Hoofdstuk 1
Labjournaal:
- werkschema/planning
- bijzonderheden (veiligheidsmaatregelen, giftige stoffen, afval)
- Resultaten tabellen
- Ruimte voor notities (proefomstandigheden, opvallendheden aan dier/monster/preparaat)
Meetbrief = naar aanleiding van je ruwe meetgegeven en notities in het labjournaal:
- Titel - Resultaten (tabel/grafiek)
- Doelstelling - Discussie
- Onderzoeksvragen - Conclusie
Tekenregels (semi-schematisch):
1. Gebruik tekenpapier op A4-formaat.
2. Teken altijd met een hard potlood met een scherpe punt (ook de tekst bij de tekening
hoort in potloodschrift).
3. Maak grote tekeningen, met strakke lijnen (niet schetsen), in principe 1 tekening per
vel (A4).
4. Linksboven de tekening altijd een duidelijk opschrift:
Onderwerp: waar gaat het om in deze tekening?
Object: van welk dier teken je welk onderdeel?
Vergroting: welke vergroting heb je gebruikt voor bestudering van het object
Kleuring: welke kleurtechniek is er gebruikt bij het maken van het preparaat?
5. Rechtsboven de tekening komt je naam, klas/module en datum te staan,
6. Geef naast de tekening aan welke onderdelen je kunt zien; gebruik horizontale, langs
een liniaal getrokken, aanwijslijnen.
7. Geef altijd aan hoe groot het object is dat je tekent: noteer de werkelijke grootte of
geeft het aan met een maatbalkje.
Caudaal = aan de achterzijde gelegen
Dorsaal = aan de rugzijde gelegen
Ventraal = aan de buikzijde gelegen
Rostraal = aan de voorzijde gelegen
Lateraal = aan de zijkant gelegen
Vergroting Lengte ‘a’
40 x (4 x 10) 25 µm
100 x (10 x 10) 10 µm
400 x (40 x 10) 2,5 µm
1000 x (100 x 10) 1 µm
1
, Epitheel (epithelial tissue) = dekweefsel. Alle organen, het lichaam, bloedvaten, kanaaltjes
en buisjes, alle holten zijn bedekt door epitheel.
Spierweefsel (muscular tissue) = opgebouwd uit vezels die kunnen samentrekken
- skeletspieren = kunnen snel samentrekken
- gladde spieren = trekken reflectorisch samen. Bevinden zich in het maagdarmstelsel
en rondom bloedvaten
- hartspierweefsel = hebben zeer gecontroleerde contractie
Bindweefsel (connective tissue) =
- echte bindweefsel (areolar tissue) = komt voor onder de huid (waar het plooibaar
is) en in pezen en kapsels (waar het straf is)
- kraakbeen (cartilage) = komt voor in delen van het on-verkalkte skelet
- been = komt voor in het verkalkte skelet
- vetweefsel (adipose)
- bloed = bloedvaten en bloedcellen
Zenuwweefsel (nervous tissue) = bevat cellichamen en uitlopers hiervan in hersenen en
ruggenmerg, en in resp. de zenuwbanen.
Kleuring Preparaat Afkomstig Kleur van
van Kernen/ Actief Celplasma Bindweefsel
DNA celplasma
Masson Lever Konijn Blauw/zwart Zwak Rood Licht groen
Nier konijn blauw/zwart
Mallory Darm Mens Rood Rood Geel/oranje Fel blauw
Long Varken
Van Giesson Huid Mens Blauw/zwart Zwak Geel Fel rood
blauw/zwart
May Grünwald- Bloed Mens Blauw Eosinofiele
Giemsa delen:
oranje/rood
Basofiele
delen:
blauw
2
, Hoofdstuk 2
Maagdarmkanaal varken:
Bek, tong en gebit, speekselklieren
Slokdarm (Oesophagus)
Maag (Gaster)
Lever (Hepar)
Alvleesklier (Pancreas)
Galblaas (Vesica bilaris)
Dunne darm (Intestinum tenue) (Twaalfvingerige darm/duodenum, nuchtere
darm/jejunum & kronkeldarm/ileum)
Dikke darm (Intestinum crassum) (blindedarm (Caecum), karteldarm/colon en
endeldarm/rectum)
Functie lever:
- opslag/afbraak bloed
- galproductie
- ontgiften
- opslag glycogeen, vitamines en mineralen
Lever is via galgang en poortader verbonden met het maagdarmkanaal
Slijmbekercellen = slijm productie bescherming darmwand, pH, vorming mestbal/keutel
Plexus van Auerbach (in muscularis) = zorgt via prikkeling spiervezels voor de peristaltiek
Plexus van Meissner (in submocosa) = regulatie afgifte maag-darmsappen, bloedstroom
naar darm, werkt vooral in op glad spierweefsel en epitheel in de Mucosa
Lengtespieren zijn dwars doorgesneden (preparaat)
Kringspieren zijn lengte doorgesneden
Het maagdarmkanaal past zich aan aan de behoefte van het dier (lang/kort, speciale
voorzieningen etc).
Jejunum = middelste deel van de darm
Maagdarmkanaal (van binnen naar buiten):
1. Mucosa = slijmvlies/darmvlokken. Glad spierweefsel, bindweefsel en epitheellaag
2. Submucosa = losmatig bindweefsel
3. Muscularis = 2 spierlagen, lengte-/kringspieren
4. Serosa = dunne laag bindweefsel/darmvlies
Darmplooien (pliae)
Darmvlokken (villi)
Borstelzone (microvilli)
1. Mucosa (slijmvlies)
Bevat darmvlokken. De buitenste laag cellen heet darmepitheel (bestaat uit epitheelcellen
en slijmbekercellen). De epitheelcellen hebben een groot aantal microvilli die samen de
borstelzone vormen.
3
Labjournaal:
- werkschema/planning
- bijzonderheden (veiligheidsmaatregelen, giftige stoffen, afval)
- Resultaten tabellen
- Ruimte voor notities (proefomstandigheden, opvallendheden aan dier/monster/preparaat)
Meetbrief = naar aanleiding van je ruwe meetgegeven en notities in het labjournaal:
- Titel - Resultaten (tabel/grafiek)
- Doelstelling - Discussie
- Onderzoeksvragen - Conclusie
Tekenregels (semi-schematisch):
1. Gebruik tekenpapier op A4-formaat.
2. Teken altijd met een hard potlood met een scherpe punt (ook de tekst bij de tekening
hoort in potloodschrift).
3. Maak grote tekeningen, met strakke lijnen (niet schetsen), in principe 1 tekening per
vel (A4).
4. Linksboven de tekening altijd een duidelijk opschrift:
Onderwerp: waar gaat het om in deze tekening?
Object: van welk dier teken je welk onderdeel?
Vergroting: welke vergroting heb je gebruikt voor bestudering van het object
Kleuring: welke kleurtechniek is er gebruikt bij het maken van het preparaat?
5. Rechtsboven de tekening komt je naam, klas/module en datum te staan,
6. Geef naast de tekening aan welke onderdelen je kunt zien; gebruik horizontale, langs
een liniaal getrokken, aanwijslijnen.
7. Geef altijd aan hoe groot het object is dat je tekent: noteer de werkelijke grootte of
geeft het aan met een maatbalkje.
Caudaal = aan de achterzijde gelegen
Dorsaal = aan de rugzijde gelegen
Ventraal = aan de buikzijde gelegen
Rostraal = aan de voorzijde gelegen
Lateraal = aan de zijkant gelegen
Vergroting Lengte ‘a’
40 x (4 x 10) 25 µm
100 x (10 x 10) 10 µm
400 x (40 x 10) 2,5 µm
1000 x (100 x 10) 1 µm
1
, Epitheel (epithelial tissue) = dekweefsel. Alle organen, het lichaam, bloedvaten, kanaaltjes
en buisjes, alle holten zijn bedekt door epitheel.
Spierweefsel (muscular tissue) = opgebouwd uit vezels die kunnen samentrekken
- skeletspieren = kunnen snel samentrekken
- gladde spieren = trekken reflectorisch samen. Bevinden zich in het maagdarmstelsel
en rondom bloedvaten
- hartspierweefsel = hebben zeer gecontroleerde contractie
Bindweefsel (connective tissue) =
- echte bindweefsel (areolar tissue) = komt voor onder de huid (waar het plooibaar
is) en in pezen en kapsels (waar het straf is)
- kraakbeen (cartilage) = komt voor in delen van het on-verkalkte skelet
- been = komt voor in het verkalkte skelet
- vetweefsel (adipose)
- bloed = bloedvaten en bloedcellen
Zenuwweefsel (nervous tissue) = bevat cellichamen en uitlopers hiervan in hersenen en
ruggenmerg, en in resp. de zenuwbanen.
Kleuring Preparaat Afkomstig Kleur van
van Kernen/ Actief Celplasma Bindweefsel
DNA celplasma
Masson Lever Konijn Blauw/zwart Zwak Rood Licht groen
Nier konijn blauw/zwart
Mallory Darm Mens Rood Rood Geel/oranje Fel blauw
Long Varken
Van Giesson Huid Mens Blauw/zwart Zwak Geel Fel rood
blauw/zwart
May Grünwald- Bloed Mens Blauw Eosinofiele
Giemsa delen:
oranje/rood
Basofiele
delen:
blauw
2
, Hoofdstuk 2
Maagdarmkanaal varken:
Bek, tong en gebit, speekselklieren
Slokdarm (Oesophagus)
Maag (Gaster)
Lever (Hepar)
Alvleesklier (Pancreas)
Galblaas (Vesica bilaris)
Dunne darm (Intestinum tenue) (Twaalfvingerige darm/duodenum, nuchtere
darm/jejunum & kronkeldarm/ileum)
Dikke darm (Intestinum crassum) (blindedarm (Caecum), karteldarm/colon en
endeldarm/rectum)
Functie lever:
- opslag/afbraak bloed
- galproductie
- ontgiften
- opslag glycogeen, vitamines en mineralen
Lever is via galgang en poortader verbonden met het maagdarmkanaal
Slijmbekercellen = slijm productie bescherming darmwand, pH, vorming mestbal/keutel
Plexus van Auerbach (in muscularis) = zorgt via prikkeling spiervezels voor de peristaltiek
Plexus van Meissner (in submocosa) = regulatie afgifte maag-darmsappen, bloedstroom
naar darm, werkt vooral in op glad spierweefsel en epitheel in de Mucosa
Lengtespieren zijn dwars doorgesneden (preparaat)
Kringspieren zijn lengte doorgesneden
Het maagdarmkanaal past zich aan aan de behoefte van het dier (lang/kort, speciale
voorzieningen etc).
Jejunum = middelste deel van de darm
Maagdarmkanaal (van binnen naar buiten):
1. Mucosa = slijmvlies/darmvlokken. Glad spierweefsel, bindweefsel en epitheellaag
2. Submucosa = losmatig bindweefsel
3. Muscularis = 2 spierlagen, lengte-/kringspieren
4. Serosa = dunne laag bindweefsel/darmvlies
Darmplooien (pliae)
Darmvlokken (villi)
Borstelzone (microvilli)
1. Mucosa (slijmvlies)
Bevat darmvlokken. De buitenste laag cellen heet darmepitheel (bestaat uit epitheelcellen
en slijmbekercellen). De epitheelcellen hebben een groot aantal microvilli die samen de
borstelzone vormen.
3
