning –> hypotone- of slappeverlamming
Overmatige spierspanning –> hypertoneverlamming of spasticiteit
- Spasticiteit = vorm van hypertone spierspanning. Gespannen, stijve spieren of spasmes die de motoriek verstoren.
Bemoeilijkt het bewegen en evenwicht kunnen bewaren en veroorzaakt pijn.
Kenmerkt zich door:
Verkorting van de hals aan de aangedane zijde, met rotatie
(draaiing) naar de niet-aangedane zijde
Rompverkorting en rotatie naar de aangedane zijde
Schouder en arm staan in een buigpatroon
Heup en been staan in een strekpatroon
Hemiparese: halfzijdige spierzwakte.
Vaak voorkomende gevolg van CVA (herseninfarct / hersenbloeding) halfzijdige spierzwakte of verlies van spierkracht.
Hyperreflexie (in combinatie met ADL-zorg)
Overactieve, overgevoelige verhoogde reflexen (spiertrekkingen of spastische bewegingen).
Gekruiste strekreflex: Spanning in aangedane been als niet-aangedane been gebogen wordt. Door buiging van niet-
aangedane been ontstaat er een strekspasme in aangedane been. Daarom altijd beginnen met aangedane been.
Babinski/Grijpreflex: bij aanraking van voetzool / handpalm -> voet tenen spreiden & handpalm -> hand samentrekken.
Asymmetrische tonische nekreflex: als aangedane arm wordt gestrekt -> nek draait naar aangedane zijde.
Symmetrische tonisch nekreflex: kijken naar armen -> armen strekken en de benen buigen & kijken naar benen -> benen
strekken en armen buigen
De gesubluxeerde schouder
Slappe schouderspieren kunnen gewicht van arm niet meer dragen -> arm hangt voor een deel uit de kom = subluxatie van
schouder. Bij luxatie van de schouder = volledig uit de kom.
De pijnlijke schouder
Pijn hoog in schouder door spastische halfzijdige verlamming = hoge spanning in de spieren (hypertonie) ->
schouderblad zit vast. Bewegelijkheid neemt af -> bewegen zorgt voor pijn.
, Stoornissen in cognitie, emotie en gedrag (neurologisch en
neuropsychologisch)
(somato)Sensorische stoornissen = zintuigverwerking = waarnemen van wereld om ons heen
Neuropsychologisch = cognitief
Neurologisch = (merendeel) lichamelijk.
Soorten stoornissen en omgang
Oriëntatie problemen Komt niet vaak voor Aandacht- en informatieverwerkingsproblemen
Tijd Soorten aandachtsproblemen:
- Niet weten welke dag, werk, maand, jaar, seizoen Volgehouden (arousal):
- Afspraken niet nakomen -
vallen (onbewust) in slaap
- Verkeerde tijdsinschatting maken -
geen aandacht tijdens gesprek
Persoon Selectieve aandacht
- De persoon weet niet meer wie zij/zij is. - afleiden door prikkels die niet belangrijk zijn
Plaats - prikkelfilter is minder, alle prikkels komen binnen.
- Niet meer de weg weten Verdeelde aandacht
- Niet meer weten waar je je bevind - Alleen bij geautomatiseerde handelingen
- Nieuwe routes niet meer herkennen - Niet kunnen lopen en een gesprek voeren
Zorg voor routine en duidelijkheid -> richtingwijzers, Verdeel zorgmomenten, niet multitasken, tijd om info
kalenders en klokken met dagen, herkenningspunten van te verwerken, enkelvoudige info geven.
thuis.
Neglect Hemianopsie = in gezichtsveld
Moeite met reageren en oriënteren van info uit omgeving Visuoconstructie à niet goed
Verminderde aandacht/waarneming aan een kant beelden waar nemen.
Link kapot tussen waarneming en verbinding in de hersenen Verzamelnaam voor
Het is een aandacht stoornis, reflexen kunnen nog wel halfzijdig gezichtsveld uitval
aanwezig zijn ¼ uitval = quadrant-anopsie
Onbewust en dus moeilijk te compenseren, tijd om te Beschadiging aan deel van
oriënteren, manieren om te richten op aangedane zijde -> hersenen die betrokken zijn
bij verwerken van visuele
zoals het draaien van hoofd, van links naar rechts te
informatie
werken.
Geheugenstoornissen Executieve functiestoornis
Sensorisch geheugen: zien + verwerken ven ruimte Voor executief functioneren (niet terug kunnen vallen
Kortetermijngeheugen op gewoontes/routines) is werkgeheugen nodig:
- Verplaatsing van sensorisch d.m.v. actieve aandacht. doelgericht kunnen uitvoeren van taken.
- Kunnen 7 stukjes informatie-eenheden opslaan Ziekte-inzicht: patiënten over/onder schatten zichzelf.
- Duur: ong. 20 sec. Planning
- Bij herhaling wordt informatie overgeplaatst naar lange Initiatief nemen: niet kunnen inschatten wel/niet kunnen
termijn geheugen -> ruimte vaker zien en dan weg weten. Flexibiliteit: handelen aanpassen naar andere
Langetermijngeheugen; verdeeld in 2 delen: omstandigheden
1. Declaratieve geheugen (expliciet) à vaardigheden Zelfinhibitie: impulscontrole, dus je eerste reactie
leren, conditionering en gewenning (kleren niet voelen) kunnen onderdrukken.
2. Non-declaratieve geheugen (impliciet): 2 delen Zelfcontrole/zelfcorrectie: evalueren
o Episodisch geheugen à tijdsgerelateerde
informatie (autobiografie)
o Semantisch geheugen à hokjes geheugen: weten
dan een kanarie een vogel is en geen kledingstuk.
Stoornissen in de functie
- Inprenten: voor aanleren van nieuw functies
- Onthouden: versterken van neurologisch pad
- Opdiepen: terug actief maken van herinnering
Info duidelijk vertellen e.v.t. noteren op blaadje
Waarnemingsstoornissen Vermoeidheid en uithoudingsvermogen
Stoornis in houdingsgevoel: sensoren in spieren geven aan Vermoeidheid à meest genoemde klacht.
hersenen aan waar lichaamsdelen zich bevinden. Belastbaarheid beïnvloed revalidatie.
Verminderd of geen gevoel meer. Bewust uitvoeren van handelingen kost veel energie.
