Bouwtechniek gevorderd 3 – Renovatie en
restauratie
Inhoud
College 1 – Wat is renoveren en waarom...............................................................................................3
Leegstand...........................................................................................................................................3
Begrippen...........................................................................................................................................3
Waarom renoveren............................................................................................................................3
Renoveren op wijkniveau...............................................................................................................3
Stappenplan renovatie/transformatie................................................................................................4
College 2 – renovatie versus onderhoud................................................................................................5
Onderhoud.........................................................................................................................................5
Verschillende doelen van onderhoud.............................................................................................5
Verschillende vormen van onderhoud............................................................................................5
Vraag naar onderhoud of renovatie...............................................................................................5
Besluitvormingsproces renovatie...................................................................................................5
Renovatieconcepten...........................................................................................................................6
Diverse niveaus...............................................................................................................................6
Enkele renovatieconcepten............................................................................................................6
College 3 – gevels...................................................................................................................................7
Methoden na-isoleren........................................................................................................................7
Buitengevel isolatie........................................................................................................................7
Binnengevel isolatie........................................................................................................................7
Spouw isolatie.................................................................................................................................7
College 4 – restauratie............................................................................................................................9
Erfgoedwet.........................................................................................................................................9
Monument herkennen...................................................................................................................9
Restauratieladder...............................................................................................................................9
Hoe pak je een restauratie aan...........................................................................................................9
Bouwhistorisch onderzoek (BHO).....................................................................................................10
Bedreigingen monument..............................................................................................................10
Fundering en constructie..................................................................................................................10
College 5 – schades aan metselwerk en voegwerk...............................................................................11
Historisch metselwerk......................................................................................................................11
Hardgebakken...............................................................................................................................11
, Metselverbanden.........................................................................................................................11
Koppenmaat K en Lagenmaat L....................................................................................................12
Schades.............................................................................................................................................12
Schades aan metselwerk en voegwerk.........................................................................................12
Scheurvorming in metselwerk......................................................................................................12
Metselwerkherstel........................................................................................................................12
Houten kozijnen............................................................................................................................13
Houten kozijnen herstel................................................................................................................13
Juiste en verkeerde herstelmethodes...............................................................................................14
College 6 – Dakbedekking en betonschade..........................................................................................15
Tentamenvragen..............................................................................................................................15
Dakbedekking...................................................................................................................................16
Betonconstructies.............................................................................................................................16
Ontstaan schade:..........................................................................................................................16
Inspectie.......................................................................................................................................16
Herstel..........................................................................................................................................16
Duurzaamheid, energiebesparing, monumenten.............................................................................17
Zijn monumenten duurzaam?......................................................................................................17
Aandachtspunten na-isolatie............................................................................................................18
, College 1 – Wat is renoveren en waarom
Probleemstelling
1. leegstand bestaande panden
2. Overaanbod verhuurbare bedrijfsruimten
3. Nieuwbouw eenvoudiger dan herbestemming
4. Financiele aspecten
5. Verromeling straatbeeld
Welke uitdagingen zijn er voor de bouwsector
1. Ongebreidelde nieuwbouw voorkomen
2. Huidige gebouwvoorraad up-to-date houden
3. Verbetering leefomgeving
4. Behoud van monumentale panden, cultureel erfgoed
5. Verduurzaming van gebouwen
6. Behouden groene ruimte
Leegstand
Gemiddeld 15,9% leegstand, dit komt neer op ongeveer 8.000.000 m 2. Herbestemming van kantoren
is hiermee essentieel. Daarnaast geldt ook een aanvullende bouwopgave: energieneutraal en
circulaire economie.
Begrippen
Renoveren
Renoveren richt zich op het aanpassen en verbeteren van een gebouw aan de hedendaagse
of toekomstige eisen. Functie blijft gelijk, de uiterlijke verschijningsvorm kan hierbij
veranderen.
Herbestemmen
Bij herbestemmen veranderd de functie van het gebouw. Hierop worden intern
aanpassingen gedaan maar de uiterlijke verschijningsvorm blijft grotendeels gelik
Transformeren
Bij transformeren verandert de functie van een gebouw. Naast interne aanpassingen
verandert ook de uiterlijke verschijningsvorm van het gebouw.
Waarom renoveren
Economisch motief
Functioneel motief
Esthetisch motief
Wettelijk beleid
Sociaal/maatschappelijk motief
Voorbeelden:
Wooncomfort verhogen naar huidige maatstaven (functioneel
Duurzaamheid (sociaal/maatschappelijk, economisch, wettelijk beleid)
Voorkomen grote leegstand van bestaande woningen (economisch, sociaal/maatschappelijk)
Renoveren op wijkniveau
Integraal verbeteren van buurten en wijken. Saneren
restauratie
Inhoud
College 1 – Wat is renoveren en waarom...............................................................................................3
Leegstand...........................................................................................................................................3
Begrippen...........................................................................................................................................3
Waarom renoveren............................................................................................................................3
Renoveren op wijkniveau...............................................................................................................3
Stappenplan renovatie/transformatie................................................................................................4
College 2 – renovatie versus onderhoud................................................................................................5
Onderhoud.........................................................................................................................................5
Verschillende doelen van onderhoud.............................................................................................5
Verschillende vormen van onderhoud............................................................................................5
Vraag naar onderhoud of renovatie...............................................................................................5
Besluitvormingsproces renovatie...................................................................................................5
Renovatieconcepten...........................................................................................................................6
Diverse niveaus...............................................................................................................................6
Enkele renovatieconcepten............................................................................................................6
College 3 – gevels...................................................................................................................................7
Methoden na-isoleren........................................................................................................................7
Buitengevel isolatie........................................................................................................................7
Binnengevel isolatie........................................................................................................................7
Spouw isolatie.................................................................................................................................7
College 4 – restauratie............................................................................................................................9
Erfgoedwet.........................................................................................................................................9
Monument herkennen...................................................................................................................9
Restauratieladder...............................................................................................................................9
Hoe pak je een restauratie aan...........................................................................................................9
Bouwhistorisch onderzoek (BHO).....................................................................................................10
Bedreigingen monument..............................................................................................................10
Fundering en constructie..................................................................................................................10
College 5 – schades aan metselwerk en voegwerk...............................................................................11
Historisch metselwerk......................................................................................................................11
Hardgebakken...............................................................................................................................11
, Metselverbanden.........................................................................................................................11
Koppenmaat K en Lagenmaat L....................................................................................................12
Schades.............................................................................................................................................12
Schades aan metselwerk en voegwerk.........................................................................................12
Scheurvorming in metselwerk......................................................................................................12
Metselwerkherstel........................................................................................................................12
Houten kozijnen............................................................................................................................13
Houten kozijnen herstel................................................................................................................13
Juiste en verkeerde herstelmethodes...............................................................................................14
College 6 – Dakbedekking en betonschade..........................................................................................15
Tentamenvragen..............................................................................................................................15
Dakbedekking...................................................................................................................................16
Betonconstructies.............................................................................................................................16
Ontstaan schade:..........................................................................................................................16
Inspectie.......................................................................................................................................16
Herstel..........................................................................................................................................16
Duurzaamheid, energiebesparing, monumenten.............................................................................17
Zijn monumenten duurzaam?......................................................................................................17
Aandachtspunten na-isolatie............................................................................................................18
, College 1 – Wat is renoveren en waarom
Probleemstelling
1. leegstand bestaande panden
2. Overaanbod verhuurbare bedrijfsruimten
3. Nieuwbouw eenvoudiger dan herbestemming
4. Financiele aspecten
5. Verromeling straatbeeld
Welke uitdagingen zijn er voor de bouwsector
1. Ongebreidelde nieuwbouw voorkomen
2. Huidige gebouwvoorraad up-to-date houden
3. Verbetering leefomgeving
4. Behoud van monumentale panden, cultureel erfgoed
5. Verduurzaming van gebouwen
6. Behouden groene ruimte
Leegstand
Gemiddeld 15,9% leegstand, dit komt neer op ongeveer 8.000.000 m 2. Herbestemming van kantoren
is hiermee essentieel. Daarnaast geldt ook een aanvullende bouwopgave: energieneutraal en
circulaire economie.
Begrippen
Renoveren
Renoveren richt zich op het aanpassen en verbeteren van een gebouw aan de hedendaagse
of toekomstige eisen. Functie blijft gelijk, de uiterlijke verschijningsvorm kan hierbij
veranderen.
Herbestemmen
Bij herbestemmen veranderd de functie van het gebouw. Hierop worden intern
aanpassingen gedaan maar de uiterlijke verschijningsvorm blijft grotendeels gelik
Transformeren
Bij transformeren verandert de functie van een gebouw. Naast interne aanpassingen
verandert ook de uiterlijke verschijningsvorm van het gebouw.
Waarom renoveren
Economisch motief
Functioneel motief
Esthetisch motief
Wettelijk beleid
Sociaal/maatschappelijk motief
Voorbeelden:
Wooncomfort verhogen naar huidige maatstaven (functioneel
Duurzaamheid (sociaal/maatschappelijk, economisch, wettelijk beleid)
Voorkomen grote leegstand van bestaande woningen (economisch, sociaal/maatschappelijk)
Renoveren op wijkniveau
Integraal verbeteren van buurten en wijken. Saneren
