Elkaar Behandelen – Zorgplanning de Praktijk 2021 Yeliz Aydin
Elkaar Behandelen – Zorgplanning de Praktijk
Inhoud
Zorgplanning de praktijk - introductie en fase 1 ..................................................................................... 2
Zorgplanning de praktijk - fase 2 ............................................................................................................. 8
Zorgplanning de praktijk – fase 3 .......................................................................................................... 30
Pagina 1 van 31
,Elkaar Behandelen – Zorgplanning de Praktijk 2021 Yeliz Aydin
Zorgplanning de praktijk - introductie en fase 1
Leerdoelen:
1. Je begrijpt het belang van een zorgvuldige voorbereiding op basis van het dossier voor de
doelmatigheid, efficientie en persoonsgerichtheid van zorg
2. Je begrijpt dat als je zelfstandig en verantwoordelijk zorgverlener, met het aanwezige
dossier/verwijzing in acht nemend, altijd glonbaal/screenend onderzoek doet o.b.v. je globale
probleemstelling bepaald of er een indicatie is nvoor aanvullend onderzoek
2. Je begrijpt het belang van goed geintroduceeerde anamnese in het aanwakkeren van
bewustwording bij de patient en het achterhlaen van zijn huidige individuele context
3. Je begrijpt het belang van de samenhang tussen anamnestische gegevens en klinische gegevens
uit onderzoek ten behoeve van bewustwording van de patient en de betekenisduideling van deze
gegevens
4. Je begrijpt dat de analyse van de huidige situatie, in relatie tot de geschiedenis uit het dossier,
een essentiele stap is in het overgaan van gegevensverzameling naar klinisch handelen.
5. Je begrijpt hoe de stap ‘voorbereiding’ en de stappen uit fase 1 van de zorgcyclus in de praktijk
uitgevoerd worden.
6. Je kunt uitleggen hoe de mondhygiënist, in samenwerking met een tandarts algemeen practicus,
in het kader van het zorgdoel en -plan en binnen de grenzen van zijn werkgebied, zelfstandig
invulling geeft aan het verwezen zorgonderdeel (de aanwezige zorgbehoefte).
7. Je begrijpt dat patiënt- en doelgerichtheid in de zorgplanning centraal staan en hoe begrippen als
bewustwording en het afstemmen en instemmen hiermee samenhangen.
Drie fases:
1. Dataverzameling + analyse
2. Afstemming + planning
Instemming + uitvoering → Instemming: naar
aanleiding van de verkenning maakt de patient een
keuze en is op de hoogte van de voor- en nadelen
Interventiedoelen:
1. Herkenning: de analyse die je had gedaan aan de
patient samenvatten
2. Erkenning: of de patient de analyse begrepen
heeft en het ermee eens is
3. Verkenning: oplossingen voorleggen aan de
patient om het zorgdoel te halen
Zorg: een individueel afgestemde combinatie van activiteiten zoals preventie, ondersteuning en
curatie gericht op de langere termijn
Mondzorg: het ondersteunen van mensen bij het behouden en (weer) verkrijgen van een goede
mondgezondheid.
5 criteria mondgezondheid:
1. Geen pijn
2. Geen ontsteking, geen schadelijke processen
3. Adequate functie: eten, drinken, spreken
4. Acceptabele esthetiek
5. ‘welbevinden’: geluk, in staat om gezond te zijn op het lichamelijke, geestelijke en sociale gebied
Pagina 2 van 31
,Elkaar Behandelen – Zorgplanning de Praktijk 2021 Yeliz Aydin
3 soorten zorg(verleners):
1. Zelfzorg: zorgen voor jezelf
2. Mantelzorgers: zorgen voor iemand anders
3. Professionals: mondzorgprofessionals: tandartsen, mondhygiënisten, preventie assistentes
Waar zou het mis kunnen gaan met de mondgezondheid?
- Caries, parodontitis, slijtage → als deze gedragsziektes ver voortschrijden: endo, prothetische
restauraties
- Procesgebieden waarbij de kans dat hier problemen ontstaat laag is, omdat je hier gezond mee
geboren wordt: stand, slijmvliezen (weke delen), musculo skelet (gewrichten, spieren)
- 2 overkoepelende/overstijgende procesgebieden: medisch + leven (gedrag,
levensomstandigheden, erfelijkheid, psychosociaal, financieel)
De TAP (tandarts algemeen practicus): stelt zorgdoel en zorgplan op
Een mondhygienist werkt binnen een (afgeleide) zorgcyclus, afgeleid van de grote zorgcyclus van de
TAP. Een mondhygienist werkt daarom ook binnen zijn cyclus
vanuit datzelfde overkoepelende zorgdoel en zorgplan van de
tandarts. De mondhygienist geeft invulling aan de verwijzing van de
TAP.
Binnen de afgeleide zorgcyclus waarbinnen de mondhygienist
werkt, heb je geen zorgdoel + zorgplan, maar interventiedoel +
interventieplan:
Interventiedoel: afgeleide doel, concreter voor de zorg die de
zorgverlener gaat verrichten binnen de afgeleide zorgcyclus.
Interventieplan: afgeleide van het zorgplan
Drie fases zorgcyclus:
1. Dataverzameling + analyse
2. Afstemming + planning
3. Instemming + uitvoering
Voorbereiding: Van te voren informatie doornemen. De informatie komt vanuit het
behandelgeschiedenis. Hoe beter de voorbereiding, hoe meer input je hebt voor het klinisch
redeneren.
Als iemand nieuw is, dan ga je in de
voorbereiding kijken wat er al bekend is
over de patiënt (uit de anamneses). Je gaat
niet alle anamneses helemaal opnieuw
afnemen.
Voorbereiding vanuit het dossier
Verloop levensomstandigheden (LEVEN):
werksituatie, stress,
Verloop medisch verleden (MED) en MTI:
ASA-scores
Pagina 3 van 31
, Elkaar Behandelen – Zorgplanning de Praktijk 2021 Yeliz Aydin
Tandheelkundig verleden inclusief: duur behandelrelatie, verloop mondgezondheid (5 criteria en [x-
]foto’s), af te leiden risico, verloop therapietrouw, aandachtspunten laatste PMO/bezoek(en)
Verloop leefstijl: gezondheidsgedrag, zoals het gebruik van genotsmiddelen (roken, alcohol),
bewegen, slaap, voeding
Stap 1 anamnese
- Anamneses:
1. Tandheelkundige (TA) → Binnen de TA valt ook de verwachting van de patiënt naar de
zorgverlener toe en/of een patient eerder bij een mondhygienist geweest is (zorgvraag). Bij
een TA is het gebruik van cijfers (1-10) handig om klachten (zoals pijn) te objectiveren en het
te vergelijken in de opvolgende bezoeken.
2. Leven/lifestyle/sociale (SA) → de voedingsscreening valt binnen deze anamnese
(voedingsanamnese)
3. Medische (MA)
4. Mondhygiëne (MHA)
- Een anamnese omvat informatieverstrekking door de patiënt
- Met de anamnese breng je verwachtingen, wensen, gedragingen, omstandigheden (medisch,
psychosociaal, maatschappelijk)
- De anamnese is een zoektocht naar risico’s en mogelijke oorzaken
- Samen met de EOO en IOO geeft het een beeld en een verwachting van wat je in de mond kan
aantreffen en dit kun je uitspreken bij de patiënt → draagt bij aan de bewustwording van de
patiënt van het eigen gedrag hoe dit een rol speelt op de mondgezondheid
- Extra oraal onderzoek (EOO) valt binnen stap 2 onderzoek, maar dit doe je al tijdens en voor de
anamneses (wanneer je de patiënt uit de wachtkamer ophaalt)
- In een anamnese leg je processen vast door in termen van verandering of stabiliteit te schrijven
‘’patient poetst nog steeds 2x per dag met elektrische tandenborstel’’ → je kan beter verklaren
waarom je in de mond bepaalde voortuitgang/achteruitgang/stabiliteit ziet. Ook kun je de
gedragsverandering van iemand inschatten.
Stap 2 onderzoek
Onderzoek → IOO + EOO + aanvullend (uitgebreid) onderzoek→ problemen, schadelijke processen
en risicovolle omstandigheden in kaart brengen
- EOO: visuele taxatie (visuele inspectie), palpatie (voelen/aftasten), reuk, ausculatie (luisteren),
vitaliteit bepalen, percussie (bekloppen en geluid beoordelen)
- IOO: m.b.v. instrumenten
- Uitgebreid/aanvullend onderzoek (op indicatie) d.m.v. parodontiumstatussen,
voedingsdagboeken, rontgenfoto’s, klinische lichtfoto’s, gebitsmodellen, speekselonderzoek, PCR
(plaque-control record)→ geven meer informatie en extra input voor een nauwkeurigere risico-
en prognosebepaling → of een uitgebreid onderzoek nodig is, bepaal je na de voorbereiding en
na het screenen (na IOO).
Extra-oraal o.a.: screening/monitoring middels visuele taxatie, palpatie, reuk en auscultatie van;
- Algemeen; postuur (oa BMI), houding (psychosociaal), gebreken (bv. beperkte mobiliteit?),
transpiratie, ‘energie’
- Hoofd/hals; afwijkingen huid/ogen, mondgeur, (MSKL): gelaatsverhoudingen (o.a. profiel),
kaakgewricht (kaakknap, etc.), kauwspieren(bv. spieromvang, palpatiepijnlijk), mond/lippen(-
Pagina 4 van 31
Elkaar Behandelen – Zorgplanning de Praktijk
Inhoud
Zorgplanning de praktijk - introductie en fase 1 ..................................................................................... 2
Zorgplanning de praktijk - fase 2 ............................................................................................................. 8
Zorgplanning de praktijk – fase 3 .......................................................................................................... 30
Pagina 1 van 31
,Elkaar Behandelen – Zorgplanning de Praktijk 2021 Yeliz Aydin
Zorgplanning de praktijk - introductie en fase 1
Leerdoelen:
1. Je begrijpt het belang van een zorgvuldige voorbereiding op basis van het dossier voor de
doelmatigheid, efficientie en persoonsgerichtheid van zorg
2. Je begrijpt dat als je zelfstandig en verantwoordelijk zorgverlener, met het aanwezige
dossier/verwijzing in acht nemend, altijd glonbaal/screenend onderzoek doet o.b.v. je globale
probleemstelling bepaald of er een indicatie is nvoor aanvullend onderzoek
2. Je begrijpt het belang van goed geintroduceeerde anamnese in het aanwakkeren van
bewustwording bij de patient en het achterhlaen van zijn huidige individuele context
3. Je begrijpt het belang van de samenhang tussen anamnestische gegevens en klinische gegevens
uit onderzoek ten behoeve van bewustwording van de patient en de betekenisduideling van deze
gegevens
4. Je begrijpt dat de analyse van de huidige situatie, in relatie tot de geschiedenis uit het dossier,
een essentiele stap is in het overgaan van gegevensverzameling naar klinisch handelen.
5. Je begrijpt hoe de stap ‘voorbereiding’ en de stappen uit fase 1 van de zorgcyclus in de praktijk
uitgevoerd worden.
6. Je kunt uitleggen hoe de mondhygiënist, in samenwerking met een tandarts algemeen practicus,
in het kader van het zorgdoel en -plan en binnen de grenzen van zijn werkgebied, zelfstandig
invulling geeft aan het verwezen zorgonderdeel (de aanwezige zorgbehoefte).
7. Je begrijpt dat patiënt- en doelgerichtheid in de zorgplanning centraal staan en hoe begrippen als
bewustwording en het afstemmen en instemmen hiermee samenhangen.
Drie fases:
1. Dataverzameling + analyse
2. Afstemming + planning
Instemming + uitvoering → Instemming: naar
aanleiding van de verkenning maakt de patient een
keuze en is op de hoogte van de voor- en nadelen
Interventiedoelen:
1. Herkenning: de analyse die je had gedaan aan de
patient samenvatten
2. Erkenning: of de patient de analyse begrepen
heeft en het ermee eens is
3. Verkenning: oplossingen voorleggen aan de
patient om het zorgdoel te halen
Zorg: een individueel afgestemde combinatie van activiteiten zoals preventie, ondersteuning en
curatie gericht op de langere termijn
Mondzorg: het ondersteunen van mensen bij het behouden en (weer) verkrijgen van een goede
mondgezondheid.
5 criteria mondgezondheid:
1. Geen pijn
2. Geen ontsteking, geen schadelijke processen
3. Adequate functie: eten, drinken, spreken
4. Acceptabele esthetiek
5. ‘welbevinden’: geluk, in staat om gezond te zijn op het lichamelijke, geestelijke en sociale gebied
Pagina 2 van 31
,Elkaar Behandelen – Zorgplanning de Praktijk 2021 Yeliz Aydin
3 soorten zorg(verleners):
1. Zelfzorg: zorgen voor jezelf
2. Mantelzorgers: zorgen voor iemand anders
3. Professionals: mondzorgprofessionals: tandartsen, mondhygiënisten, preventie assistentes
Waar zou het mis kunnen gaan met de mondgezondheid?
- Caries, parodontitis, slijtage → als deze gedragsziektes ver voortschrijden: endo, prothetische
restauraties
- Procesgebieden waarbij de kans dat hier problemen ontstaat laag is, omdat je hier gezond mee
geboren wordt: stand, slijmvliezen (weke delen), musculo skelet (gewrichten, spieren)
- 2 overkoepelende/overstijgende procesgebieden: medisch + leven (gedrag,
levensomstandigheden, erfelijkheid, psychosociaal, financieel)
De TAP (tandarts algemeen practicus): stelt zorgdoel en zorgplan op
Een mondhygienist werkt binnen een (afgeleide) zorgcyclus, afgeleid van de grote zorgcyclus van de
TAP. Een mondhygienist werkt daarom ook binnen zijn cyclus
vanuit datzelfde overkoepelende zorgdoel en zorgplan van de
tandarts. De mondhygienist geeft invulling aan de verwijzing van de
TAP.
Binnen de afgeleide zorgcyclus waarbinnen de mondhygienist
werkt, heb je geen zorgdoel + zorgplan, maar interventiedoel +
interventieplan:
Interventiedoel: afgeleide doel, concreter voor de zorg die de
zorgverlener gaat verrichten binnen de afgeleide zorgcyclus.
Interventieplan: afgeleide van het zorgplan
Drie fases zorgcyclus:
1. Dataverzameling + analyse
2. Afstemming + planning
3. Instemming + uitvoering
Voorbereiding: Van te voren informatie doornemen. De informatie komt vanuit het
behandelgeschiedenis. Hoe beter de voorbereiding, hoe meer input je hebt voor het klinisch
redeneren.
Als iemand nieuw is, dan ga je in de
voorbereiding kijken wat er al bekend is
over de patiënt (uit de anamneses). Je gaat
niet alle anamneses helemaal opnieuw
afnemen.
Voorbereiding vanuit het dossier
Verloop levensomstandigheden (LEVEN):
werksituatie, stress,
Verloop medisch verleden (MED) en MTI:
ASA-scores
Pagina 3 van 31
, Elkaar Behandelen – Zorgplanning de Praktijk 2021 Yeliz Aydin
Tandheelkundig verleden inclusief: duur behandelrelatie, verloop mondgezondheid (5 criteria en [x-
]foto’s), af te leiden risico, verloop therapietrouw, aandachtspunten laatste PMO/bezoek(en)
Verloop leefstijl: gezondheidsgedrag, zoals het gebruik van genotsmiddelen (roken, alcohol),
bewegen, slaap, voeding
Stap 1 anamnese
- Anamneses:
1. Tandheelkundige (TA) → Binnen de TA valt ook de verwachting van de patiënt naar de
zorgverlener toe en/of een patient eerder bij een mondhygienist geweest is (zorgvraag). Bij
een TA is het gebruik van cijfers (1-10) handig om klachten (zoals pijn) te objectiveren en het
te vergelijken in de opvolgende bezoeken.
2. Leven/lifestyle/sociale (SA) → de voedingsscreening valt binnen deze anamnese
(voedingsanamnese)
3. Medische (MA)
4. Mondhygiëne (MHA)
- Een anamnese omvat informatieverstrekking door de patiënt
- Met de anamnese breng je verwachtingen, wensen, gedragingen, omstandigheden (medisch,
psychosociaal, maatschappelijk)
- De anamnese is een zoektocht naar risico’s en mogelijke oorzaken
- Samen met de EOO en IOO geeft het een beeld en een verwachting van wat je in de mond kan
aantreffen en dit kun je uitspreken bij de patiënt → draagt bij aan de bewustwording van de
patiënt van het eigen gedrag hoe dit een rol speelt op de mondgezondheid
- Extra oraal onderzoek (EOO) valt binnen stap 2 onderzoek, maar dit doe je al tijdens en voor de
anamneses (wanneer je de patiënt uit de wachtkamer ophaalt)
- In een anamnese leg je processen vast door in termen van verandering of stabiliteit te schrijven
‘’patient poetst nog steeds 2x per dag met elektrische tandenborstel’’ → je kan beter verklaren
waarom je in de mond bepaalde voortuitgang/achteruitgang/stabiliteit ziet. Ook kun je de
gedragsverandering van iemand inschatten.
Stap 2 onderzoek
Onderzoek → IOO + EOO + aanvullend (uitgebreid) onderzoek→ problemen, schadelijke processen
en risicovolle omstandigheden in kaart brengen
- EOO: visuele taxatie (visuele inspectie), palpatie (voelen/aftasten), reuk, ausculatie (luisteren),
vitaliteit bepalen, percussie (bekloppen en geluid beoordelen)
- IOO: m.b.v. instrumenten
- Uitgebreid/aanvullend onderzoek (op indicatie) d.m.v. parodontiumstatussen,
voedingsdagboeken, rontgenfoto’s, klinische lichtfoto’s, gebitsmodellen, speekselonderzoek, PCR
(plaque-control record)→ geven meer informatie en extra input voor een nauwkeurigere risico-
en prognosebepaling → of een uitgebreid onderzoek nodig is, bepaal je na de voorbereiding en
na het screenen (na IOO).
Extra-oraal o.a.: screening/monitoring middels visuele taxatie, palpatie, reuk en auscultatie van;
- Algemeen; postuur (oa BMI), houding (psychosociaal), gebreken (bv. beperkte mobiliteit?),
transpiratie, ‘energie’
- Hoofd/hals; afwijkingen huid/ogen, mondgeur, (MSKL): gelaatsverhoudingen (o.a. profiel),
kaakgewricht (kaakknap, etc.), kauwspieren(bv. spieromvang, palpatiepijnlijk), mond/lippen(-
Pagina 4 van 31
