Probleem 4. Promiscue gedrag en depressie
1. Wat is promiscue gedrag en kan dit op depressie wijzen?
2. Wat zijn de omgevingsfactoren?
3. Hoe hebben omgevingsfactoren invloed op de uitingen van de psychopathologie van
het kind?
a. Wat zijn de effecten van seksueel misbruik op de ontwikkeling van een kind?
b. Wat is het effect van het hebben van een gehandicapt broertje/zusje op de
ontwikkeling van een kind?
4. Waar begin je als orthopedagoog met het aanpakken van deze problemen?
5. Welke (evidence-based) vormen van behandeling zijn geschikt voor deze
problematiek?
Casus
Janie is een 15 jarig meisje dat altijd rustig was en heel zorgzaam. Haar zusje is geboren
met een zware handicap en haar moeder is vooral met het zusje bezig. Janie houdt met
alles rekening dat haar zusje meer zorg nodig heeft en dat haar moeder niet veel naast de
zorg voor haar zusje kan hebben.
Sinds een aantal maanden zien de leerkrachten op school een sterke verandering bij Janie.
In plaats van het lieve, beleefde meisje dat keurig gekleed ging, zien ze nu een boze puber
in uitdagende kleding die promiscu gedrag vertoont. Ze luistert niet meer, geeft een grote
mond en doet niets meer aan haar schoolwerk.
Als een betrokken leraar bij Janie na wil gaan wat er aan de hand is en een arm om haar
heen wil slaan ten teken van begrip en steun, duikt Janie in elkaar en kijkt heel angstig.
Hierdoor gaan bij de leraar alarmbellen af. Als hij met Janie wil praten wijst zij het in
eerste instantie af, maar dan maakt ze een paar opmerkingen over dat alle mannen
hetzelfde willen en dat haar vader wel de allerergste is….
,Leerdoel 1. Wat is promiscue gedrag en kan dit op depressie wijzen?
Verhulst
Van een depressieve stoornis wordt gesproken als er sprake is van een sombere stemming
en/of verlies van interesse en plezier in dagelijkse activiteiten. Bij kinderen mag er sprake
zijn van een geprikkelde stemming in plaats van sombere stemming en in plaats van
gewichtsverlies mag er sprake zijn van het niet toekomen aan gewicht.
Promiscue gedrag: seksueel losbandig gedrag. Seksueel misbruikte kinderen tonen vaker
promiscue gedrag. Seksueel misbruik is daarnaast een risicofactor voor een depressie.
Grietens
Kinderen met psychosociale problemen: kinderen die opgroeien in problematische
opvoedingssituaties. Dit zijn situaties met weinig perspectief en waarin men er zonder hulp
niet in slaagt om de situatie perspectief biedend te maken. Mishandeling en verwaarlozing
hieronder.
Bij kindermishandeling zijn er problemen in de relatie tussen ouder en kind. Er zijn vier
vormen van kindermishandeling:
o Fysieke mishandeling
o Verwaarlozing
o Emotionele mishandeling
o Seksueel misbruik
Seksueel misbruik
Seksueel misbruik van kinderen is seksueel contact tegen de wil van het kind. Of als het kind
dit contact niet kan weigeren. Daders zetten het kind emotioneel onder druk. Ze dwingen
het kind tot seksuele handelingen. Of zorgen door hun overwicht dat het kind geen nee durft
te zeggen tegen seksuele toenaderingen.
, Er kan een onderscheid worden gemaakt tussen seksueel misbruik:
o Met fysiek contact: kussen, strelen, penetratie
o Zonder fysiek contact: kinderen laten kijken, exhibitionisme, verbale intimidatie.
Prevalentie
Ongeveer 70% van de meldingen van seksueel misbruik vindt plaats binnen het gezin.
Seksueel misbruik komt vaker voor bij oudere kinderen en adolescenten. In Nederland
worden ongeveer 50.000-70.000 kinderen per jaar mishandeld, waarvan 8% seksueel
misbruikt. NJI: 1 op de 1000 kinderen wordt seksueel misbruikt.
Jeugdige zedendelinquenten
Er is een toegenomen aandacht voor jeugdige zedendelinquenten door de aandacht voor
seksueel misbruik door minderjarigen. In de VS gebeurd bijvoorbeeld 40% van de
verkrachtingen en 30% van aanrandingen door minderjarigen. Jonge kinderen zijn al actief in
het plegen van zedendelicten en zetten dit gedrag soms voort tot te volwassenheid. Bij 40%
van de jongeren tussen 12-18 in instellingen voor jeugdhulpverlening werd seksueel
agressief gedrag (gedrag met direct contact) gerapporteerd of vermoed.
Jeugdige zedendelinquenten hebben vaak een specifiek profiel. Ze hebben andere
risicofactoren dan andere delinquenten, waardoor ze een andere behandeling moeten
krijgen. Specifieke risicofactoren voor deze groep zijn:
o Geringe zelfwaardering
o Grote sociale angst
o Afwijkende seksuele interesses
o Seksueel vroeg rijp
o Thuis weinig normen en grenzen rondom seksualiteit → vroege aanraking met
seksueel geweld
o Seksueel misbruik
Oskam
Kindermishandeling is elke vorm van lichamelijke en/of emotionele geweldpleging of
verwaarlozing die kinderen niet door toeval of per ongeluk, doch door toedoen of nalaten
van ouders of andere verzorgers overkomt en waarbij geestelijke en/of lichamelijke schade
of afwijkingen ontstaan dan wel dreigen te ontstaan.
In Nederland worden per jaar ongeveer 118.000 kinderen mishandeld (ongeveer 3%). In
vergelijking met 2005 is er een stijging in het aantal kinderen en jongeren dat wordt
mishandeld.
• Lichamelijke mishandeling (10.6%)
• Lichamelijke verwaarlozing (7.6%)
• Seksueel misbruik (2.8%)
• Getuige van geweld in het gezin (24.3%)
• Onderwijs/emotionele verwaarlozing (31.8%)
• Emotionele mishandeling (10.8%)
• Overig/onbekend (12.1%)
1. Wat is promiscue gedrag en kan dit op depressie wijzen?
2. Wat zijn de omgevingsfactoren?
3. Hoe hebben omgevingsfactoren invloed op de uitingen van de psychopathologie van
het kind?
a. Wat zijn de effecten van seksueel misbruik op de ontwikkeling van een kind?
b. Wat is het effect van het hebben van een gehandicapt broertje/zusje op de
ontwikkeling van een kind?
4. Waar begin je als orthopedagoog met het aanpakken van deze problemen?
5. Welke (evidence-based) vormen van behandeling zijn geschikt voor deze
problematiek?
Casus
Janie is een 15 jarig meisje dat altijd rustig was en heel zorgzaam. Haar zusje is geboren
met een zware handicap en haar moeder is vooral met het zusje bezig. Janie houdt met
alles rekening dat haar zusje meer zorg nodig heeft en dat haar moeder niet veel naast de
zorg voor haar zusje kan hebben.
Sinds een aantal maanden zien de leerkrachten op school een sterke verandering bij Janie.
In plaats van het lieve, beleefde meisje dat keurig gekleed ging, zien ze nu een boze puber
in uitdagende kleding die promiscu gedrag vertoont. Ze luistert niet meer, geeft een grote
mond en doet niets meer aan haar schoolwerk.
Als een betrokken leraar bij Janie na wil gaan wat er aan de hand is en een arm om haar
heen wil slaan ten teken van begrip en steun, duikt Janie in elkaar en kijkt heel angstig.
Hierdoor gaan bij de leraar alarmbellen af. Als hij met Janie wil praten wijst zij het in
eerste instantie af, maar dan maakt ze een paar opmerkingen over dat alle mannen
hetzelfde willen en dat haar vader wel de allerergste is….
,Leerdoel 1. Wat is promiscue gedrag en kan dit op depressie wijzen?
Verhulst
Van een depressieve stoornis wordt gesproken als er sprake is van een sombere stemming
en/of verlies van interesse en plezier in dagelijkse activiteiten. Bij kinderen mag er sprake
zijn van een geprikkelde stemming in plaats van sombere stemming en in plaats van
gewichtsverlies mag er sprake zijn van het niet toekomen aan gewicht.
Promiscue gedrag: seksueel losbandig gedrag. Seksueel misbruikte kinderen tonen vaker
promiscue gedrag. Seksueel misbruik is daarnaast een risicofactor voor een depressie.
Grietens
Kinderen met psychosociale problemen: kinderen die opgroeien in problematische
opvoedingssituaties. Dit zijn situaties met weinig perspectief en waarin men er zonder hulp
niet in slaagt om de situatie perspectief biedend te maken. Mishandeling en verwaarlozing
hieronder.
Bij kindermishandeling zijn er problemen in de relatie tussen ouder en kind. Er zijn vier
vormen van kindermishandeling:
o Fysieke mishandeling
o Verwaarlozing
o Emotionele mishandeling
o Seksueel misbruik
Seksueel misbruik
Seksueel misbruik van kinderen is seksueel contact tegen de wil van het kind. Of als het kind
dit contact niet kan weigeren. Daders zetten het kind emotioneel onder druk. Ze dwingen
het kind tot seksuele handelingen. Of zorgen door hun overwicht dat het kind geen nee durft
te zeggen tegen seksuele toenaderingen.
, Er kan een onderscheid worden gemaakt tussen seksueel misbruik:
o Met fysiek contact: kussen, strelen, penetratie
o Zonder fysiek contact: kinderen laten kijken, exhibitionisme, verbale intimidatie.
Prevalentie
Ongeveer 70% van de meldingen van seksueel misbruik vindt plaats binnen het gezin.
Seksueel misbruik komt vaker voor bij oudere kinderen en adolescenten. In Nederland
worden ongeveer 50.000-70.000 kinderen per jaar mishandeld, waarvan 8% seksueel
misbruikt. NJI: 1 op de 1000 kinderen wordt seksueel misbruikt.
Jeugdige zedendelinquenten
Er is een toegenomen aandacht voor jeugdige zedendelinquenten door de aandacht voor
seksueel misbruik door minderjarigen. In de VS gebeurd bijvoorbeeld 40% van de
verkrachtingen en 30% van aanrandingen door minderjarigen. Jonge kinderen zijn al actief in
het plegen van zedendelicten en zetten dit gedrag soms voort tot te volwassenheid. Bij 40%
van de jongeren tussen 12-18 in instellingen voor jeugdhulpverlening werd seksueel
agressief gedrag (gedrag met direct contact) gerapporteerd of vermoed.
Jeugdige zedendelinquenten hebben vaak een specifiek profiel. Ze hebben andere
risicofactoren dan andere delinquenten, waardoor ze een andere behandeling moeten
krijgen. Specifieke risicofactoren voor deze groep zijn:
o Geringe zelfwaardering
o Grote sociale angst
o Afwijkende seksuele interesses
o Seksueel vroeg rijp
o Thuis weinig normen en grenzen rondom seksualiteit → vroege aanraking met
seksueel geweld
o Seksueel misbruik
Oskam
Kindermishandeling is elke vorm van lichamelijke en/of emotionele geweldpleging of
verwaarlozing die kinderen niet door toeval of per ongeluk, doch door toedoen of nalaten
van ouders of andere verzorgers overkomt en waarbij geestelijke en/of lichamelijke schade
of afwijkingen ontstaan dan wel dreigen te ontstaan.
In Nederland worden per jaar ongeveer 118.000 kinderen mishandeld (ongeveer 3%). In
vergelijking met 2005 is er een stijging in het aantal kinderen en jongeren dat wordt
mishandeld.
• Lichamelijke mishandeling (10.6%)
• Lichamelijke verwaarlozing (7.6%)
• Seksueel misbruik (2.8%)
• Getuige van geweld in het gezin (24.3%)
• Onderwijs/emotionele verwaarlozing (31.8%)
• Emotionele mishandeling (10.8%)
• Overig/onbekend (12.1%)
