PSYCHOPATHOLOGIE KIND EN JEUGDIGE / RUG GRONINGEN / SPO GRONINGEN
1
Samenvatting artikel ‘Tics behandelen met een korte, intensieve groepstraining’ – A.
Heijerman-Holtgrefe, C. Verdellen, J. van de Griendt, M. Bus, L. Beijaars, K.
Kan, D. Cath, P. Hoekstra, C. Huyser & L. Utens
Tics behandelen met een korte, intensieve groepstraining’
Tics= plotselinge, snelle, terugkerende en niet-ritmische bewegingen of geluiden die veel voorkomen
in de kinderleeftijd. Vaak gaat het om enkelvoudige motorische tics die rond de leeftijd van 5 jaar
verschijnen, zoals oogknipperen, wegdraaien van de ogen of de bewegingen met de neus en mond, of
vocale tics zoals kuchen of grommen.
Ticstoornis= Als de tics hardnekkiger zijn en langer dan een jaar aanhouden. Syndroom van
Gilles de la Tourette is daar een voorbeeld van.
Vaak een piek rond de leeftijd van 8 tot 12 jaar, waarna de tics tijdens de adolescentie nogal eens
afnemen tot deze niet of nauwelijks meer storend zijn. Maar bij circa 20% blijft het bestaan.
Syndroom van Gilles de la Tourette: meerdere motorische en 1 of meerdere vocale tics. Wordt vaak
pas laat of niet herkend vanwege bijkomende problemen zoals hyperactiviteit of dwangverschijnselen.
Het duurt vaak 5 jaar voordat men gediagnosticeerd worden en de passende zorg krijgen.
Ticstoornissen kunnen een grote en negatieve invloed hebben op het dagelijks functioneren:
Motorische tics kunnen pijnlijk of schadelijk zijn.
Harde geluiden kunnen sociale problemen of zelfs isolatie veroorzaken.
Vermoeidheid, concentratieproblemen, schooluitval, pesten, stress, depressie en zelfs een 4
keer grotere kans op suïcide.
Behandeling kan de tics mogelijk verminderen:
Gedragstherapie (afname tics 30%). Er zijn niets tot nauwelijks bijwerkingen en het is ook
op de lange termijn toe te passen.
Medicatie (als gedragstherapie niet toegankelijk is): Antipsychotica (bijwerken zijn sufheid,
slaperigheid en gewichtstoename). De afname is hier net zo als bij gedragstherapie.
Er is een gebrek aan therapeuten, waardoor gezinnen vaak ver moeten reizen voor meerdere
wekelijkse sessies en kinderen ervaren de therapie en dagelijkse oefeningen als pittig.
Kwaliteit van leven
Er ontstond een wens voor een effectievere en beter toegankelijke behandeling, waarbij de focus niet
alleen ligt op het verminderen van de tics, maar ook op het verbeteren van de kwaliteit van het leven.
Eerder onderzoek leverde aanwijzingen op dat korte, intensieve vormen van gedragstherapie voor tics
even effectief zijn als wekelijkse therapiesessies. Bij het Tackle your Tics-programma volgden kleine
groepen kinderen en jongeren 4 dagen een programma dat bestaat uit gedragstherapie (exposure en
responspreventie), oefenen met de BT-Coach-trainingsapp, psycho-educatie, workshops om op een
positieve manier te leren omgaan met tics, en eventueel andere klachten en ontspannende activiteiten.
Ook waren er 2 bijeenkomsten voor ouders.
Leerzaam en plezierig
Uit de resultaten van het Tackle your Tics-programma bleek dat het programma goed vol te houden
was. De kinderen en hun ouders waren over het algemeen positief over het programma, met name voor
de therapiesessies (exposure en responspreventie), psycho-educatie, workshops, de trainingsapp en de
ouderbijeenkomsten. De ontspanningsoefeningen werden wisselend ervaren.
Vermindering van tics
De gemiddelde tic-ernst nam in 2 maanden tijd met 16% af. Bij bijna een kwart (23%) van de
deelnemers was er sprake van een ticvermindering van meer dan 25%. Bewegingstics namen
gemiddeld af met 22% en geluidstics met 7%. De ervaren last die kinderen van hun tics hadden,
verminderde met 31%.
1
Samenvatting artikel ‘Tics behandelen met een korte, intensieve groepstraining’ – A.
Heijerman-Holtgrefe, C. Verdellen, J. van de Griendt, M. Bus, L. Beijaars, K.
Kan, D. Cath, P. Hoekstra, C. Huyser & L. Utens
Tics behandelen met een korte, intensieve groepstraining’
Tics= plotselinge, snelle, terugkerende en niet-ritmische bewegingen of geluiden die veel voorkomen
in de kinderleeftijd. Vaak gaat het om enkelvoudige motorische tics die rond de leeftijd van 5 jaar
verschijnen, zoals oogknipperen, wegdraaien van de ogen of de bewegingen met de neus en mond, of
vocale tics zoals kuchen of grommen.
Ticstoornis= Als de tics hardnekkiger zijn en langer dan een jaar aanhouden. Syndroom van
Gilles de la Tourette is daar een voorbeeld van.
Vaak een piek rond de leeftijd van 8 tot 12 jaar, waarna de tics tijdens de adolescentie nogal eens
afnemen tot deze niet of nauwelijks meer storend zijn. Maar bij circa 20% blijft het bestaan.
Syndroom van Gilles de la Tourette: meerdere motorische en 1 of meerdere vocale tics. Wordt vaak
pas laat of niet herkend vanwege bijkomende problemen zoals hyperactiviteit of dwangverschijnselen.
Het duurt vaak 5 jaar voordat men gediagnosticeerd worden en de passende zorg krijgen.
Ticstoornissen kunnen een grote en negatieve invloed hebben op het dagelijks functioneren:
Motorische tics kunnen pijnlijk of schadelijk zijn.
Harde geluiden kunnen sociale problemen of zelfs isolatie veroorzaken.
Vermoeidheid, concentratieproblemen, schooluitval, pesten, stress, depressie en zelfs een 4
keer grotere kans op suïcide.
Behandeling kan de tics mogelijk verminderen:
Gedragstherapie (afname tics 30%). Er zijn niets tot nauwelijks bijwerkingen en het is ook
op de lange termijn toe te passen.
Medicatie (als gedragstherapie niet toegankelijk is): Antipsychotica (bijwerken zijn sufheid,
slaperigheid en gewichtstoename). De afname is hier net zo als bij gedragstherapie.
Er is een gebrek aan therapeuten, waardoor gezinnen vaak ver moeten reizen voor meerdere
wekelijkse sessies en kinderen ervaren de therapie en dagelijkse oefeningen als pittig.
Kwaliteit van leven
Er ontstond een wens voor een effectievere en beter toegankelijke behandeling, waarbij de focus niet
alleen ligt op het verminderen van de tics, maar ook op het verbeteren van de kwaliteit van het leven.
Eerder onderzoek leverde aanwijzingen op dat korte, intensieve vormen van gedragstherapie voor tics
even effectief zijn als wekelijkse therapiesessies. Bij het Tackle your Tics-programma volgden kleine
groepen kinderen en jongeren 4 dagen een programma dat bestaat uit gedragstherapie (exposure en
responspreventie), oefenen met de BT-Coach-trainingsapp, psycho-educatie, workshops om op een
positieve manier te leren omgaan met tics, en eventueel andere klachten en ontspannende activiteiten.
Ook waren er 2 bijeenkomsten voor ouders.
Leerzaam en plezierig
Uit de resultaten van het Tackle your Tics-programma bleek dat het programma goed vol te houden
was. De kinderen en hun ouders waren over het algemeen positief over het programma, met name voor
de therapiesessies (exposure en responspreventie), psycho-educatie, workshops, de trainingsapp en de
ouderbijeenkomsten. De ontspanningsoefeningen werden wisselend ervaren.
Vermindering van tics
De gemiddelde tic-ernst nam in 2 maanden tijd met 16% af. Bij bijna een kwart (23%) van de
deelnemers was er sprake van een ticvermindering van meer dan 25%. Bewegingstics namen
gemiddeld af met 22% en geluidstics met 7%. De ervaren last die kinderen van hun tics hadden,
verminderde met 31%.
