Hoofdstuk 1 - De pengreep
1.1 - Het aanleren van de goede pengreep
Stappenplan om de pen goed vast te houden
- Maak met duim en wijsvinger van je schrijfhand gebaar van perfect gedaan (open
webspace*)
- Krom de andere vingers zoals de wijsvinger
- Maak een driehoekje met de top van je duim, wijsvinger en middelvinger
- Schuif de middelvinger onder het potlood
- Toppen van duim en wijsvinger blijven tegenover elkaar bij buigen en strekken,
webspace* blijft open
- Schrijfgerei steekt ± 2cm uit
* open ruimte die duim en wijsvinger maken
Aanleren kan spelenderwijs door liedjes, versjes of spelletjes. Je kunt ook stippen zetten
op de vingers van de kinderen waar contact gemaakt moet worden met de pen.
1.2 - Correcte pengrepen
Dynamische 3puntsgreep: Pen ligt op middelvinger, wijsvinger en duim steunen tegen
zijkant.
3 schrijfvingers hebben elk een eigen functie; Met wijsvinger de neerhalen van letters,
met de duim duw je hem van je af en maak je ophalen, middelvinger duwt mee en
ondersteunt.
Dynamische vierpuntsgreep: Middelvinger ook op de pen en ringvinger ondersteunt de
pen. Ook wel viervingergreep.
Laterale greep: Duim tegen de zijkant van je wijsvinger alsof je een sleutel beetpakt.
Duim kan makkelijk doorschuiven en mobiliteit van vingers erg klein.
Statische greep: Als de pols en vingers niet bewegen tijdens het schrijven -> statische
greep
1.3 Posities van de hand
Drie posities:
1. Hand ligt onder de schrijfregel (veel bij rechtshandigen)
2. Hand wijst naar buiten(extensie) of naar binnen(flexie)
3. Hand ligt boven de schrijfregel, geeft onnodig veel spanning in de pols > af te
raden
schrijfmanier (bokkenpootje)
1.4 Pendruk en greepdruk
Greepdruk: kracht waarmee iemand in zijn pen knijpt.
Pendruk: Kracht waarmee iemand pen op papier drukt
Gaan vaak samen en makkelijk herkenbaar. Vingertoppen, nagels en vingergewrichten
kleuren wit.
Kinderen wapperen ook vaak met de handen. Gespannen greep kan komen door minder
gevoelig of overgevoelig voor tast of probleem met de dosering van kracht.
1.5 Als het moeilijk is...
Pendruk en greepdruk corrigeren:
- Wikkel slangetje van klei om de pen
- Bind de pen met elastiekje, plakband of klittenband aan wijsvinger en laat ervaren
dat er niet veel kracht nodig is.
, - Velletje met carbonpapier tussen 2 blanco blaadjes. Er mag lichte afdruk zijn op het
onderste blanco blaadje. Experimenteer hiermee, om en om, tot wanneer is er afdruk
zichtbaar?
- Vulpotlood, bij teveel druk knapt de punt
- Kleur kleine figuren met toonovergang
Verkeerde pengrepen corrigeren:
Correcte pengreep krijgen lukt meestal wel maar houden niet. Jij hebt voorbeeldfunctie
dus nooit verkeerde pengreep laten zien.
- Pengreep opnieuw aanleren met duidelijke instructie
- Oefeningen zoals vast- en losdraaien van bouten en moeren. Bij greep met gestrekte
duim en platte webspace (vogelbekje)
- Bij varkenspootje oefenen richten op naar buiten kantelen van de pols en op buigen en
strekken van de vingers.
- Bij laterale flexiegreep (vaak samen met ontwikkelingsprobleem). Als het kind
dagelijkse
handelingen wel, kan door oefenen en gerichte instructie pengreep verbeteren. Onhandig
in
dagelijkse handelingen dan bespreken met remedial teacher of intern begeleider.
- Bij vuistgreep instructie geven.
- Pengreep te dicht bij penpunt kun je elastiek om de pen doen en daarboven moet het
kind
vast houden.
- Bij oudere kinderen beginnen met 1 regel schrijven met juiste pengreep. Opbouwen
Materialen voor oefening handfunctie:
Insteekkralen, kralenplank, rijgen met kralen,bouwen met kleine blokjes, Spelen met
knikkers, knippen, naald draad en borduurkaarten, schroeven en moeren, papier
scheuren, vouwen
Belangrijke begrippen:
A la ronde: Achterkant van pen tussen wijs en middelvinger.
Driepuntsgreep: Pen ligt op middelvinger, wijsvinger en duim steunen tegen zijkanten
Drukverschil: Meer of minder druk op pen of papier geven.
Duimovergreep: Plaatsen van duim over de pen
Dynamische driepuntsgreep: Met bewegende vingers tijdens schrijven
Extensie: Strekking van gewricht, hoek (buiten)die hand maakt met onderarm. Strekken
van de vingers voor het ophalen
Flexie: Buiging in de gewrichten, hoek (binnen) die hand maakt met onderarm. Buigen
van vingers door neerhalen
Geinventeerde greep: Greep met gebogen pols boven de regel. Penpunt wijst naar
lichaam.
Greepdruk: Druk die de vingers uitoefenen op de pen
Inverted positie: Hand ligt boven schrijfregel
Laterale positie: Pengreep waarbij pen met de duim tegen gesloten vuist wordt
geklemd
Laterale greep: Greep met duim tegen zijkant van de wijsvinger
Non inverted positie: Hand onder de schrijfregel
Opponeren: Tegenover iets plaatsen. Duim tegenover de vingers plaatsen
Pendruk: Druk van pen op papier
Pengreep: Wijze waarop pen wordt vastgehouden
Schrijfvingers: Duim, wijsvinger, middelvinger
Statische greep: Greep met onbeweeglijke vingers tijdens schrijven
Tweede webspace: Ruimte tussen wijs en middelvinger bij a la ronde greep
Varkenspootje: Greep waarbij gebogen duim tegen de pen wordt omgeklapt. Duim en
wijsvinger wijzen evenwijdig naar penpunt.
Veegpositie: Hand ligt tijdens schrijven op de schrijfregel
1.1 - Het aanleren van de goede pengreep
Stappenplan om de pen goed vast te houden
- Maak met duim en wijsvinger van je schrijfhand gebaar van perfect gedaan (open
webspace*)
- Krom de andere vingers zoals de wijsvinger
- Maak een driehoekje met de top van je duim, wijsvinger en middelvinger
- Schuif de middelvinger onder het potlood
- Toppen van duim en wijsvinger blijven tegenover elkaar bij buigen en strekken,
webspace* blijft open
- Schrijfgerei steekt ± 2cm uit
* open ruimte die duim en wijsvinger maken
Aanleren kan spelenderwijs door liedjes, versjes of spelletjes. Je kunt ook stippen zetten
op de vingers van de kinderen waar contact gemaakt moet worden met de pen.
1.2 - Correcte pengrepen
Dynamische 3puntsgreep: Pen ligt op middelvinger, wijsvinger en duim steunen tegen
zijkant.
3 schrijfvingers hebben elk een eigen functie; Met wijsvinger de neerhalen van letters,
met de duim duw je hem van je af en maak je ophalen, middelvinger duwt mee en
ondersteunt.
Dynamische vierpuntsgreep: Middelvinger ook op de pen en ringvinger ondersteunt de
pen. Ook wel viervingergreep.
Laterale greep: Duim tegen de zijkant van je wijsvinger alsof je een sleutel beetpakt.
Duim kan makkelijk doorschuiven en mobiliteit van vingers erg klein.
Statische greep: Als de pols en vingers niet bewegen tijdens het schrijven -> statische
greep
1.3 Posities van de hand
Drie posities:
1. Hand ligt onder de schrijfregel (veel bij rechtshandigen)
2. Hand wijst naar buiten(extensie) of naar binnen(flexie)
3. Hand ligt boven de schrijfregel, geeft onnodig veel spanning in de pols > af te
raden
schrijfmanier (bokkenpootje)
1.4 Pendruk en greepdruk
Greepdruk: kracht waarmee iemand in zijn pen knijpt.
Pendruk: Kracht waarmee iemand pen op papier drukt
Gaan vaak samen en makkelijk herkenbaar. Vingertoppen, nagels en vingergewrichten
kleuren wit.
Kinderen wapperen ook vaak met de handen. Gespannen greep kan komen door minder
gevoelig of overgevoelig voor tast of probleem met de dosering van kracht.
1.5 Als het moeilijk is...
Pendruk en greepdruk corrigeren:
- Wikkel slangetje van klei om de pen
- Bind de pen met elastiekje, plakband of klittenband aan wijsvinger en laat ervaren
dat er niet veel kracht nodig is.
, - Velletje met carbonpapier tussen 2 blanco blaadjes. Er mag lichte afdruk zijn op het
onderste blanco blaadje. Experimenteer hiermee, om en om, tot wanneer is er afdruk
zichtbaar?
- Vulpotlood, bij teveel druk knapt de punt
- Kleur kleine figuren met toonovergang
Verkeerde pengrepen corrigeren:
Correcte pengreep krijgen lukt meestal wel maar houden niet. Jij hebt voorbeeldfunctie
dus nooit verkeerde pengreep laten zien.
- Pengreep opnieuw aanleren met duidelijke instructie
- Oefeningen zoals vast- en losdraaien van bouten en moeren. Bij greep met gestrekte
duim en platte webspace (vogelbekje)
- Bij varkenspootje oefenen richten op naar buiten kantelen van de pols en op buigen en
strekken van de vingers.
- Bij laterale flexiegreep (vaak samen met ontwikkelingsprobleem). Als het kind
dagelijkse
handelingen wel, kan door oefenen en gerichte instructie pengreep verbeteren. Onhandig
in
dagelijkse handelingen dan bespreken met remedial teacher of intern begeleider.
- Bij vuistgreep instructie geven.
- Pengreep te dicht bij penpunt kun je elastiek om de pen doen en daarboven moet het
kind
vast houden.
- Bij oudere kinderen beginnen met 1 regel schrijven met juiste pengreep. Opbouwen
Materialen voor oefening handfunctie:
Insteekkralen, kralenplank, rijgen met kralen,bouwen met kleine blokjes, Spelen met
knikkers, knippen, naald draad en borduurkaarten, schroeven en moeren, papier
scheuren, vouwen
Belangrijke begrippen:
A la ronde: Achterkant van pen tussen wijs en middelvinger.
Driepuntsgreep: Pen ligt op middelvinger, wijsvinger en duim steunen tegen zijkanten
Drukverschil: Meer of minder druk op pen of papier geven.
Duimovergreep: Plaatsen van duim over de pen
Dynamische driepuntsgreep: Met bewegende vingers tijdens schrijven
Extensie: Strekking van gewricht, hoek (buiten)die hand maakt met onderarm. Strekken
van de vingers voor het ophalen
Flexie: Buiging in de gewrichten, hoek (binnen) die hand maakt met onderarm. Buigen
van vingers door neerhalen
Geinventeerde greep: Greep met gebogen pols boven de regel. Penpunt wijst naar
lichaam.
Greepdruk: Druk die de vingers uitoefenen op de pen
Inverted positie: Hand ligt boven schrijfregel
Laterale positie: Pengreep waarbij pen met de duim tegen gesloten vuist wordt
geklemd
Laterale greep: Greep met duim tegen zijkant van de wijsvinger
Non inverted positie: Hand onder de schrijfregel
Opponeren: Tegenover iets plaatsen. Duim tegenover de vingers plaatsen
Pendruk: Druk van pen op papier
Pengreep: Wijze waarop pen wordt vastgehouden
Schrijfvingers: Duim, wijsvinger, middelvinger
Statische greep: Greep met onbeweeglijke vingers tijdens schrijven
Tweede webspace: Ruimte tussen wijs en middelvinger bij a la ronde greep
Varkenspootje: Greep waarbij gebogen duim tegen de pen wordt omgeklapt. Duim en
wijsvinger wijzen evenwijdig naar penpunt.
Veegpositie: Hand ligt tijdens schrijven op de schrijfregel
