Samenvatting medicatiegebruik
1 Wat zijn medicijnen en welke namen hebben ze?
In een medicijn zit een werkzame, chemische stof. Deze stof wordt altijd heel precies beschreven,
zodat een apotheker of een chemicus het medicijn kan maken. Als de apotheker het zelf maakt is het
goedkoper en dat eigen merk noem je en locopreparaat.
Medicijnen hebben 3 soorten namen :
- Chemische naam of soortnaam: de chemische naam verwijst naar de groep medicijnen
waartoe dit medicijn behoort op basis van de chemische samenstelling (benzodiazepine).
- Stofnaam of generieke naam: de stofnaam verwijst naar het werkzame bestanddeel van het
middel. Stofnamen van medicijnen uit dezelfde groep lijken vaak op elkaar (medicijnen uit de
groep benzodiazepine eindigen meestal op ‘pam’, oxazepam en diazepam).
- Merknaam of handelsnaam: de merknaam is de beschermende naam van de producent. Een
merknaam begint met een hoofdletter en wordt gevolgd door het teken ®, dat betekent dat
het een merknaam is die is Nederland is geregistreerd (voor diazepam Valium® of Stesolid ®).
1.1 Informatie over medicijnen
Als je de naam weet van het medicament, kun je daar informatie over verzamelen :
- Bij degene die de medicijnen voorschrijft
- Bij de apotheker
- Via de bijsluiter die in de verpakking zit
- Via naslagwerken
- Via internet
1.2 Naslagwerken
Het farmacotherapeutisch Kompas is een gemeenschappelijke uitgave van de zorgverzekeraars,
waarin prijsvergelijkingen en adviezen staan, hier vind je er over elke groep medicijnen een korte
uitleg. Het repertorium is geschreven door de fabrikanten van de medicijnen. Het bevat per medicijn
dezelfde soort informatie als het farmacotherapeutisch kompas. Medicijnen worden vaak ingedeeld
naar het orgaansysteem waarop ze invloed hebben. Per orgaansysteem zijn ze dan weer ingedeeld
naar hun effect of toepassing. Dit heet de indicatie, oftewel de reden om een medicijn te geven.
2 De werking van medicijnen
Volgens de westerse geneeskunde werken de organen in het menselijk lichaam door allerlei
chemische reacties. Als de reacties niet goed verlopen of als er schadelijke stoffen binnendringen
ontstaat er een ziekte. Door de medicijnen verdwijnen de klachten, de oorzaak wordt meestal niet
aangepakt. Bij registratie van een medicijn wordt aangegeven welke werking het medicijn heeft en
welke ziekten of bij welk ziektebeeld het kan worden toegepast. Dit noem je de indicatie of reden
van gebruik.
Werking Voorbeeld
Voorkomen van ziekte (profylactische werking) Griepprik, antibiotica
Bestrijden van de oorzaak vaan een ziekte of Antibiotica (vernietigen bacteriën)
handicap (causale werking)
Bestrijden of verzachten van de gevolgen van Analgetica (pijnstilling, zoals paracetamol)
een ziekte of handicap (symptoombestrijding) Laxantia (laxeermiddelen bij obstipatie)
Aanvullen van tekorten IJzerpreparaten (bloedarmoede)
Verminderen van klachten door suggestie Placebo’s
, 2.1 Risico’s van medicijnen
Het gebruiken van medicijnen kan risico’s met zich meebrengen. De volgende risico’s komen voor :
- Bijwerkingen : Neveneffecten als diarree, jeuk en dergelijke
- Cumulatie : Ophoping van medicijnen in het lichaam
- Interactie : Werking van medicatie op elkaar
- Verslaving : Lichamelijke en/of psychische afhankelijkheid
- Gewenning : Steeds meer van een geneesmiddel nodig hebben om hetzelfde effect te
bereiken
Het medicijn kan via het bloed ook op plaatsen komen waar het niet nodig is. Dan kunnen er
bijwerkingen optreden. Een bijwerking is een ongewenste reactie bij gebruik van normale dosering
van een medicijn. Bijwerkingen van een medicijn staan in de bijsluiter.
Cumulatie (ophoping), ophoping van medicijn kan ontstaan doordat er teveel geslikt wordt of
doordat het medicijn te langzaam wordt afgebroken. De concentratie wordt te hoog Vergiftiging.
Medicijnen kunnen ook tegenwerken, een apotheker houdt daarom bij welke je slikt.
Als iemand geestelijk of lichamelijk afhankelijk wordt van een medicijn, is er sprake van verslaving.
Het lichaam is gewend aan regelmatige toevoer van de verslavende stof en heeft zich daarop
ingesteld, als die toevoer stopt is er gebrek aan de stof en ontstaan er ontwenningsverschijnselen
(trillen, transpireren, ziek voelen, of een sterk verlangen naar het middel). Bij gewenning heeft
iemand meer van het middel nodig om hetzelfde effect te ervaren.
2.2 Placebo-effect
Een zorgvrager verwacht dat een behandeling effect geeft. Als door behandelingen die volgens de
medische wetenschap geen effect kunnen hebben de klachten toch verminderen of verdwijnen, dan
spreekt men van een placebo-effect. Een placebo is een middel dat er wel als geneesmiddel uit ziet,
maar geen werkzame stoffen bevat. Een soort neppil dus.
3 Hoe kun je medicijnen verkrijgen
Je kunt medicijnen via de drogist, apotheek of op naam op recept. Een recept is een verzoek van
(meestal) een arts aan de apotheker om de zorgvrager een medicijn geven. De apotheker controleert
of bij het voorgeschreven medicijn de juiste dosering, sterkte en toedieningswijze staan en wijzigt dat
zo nodig in overleg met de arts. Op een recept moet staan :
- Bijwerkingen: neveneffecten als diarree, jeuk en dergelijke
- De naam en geboortedatum van de zorgvrager
- De naam en het adres van de voorschrijvende arts
- De handtekening van de arts
- De naam van het medicijn
- De sterkte
- De dosering
- De toedieningswijze
- Een waarschuwing als het medicijn het bewustzijn kan beïnvloeden
3.1 Vrij verkrijgbare medicijnen
De vrij verkrijgbare medicijnen zijn bij de drogist te koop. Je kunt ze naar eigen inzicht gebruiken. De
zorgvrager krijgt ze niet vergoed door zijn ziektekostenverzekering. Het feit dat ze zo makkelijk
verkrijgbaar zijn, betekent niet dat ze onschadelijk zijn.
1 Wat zijn medicijnen en welke namen hebben ze?
In een medicijn zit een werkzame, chemische stof. Deze stof wordt altijd heel precies beschreven,
zodat een apotheker of een chemicus het medicijn kan maken. Als de apotheker het zelf maakt is het
goedkoper en dat eigen merk noem je en locopreparaat.
Medicijnen hebben 3 soorten namen :
- Chemische naam of soortnaam: de chemische naam verwijst naar de groep medicijnen
waartoe dit medicijn behoort op basis van de chemische samenstelling (benzodiazepine).
- Stofnaam of generieke naam: de stofnaam verwijst naar het werkzame bestanddeel van het
middel. Stofnamen van medicijnen uit dezelfde groep lijken vaak op elkaar (medicijnen uit de
groep benzodiazepine eindigen meestal op ‘pam’, oxazepam en diazepam).
- Merknaam of handelsnaam: de merknaam is de beschermende naam van de producent. Een
merknaam begint met een hoofdletter en wordt gevolgd door het teken ®, dat betekent dat
het een merknaam is die is Nederland is geregistreerd (voor diazepam Valium® of Stesolid ®).
1.1 Informatie over medicijnen
Als je de naam weet van het medicament, kun je daar informatie over verzamelen :
- Bij degene die de medicijnen voorschrijft
- Bij de apotheker
- Via de bijsluiter die in de verpakking zit
- Via naslagwerken
- Via internet
1.2 Naslagwerken
Het farmacotherapeutisch Kompas is een gemeenschappelijke uitgave van de zorgverzekeraars,
waarin prijsvergelijkingen en adviezen staan, hier vind je er over elke groep medicijnen een korte
uitleg. Het repertorium is geschreven door de fabrikanten van de medicijnen. Het bevat per medicijn
dezelfde soort informatie als het farmacotherapeutisch kompas. Medicijnen worden vaak ingedeeld
naar het orgaansysteem waarop ze invloed hebben. Per orgaansysteem zijn ze dan weer ingedeeld
naar hun effect of toepassing. Dit heet de indicatie, oftewel de reden om een medicijn te geven.
2 De werking van medicijnen
Volgens de westerse geneeskunde werken de organen in het menselijk lichaam door allerlei
chemische reacties. Als de reacties niet goed verlopen of als er schadelijke stoffen binnendringen
ontstaat er een ziekte. Door de medicijnen verdwijnen de klachten, de oorzaak wordt meestal niet
aangepakt. Bij registratie van een medicijn wordt aangegeven welke werking het medicijn heeft en
welke ziekten of bij welk ziektebeeld het kan worden toegepast. Dit noem je de indicatie of reden
van gebruik.
Werking Voorbeeld
Voorkomen van ziekte (profylactische werking) Griepprik, antibiotica
Bestrijden van de oorzaak vaan een ziekte of Antibiotica (vernietigen bacteriën)
handicap (causale werking)
Bestrijden of verzachten van de gevolgen van Analgetica (pijnstilling, zoals paracetamol)
een ziekte of handicap (symptoombestrijding) Laxantia (laxeermiddelen bij obstipatie)
Aanvullen van tekorten IJzerpreparaten (bloedarmoede)
Verminderen van klachten door suggestie Placebo’s
, 2.1 Risico’s van medicijnen
Het gebruiken van medicijnen kan risico’s met zich meebrengen. De volgende risico’s komen voor :
- Bijwerkingen : Neveneffecten als diarree, jeuk en dergelijke
- Cumulatie : Ophoping van medicijnen in het lichaam
- Interactie : Werking van medicatie op elkaar
- Verslaving : Lichamelijke en/of psychische afhankelijkheid
- Gewenning : Steeds meer van een geneesmiddel nodig hebben om hetzelfde effect te
bereiken
Het medicijn kan via het bloed ook op plaatsen komen waar het niet nodig is. Dan kunnen er
bijwerkingen optreden. Een bijwerking is een ongewenste reactie bij gebruik van normale dosering
van een medicijn. Bijwerkingen van een medicijn staan in de bijsluiter.
Cumulatie (ophoping), ophoping van medicijn kan ontstaan doordat er teveel geslikt wordt of
doordat het medicijn te langzaam wordt afgebroken. De concentratie wordt te hoog Vergiftiging.
Medicijnen kunnen ook tegenwerken, een apotheker houdt daarom bij welke je slikt.
Als iemand geestelijk of lichamelijk afhankelijk wordt van een medicijn, is er sprake van verslaving.
Het lichaam is gewend aan regelmatige toevoer van de verslavende stof en heeft zich daarop
ingesteld, als die toevoer stopt is er gebrek aan de stof en ontstaan er ontwenningsverschijnselen
(trillen, transpireren, ziek voelen, of een sterk verlangen naar het middel). Bij gewenning heeft
iemand meer van het middel nodig om hetzelfde effect te ervaren.
2.2 Placebo-effect
Een zorgvrager verwacht dat een behandeling effect geeft. Als door behandelingen die volgens de
medische wetenschap geen effect kunnen hebben de klachten toch verminderen of verdwijnen, dan
spreekt men van een placebo-effect. Een placebo is een middel dat er wel als geneesmiddel uit ziet,
maar geen werkzame stoffen bevat. Een soort neppil dus.
3 Hoe kun je medicijnen verkrijgen
Je kunt medicijnen via de drogist, apotheek of op naam op recept. Een recept is een verzoek van
(meestal) een arts aan de apotheker om de zorgvrager een medicijn geven. De apotheker controleert
of bij het voorgeschreven medicijn de juiste dosering, sterkte en toedieningswijze staan en wijzigt dat
zo nodig in overleg met de arts. Op een recept moet staan :
- Bijwerkingen: neveneffecten als diarree, jeuk en dergelijke
- De naam en geboortedatum van de zorgvrager
- De naam en het adres van de voorschrijvende arts
- De handtekening van de arts
- De naam van het medicijn
- De sterkte
- De dosering
- De toedieningswijze
- Een waarschuwing als het medicijn het bewustzijn kan beïnvloeden
3.1 Vrij verkrijgbare medicijnen
De vrij verkrijgbare medicijnen zijn bij de drogist te koop. Je kunt ze naar eigen inzicht gebruiken. De
zorgvrager krijgt ze niet vergoed door zijn ziektekostenverzekering. Het feit dat ze zo makkelijk
verkrijgbaar zijn, betekent niet dat ze onschadelijk zijn.
