Hoofdstuk 6: Wondheling
Leerdoelen
Je moet de algemene behandelingsprincipes van inflammatie en traumatische letsels kennen. De
verschillende fasen van de wondheling moet je kunnen uitleggen, herkennen en beschrijven. De
factoren die de wondheling beïnvloeden moet je kunnen noemen.
Inflammatie
Inflammatie is een lokale (en eventueel algemene) reactie van het lichaam ten gevolge van een
schadelijke prikkel. Het doel is om de schadelijke prikkel te elimineren, verdunnen of lokaliseren (en
afschermen van rest lichaam) en het beschadigde weefsel te herstellen. De prikkel kan fysisch zijn,
infectieus, chemisch of auto/immuun (=allergisch)..
Een infectie is niet altijd direct een ontsteking, maar kan er wel tot leiden.
Er is een onderscheid tussen een lokale of een algemene reactie. Lokaal zien we gekwetste
bloedvaten in de buurt van een wond, het omringende weefsel zal ook reageren. Bij een algemene
reactie wordt het hele lichaam betrokken via de bloedbaan. Er wordt hier nu gebruik gemaakt van
neurotransmitters en hormonen. Ook kan er koorts ontstaan.
Inflammatie kent 5 kenmerken:
1. Roodheid
Dit is bij dieren lastig te zien door de pigmentatie of de vacht. Roodheid ontstaat door
vasodilatatie.
2. Zwelling
Zwelling ontstaat door extravasatie van vocht uit de bloedbaan (vasodilatatie = meer bloed in
deze regio) en er ontstaat oedeem. De hyperemie zelf maakt het ook dikker. Daarnaast zien
we ook over-aanmaak van bindweefsel bij wondhelingsprocessen wat het ook dikker kan
maken.
3. Warmte
Warmte is een gevolg van de hyperemie.
4. Pijn
Dit is afhankelijk van het beschadigen van zenuwvezels of het blootstellen hiervan aan
bepaalde mediatoren.
5. Functieverlies
Dit hoeft niet altijd het geval te zijn, maar kan vaak een gevolg zijn onder andere van de
zwelling.
Algemene behandelingsprincipes
Het doel van inflammatie was het weghalen van de prikkel en de schade herstellen. We kunnen bij
een inflammatie op twee verschillende manieren te werk gaan:
, Etiologische behandeling
- Anti-infectieus (AB)
- Anti-inflammatoir (NSAID’s) = koorts tegengaan = reactie van het lichaam indammen (in
heftige gevallen geef je cortico’s)
- Soms aanvullende chirurgische behandeling (bv een abces)
Symptomatische behandeling
Hierbij gaan we eigenlijk alleen de 5 kenmerken van ontsteking gaan reduceren:
- Afkoelen (reduceren van de warmte, de hyperemie en dus het oedeem, minder vrije
zuurstofradicalen = minder cellen stuk = minder necrose)
- Drukverband (bij extreem veel oedeem)
- Rust en immobilisatie (altijd gunstig voor het helingsproces)
- Analgesie (NSAID’s geven, of lokale anesthesie)
- Anti-coagulatietherapie (stolling tegengaan als er een verhoogde stollingsreactie is)
- Fysiotherapie (na de heling, metabolisme (en lokale T) ophogen wondheling
ondersteunen)
Vaak wordt er gekozen voor een combinatie van de symptomatische en etiologische behandeling.
Traumatische letsels
Het type wond is natuurlijk leidraad bij het behandelen van de wond. Een brandwond pak je
compleet anders aan dan een snede. Complicaties bij een wond zijn afhankelijk van de grootte, de
lokalisatie en de aard van de wond.
FIRST LIFE THEN LIMB
Voordat je start met het behandelen van een wond, moet je altijd zeker weten dat je patiënt stabiel
is. Hierna ga je pas starten aan de wondbehandeling. Wat is de volgorde van werken:
- ABCD = initieel onderzoek
- Dringend chirurgisch ingrijpen
- Beschermen en immobiliseren
- Antimicrobiële therapie
We starten met een initieel onderzoek in dit geval: ABCD.
- A = Airway (zijn de luchtwegen vrij?)
- B = Breathing
o Zie je een actieve ademhaling, komt de verse lucht helemaal tot in de longen (thorax
op en neer is niet altijd een effectieve AH) Nee? hartmassage en
ademhalingsondersteuning indien de patiënt bewusteloos is
- C = Circulation
o Hierbij ga je de hartwerking controleren. Stap 1 = pols voelen (zegt je meer dan de
auscultatie), dan meet je voldoende bloedvolume en het pulseren van het hard.
Eventueel nog hart luisteren, niets horen = reanimeren.
- D = Disability
o Denk hierbij aan levensbedreigend bloedverlies of een neurologisch trauma
Eventuele bijkomende vragen als hulp: is de patiënt bij bewustzijn, probeert de patiënt te ademen, is
er effectieve luchtverplaatsing naar de longen, klopt het hart efficiënt?
Leerdoelen
Je moet de algemene behandelingsprincipes van inflammatie en traumatische letsels kennen. De
verschillende fasen van de wondheling moet je kunnen uitleggen, herkennen en beschrijven. De
factoren die de wondheling beïnvloeden moet je kunnen noemen.
Inflammatie
Inflammatie is een lokale (en eventueel algemene) reactie van het lichaam ten gevolge van een
schadelijke prikkel. Het doel is om de schadelijke prikkel te elimineren, verdunnen of lokaliseren (en
afschermen van rest lichaam) en het beschadigde weefsel te herstellen. De prikkel kan fysisch zijn,
infectieus, chemisch of auto/immuun (=allergisch)..
Een infectie is niet altijd direct een ontsteking, maar kan er wel tot leiden.
Er is een onderscheid tussen een lokale of een algemene reactie. Lokaal zien we gekwetste
bloedvaten in de buurt van een wond, het omringende weefsel zal ook reageren. Bij een algemene
reactie wordt het hele lichaam betrokken via de bloedbaan. Er wordt hier nu gebruik gemaakt van
neurotransmitters en hormonen. Ook kan er koorts ontstaan.
Inflammatie kent 5 kenmerken:
1. Roodheid
Dit is bij dieren lastig te zien door de pigmentatie of de vacht. Roodheid ontstaat door
vasodilatatie.
2. Zwelling
Zwelling ontstaat door extravasatie van vocht uit de bloedbaan (vasodilatatie = meer bloed in
deze regio) en er ontstaat oedeem. De hyperemie zelf maakt het ook dikker. Daarnaast zien
we ook over-aanmaak van bindweefsel bij wondhelingsprocessen wat het ook dikker kan
maken.
3. Warmte
Warmte is een gevolg van de hyperemie.
4. Pijn
Dit is afhankelijk van het beschadigen van zenuwvezels of het blootstellen hiervan aan
bepaalde mediatoren.
5. Functieverlies
Dit hoeft niet altijd het geval te zijn, maar kan vaak een gevolg zijn onder andere van de
zwelling.
Algemene behandelingsprincipes
Het doel van inflammatie was het weghalen van de prikkel en de schade herstellen. We kunnen bij
een inflammatie op twee verschillende manieren te werk gaan:
, Etiologische behandeling
- Anti-infectieus (AB)
- Anti-inflammatoir (NSAID’s) = koorts tegengaan = reactie van het lichaam indammen (in
heftige gevallen geef je cortico’s)
- Soms aanvullende chirurgische behandeling (bv een abces)
Symptomatische behandeling
Hierbij gaan we eigenlijk alleen de 5 kenmerken van ontsteking gaan reduceren:
- Afkoelen (reduceren van de warmte, de hyperemie en dus het oedeem, minder vrije
zuurstofradicalen = minder cellen stuk = minder necrose)
- Drukverband (bij extreem veel oedeem)
- Rust en immobilisatie (altijd gunstig voor het helingsproces)
- Analgesie (NSAID’s geven, of lokale anesthesie)
- Anti-coagulatietherapie (stolling tegengaan als er een verhoogde stollingsreactie is)
- Fysiotherapie (na de heling, metabolisme (en lokale T) ophogen wondheling
ondersteunen)
Vaak wordt er gekozen voor een combinatie van de symptomatische en etiologische behandeling.
Traumatische letsels
Het type wond is natuurlijk leidraad bij het behandelen van de wond. Een brandwond pak je
compleet anders aan dan een snede. Complicaties bij een wond zijn afhankelijk van de grootte, de
lokalisatie en de aard van de wond.
FIRST LIFE THEN LIMB
Voordat je start met het behandelen van een wond, moet je altijd zeker weten dat je patiënt stabiel
is. Hierna ga je pas starten aan de wondbehandeling. Wat is de volgorde van werken:
- ABCD = initieel onderzoek
- Dringend chirurgisch ingrijpen
- Beschermen en immobiliseren
- Antimicrobiële therapie
We starten met een initieel onderzoek in dit geval: ABCD.
- A = Airway (zijn de luchtwegen vrij?)
- B = Breathing
o Zie je een actieve ademhaling, komt de verse lucht helemaal tot in de longen (thorax
op en neer is niet altijd een effectieve AH) Nee? hartmassage en
ademhalingsondersteuning indien de patiënt bewusteloos is
- C = Circulation
o Hierbij ga je de hartwerking controleren. Stap 1 = pols voelen (zegt je meer dan de
auscultatie), dan meet je voldoende bloedvolume en het pulseren van het hard.
Eventueel nog hart luisteren, niets horen = reanimeren.
- D = Disability
o Denk hierbij aan levensbedreigend bloedverlies of een neurologisch trauma
Eventuele bijkomende vragen als hulp: is de patiënt bij bewustzijn, probeert de patiënt te ademen, is
er effectieve luchtverplaatsing naar de longen, klopt het hart efficiënt?
