Samenvatting handboek Kwalitatieve onderzoeksmethoden 11-2021
- Auteur: Dimitri Mortelmans
- Studie: Gezondheidswetenschappen (VU Amsterdam)
- Vak: Kwalitatief onderzoek
Tentamenstof:
H1, H3, H4, H5, H6, H7, H8, H13, H15, H16
,Hoofdstuk 1 (Volledig)
Wat is kwalitatief onderzoek
De familiefoto
Observeren is een techniek waarbij onderzoekers gedurende langere tijd aanwezig is in de sociale
omgeving die hij wil bestuderen. De onderzoeker noteert wat hij ziet, hoort en meemaakt.
- Typisch aan kwalitatief onderzoek is het weergeven van citaten waarbij basismateriaal
gebruikt wordt als illustratie van de gevonden strategieën.
- Diepte-interview: aan respondenten wordt gevraagd om langdurig en diepgaand te vertellen
over hun leven en in hoeverre het betrekking heeft op het onderzoeksonderwerp.
- Kwalitatief onderzoek omvat meer dan alleen interview en focusgroepen: ook de casestudie
is een vorm van kwalitatief onderzoek waarbij 1 specifiek geval (de case) in de diepte wordt
bestudeerd.
Kwalitatief onderzoek
- Kwalitatief onderzoek bestaat uit een set van interpretatieve, materiële oefeningen die de
wereld zichtbaar maken. Deze oefeningen veranderen de wereld. De wereld wordt
veranderd in een serie van representaties, inclusief veldaantekeningen, interviews, opnames
en memo’s naar zichzelf.
- Kwalitatief onderzoek omvat een interpretatieve, naturalistische benadering naar de wereld.
Kwalitatieve onderzoekers bestuderen dingen in hun natuurlijke settings, proberen om
gevoel te maken of verschijnselen te interpreteren.
- De onderzoeker kijkt op een interpretatieve wijze naar de wereld. Natuurlijke, dagelijkse
omgeving staat in onderzoek centraal en gaat de onderzoeker in op zoek naar processen van
betekenisgeving.
- Denzin en Lincoln; Zij vullen definitie aan met nadruk op methodologische eigenheid van
kwalitatief onderzoek -> kwalitatief onderzoek omvat het gestudeerd gebruik en verzameling
van een variëteit aan empirische materialen -> definitie maakt duidelijk dat kwailtatief
onderzoeker vaak zal teruggrijpen naar combinatie van onderzoekstechnieken om
onderzoeksvraag beantwoord te krijgen.
- Eigen aard van kwalitatief onderzoek is te vinden op domein van vraagstelling, gehanteerde
onderzoeksdesign, gebruikte dataverzamelingsmethoden, manier van analyseren en output
die onderzoek oplevert.
Kwalitatief onderzoek volgens Denzin en Lincoln
- Nadruk op methodologische eigenheid van kwalitatief onderzoek
- Kwalitatief onderzoek zal vaak teruggrijpen naar een combinatie van onderzoekstechnieken
om een onderzoeksvraag te beantwoorden
- Het toont aan hoe moeilijk het is om de veelheid van kwalitieve invalshoeken te vatten in 1
definitie.
Overzicht van kenmerken van kwalitatief onderzoek
1. De vraagstelling en het doel van het onderzoek
- Vraagstellingen gaan over complexe thema’s of betreffen sociale processen
- De dagelijkse werkelijkheid van de onderzochten staat centraal
2. Het onderzoeksdesign
- Het onderzoeksdesign is flexibel
- Het onderzoeksdesign is gericht op studie in een natuurlijke omgeving
- Het onderzoeksdesign is gericht op holistisch begrijpen van de context
, 3. De dataverzamelingsmethode
- Er is een uitgebreid gamma aan dataverzamelingsmethoden ter beschikking
- Er wordt vaak een beroep gedaan op meerdere methoden in een onderzoek
- Het gebruik van methoden is flexibel
- De dataverzameling impliceert vaak een intens en/of langdurig contact met het veld.
4. De analyse
- De analyse gebeurt eerder op basis van teksten dan op basis van cijfers
- Het doel van de analyse is betekenis achterhalen
- Centraal in de analyse staan processen
- Het doel van de analyse is in de diepte te begrijpen en niet representatief te beschrijven.
5. Rapportering
- De onderzochten worden betrokken bij de resultaten
- De rapportering probeert de context van het geheel weer te geven
- De invloed van de onderzoeker op zijn onderzoeksopzet wordt expliciet in rekening
genomen.
De vraagstelling
- In kwalitatief onderzoek staat niet de onderzoeker centraal, maar de onderzochte
staat centraal.
- Deductief perspectief: gaat uit van een onderzoeker die door literatuurstudie en
voorgaande resultaten met vooraf bepaald schema (bijv. een gesloten vragenlijst) zijn
studieobject tegemoet trekt.
- Inductief perspectief: Zoekt schema’s bij de onderzochten zelf. Wanneer onderzoeker
vanuit deze benadering vertrekt, komen bijna vanzelf andere onderzoeksvragen in
het vizier. In plaats van te kijken naar hoe vaak iets voorkomt, wil onderzoeker
begrijpen hoe sociale betekenisgeving tot stand komt, hoe sociale processen
verlopen.
Het onderzoeksdesign
- Als kwalitatieve onderzoeker wil je kijken naar wetmatigheden waarbij het doel is om
aan theorievorming te doen. In kwalitatief onderzoek ligt de focus heel dicht bij de
betrokkenen zelf. Je bekijkt sociale processen en betekenisgeving vanuit de
leefwereld van de betrokkenen zelf.
- Een onderzoeksdesign is de manier waarop een onderzoeker vooraf een onderzoek
uitdenkt en organiseert. Het is zijn werkplan. Het onderzoeksdesign moet dus in staat
zijn om het onderzoeksonderwerp op een systematische, alomvattende en
geïntegreerde manier te benaderen.
De dataverzamelingsmethode
- Er is in kwalitatief onderzoek niet 1 dataverzamelingsmethode
- In kwalitatief onderzoek beperk je je tot het uitvoeren van een experiment, oftewel
het afnemen van een gestructureerde vragenlijst.
- Bij kwalitatief onderzoek verzamel je zowel statistieken als het verrichten van
observaties en het afnemen van interviews.
, De analyse
- Kwalitatief onderzoek wordt gedefinieerd als methode die resultaten produceert
zonder statistische procedures of zonder enige kwantificering.
- Cijfermateriaal kan wel gebruikt worden bij kwalitatief onderzoek om de context te
schetsen van het onderzoeksprobleem.
- Interviews worden uitgetypt en transcripts worden geanalyseerd.
- Kwalitatieve onderzoekers lezen, coderen en interpreteren hun data. Ze maken
concepten en construeren op basis daarvan theorieën.
De rapportage
- De manier van schrijven verschilt van kwantitatief onderzoek, bij kwalitatief wil je
een uitgebreide beschrijving geven van het materiaal dat je verzamelt.
- Het doel van kwalitatief onderzoek is niet om resultaten zo compact mogelijk te
presenteren maar juist om een rijke contextschets te geven van wat je gevonden
hebt.
- Respondenten kunnen ook betrokken worden bij de rapportering, in tegenstelling tot
kwantitatief onderzoek waarbij respondenten vaak via de pers de resultaten
vernemen van de onderzoeker.
Strijd tussen kwalitatief en kwantitatief onderzoek
- Kwalitatieve onderzoekers bekritiseren kwantitatief onderzoek vanwege positivisme.
- Kwantitatieve onderzoekers vinden kwalitatief onderzoek onwetenschappelijk en
zelfs journalistiek.
Wetenschappelijkheid kwalitatief onderzoek: Bij kwalitatief onderzoek is het doel
niet om studieresultaten te repliceren. Kwalitatief onderzoek probeert te begrijpen
en diep door te dringen in de leefwereld van mensen. Het voldoet daarmee niet aan
de eisen van wetenschappelijkheid.
Kwalitatieve onderzoeksresultaten hebben de opinies van de onderzochte
onderzoeker centraal staan.
Kwalitatief onderzoek kan als ‘soft’ worden beschouwd. Dit betekent dat het
onnauwkeurig en onzorgvuldig is.
Kwalitatief onderzoek kent een theoretisch geselecteerde steekproef die zorgt voor
generaliseerbaarheid van de resultaten. De grootte van de steekproeven is klein
omdat de werkwijze van kwalitatief onderzoek geen grote steekproeven vereist.
- Auteur: Dimitri Mortelmans
- Studie: Gezondheidswetenschappen (VU Amsterdam)
- Vak: Kwalitatief onderzoek
Tentamenstof:
H1, H3, H4, H5, H6, H7, H8, H13, H15, H16
,Hoofdstuk 1 (Volledig)
Wat is kwalitatief onderzoek
De familiefoto
Observeren is een techniek waarbij onderzoekers gedurende langere tijd aanwezig is in de sociale
omgeving die hij wil bestuderen. De onderzoeker noteert wat hij ziet, hoort en meemaakt.
- Typisch aan kwalitatief onderzoek is het weergeven van citaten waarbij basismateriaal
gebruikt wordt als illustratie van de gevonden strategieën.
- Diepte-interview: aan respondenten wordt gevraagd om langdurig en diepgaand te vertellen
over hun leven en in hoeverre het betrekking heeft op het onderzoeksonderwerp.
- Kwalitatief onderzoek omvat meer dan alleen interview en focusgroepen: ook de casestudie
is een vorm van kwalitatief onderzoek waarbij 1 specifiek geval (de case) in de diepte wordt
bestudeerd.
Kwalitatief onderzoek
- Kwalitatief onderzoek bestaat uit een set van interpretatieve, materiële oefeningen die de
wereld zichtbaar maken. Deze oefeningen veranderen de wereld. De wereld wordt
veranderd in een serie van representaties, inclusief veldaantekeningen, interviews, opnames
en memo’s naar zichzelf.
- Kwalitatief onderzoek omvat een interpretatieve, naturalistische benadering naar de wereld.
Kwalitatieve onderzoekers bestuderen dingen in hun natuurlijke settings, proberen om
gevoel te maken of verschijnselen te interpreteren.
- De onderzoeker kijkt op een interpretatieve wijze naar de wereld. Natuurlijke, dagelijkse
omgeving staat in onderzoek centraal en gaat de onderzoeker in op zoek naar processen van
betekenisgeving.
- Denzin en Lincoln; Zij vullen definitie aan met nadruk op methodologische eigenheid van
kwalitatief onderzoek -> kwalitatief onderzoek omvat het gestudeerd gebruik en verzameling
van een variëteit aan empirische materialen -> definitie maakt duidelijk dat kwailtatief
onderzoeker vaak zal teruggrijpen naar combinatie van onderzoekstechnieken om
onderzoeksvraag beantwoord te krijgen.
- Eigen aard van kwalitatief onderzoek is te vinden op domein van vraagstelling, gehanteerde
onderzoeksdesign, gebruikte dataverzamelingsmethoden, manier van analyseren en output
die onderzoek oplevert.
Kwalitatief onderzoek volgens Denzin en Lincoln
- Nadruk op methodologische eigenheid van kwalitatief onderzoek
- Kwalitatief onderzoek zal vaak teruggrijpen naar een combinatie van onderzoekstechnieken
om een onderzoeksvraag te beantwoorden
- Het toont aan hoe moeilijk het is om de veelheid van kwalitieve invalshoeken te vatten in 1
definitie.
Overzicht van kenmerken van kwalitatief onderzoek
1. De vraagstelling en het doel van het onderzoek
- Vraagstellingen gaan over complexe thema’s of betreffen sociale processen
- De dagelijkse werkelijkheid van de onderzochten staat centraal
2. Het onderzoeksdesign
- Het onderzoeksdesign is flexibel
- Het onderzoeksdesign is gericht op studie in een natuurlijke omgeving
- Het onderzoeksdesign is gericht op holistisch begrijpen van de context
, 3. De dataverzamelingsmethode
- Er is een uitgebreid gamma aan dataverzamelingsmethoden ter beschikking
- Er wordt vaak een beroep gedaan op meerdere methoden in een onderzoek
- Het gebruik van methoden is flexibel
- De dataverzameling impliceert vaak een intens en/of langdurig contact met het veld.
4. De analyse
- De analyse gebeurt eerder op basis van teksten dan op basis van cijfers
- Het doel van de analyse is betekenis achterhalen
- Centraal in de analyse staan processen
- Het doel van de analyse is in de diepte te begrijpen en niet representatief te beschrijven.
5. Rapportering
- De onderzochten worden betrokken bij de resultaten
- De rapportering probeert de context van het geheel weer te geven
- De invloed van de onderzoeker op zijn onderzoeksopzet wordt expliciet in rekening
genomen.
De vraagstelling
- In kwalitatief onderzoek staat niet de onderzoeker centraal, maar de onderzochte
staat centraal.
- Deductief perspectief: gaat uit van een onderzoeker die door literatuurstudie en
voorgaande resultaten met vooraf bepaald schema (bijv. een gesloten vragenlijst) zijn
studieobject tegemoet trekt.
- Inductief perspectief: Zoekt schema’s bij de onderzochten zelf. Wanneer onderzoeker
vanuit deze benadering vertrekt, komen bijna vanzelf andere onderzoeksvragen in
het vizier. In plaats van te kijken naar hoe vaak iets voorkomt, wil onderzoeker
begrijpen hoe sociale betekenisgeving tot stand komt, hoe sociale processen
verlopen.
Het onderzoeksdesign
- Als kwalitatieve onderzoeker wil je kijken naar wetmatigheden waarbij het doel is om
aan theorievorming te doen. In kwalitatief onderzoek ligt de focus heel dicht bij de
betrokkenen zelf. Je bekijkt sociale processen en betekenisgeving vanuit de
leefwereld van de betrokkenen zelf.
- Een onderzoeksdesign is de manier waarop een onderzoeker vooraf een onderzoek
uitdenkt en organiseert. Het is zijn werkplan. Het onderzoeksdesign moet dus in staat
zijn om het onderzoeksonderwerp op een systematische, alomvattende en
geïntegreerde manier te benaderen.
De dataverzamelingsmethode
- Er is in kwalitatief onderzoek niet 1 dataverzamelingsmethode
- In kwalitatief onderzoek beperk je je tot het uitvoeren van een experiment, oftewel
het afnemen van een gestructureerde vragenlijst.
- Bij kwalitatief onderzoek verzamel je zowel statistieken als het verrichten van
observaties en het afnemen van interviews.
, De analyse
- Kwalitatief onderzoek wordt gedefinieerd als methode die resultaten produceert
zonder statistische procedures of zonder enige kwantificering.
- Cijfermateriaal kan wel gebruikt worden bij kwalitatief onderzoek om de context te
schetsen van het onderzoeksprobleem.
- Interviews worden uitgetypt en transcripts worden geanalyseerd.
- Kwalitatieve onderzoekers lezen, coderen en interpreteren hun data. Ze maken
concepten en construeren op basis daarvan theorieën.
De rapportage
- De manier van schrijven verschilt van kwantitatief onderzoek, bij kwalitatief wil je
een uitgebreide beschrijving geven van het materiaal dat je verzamelt.
- Het doel van kwalitatief onderzoek is niet om resultaten zo compact mogelijk te
presenteren maar juist om een rijke contextschets te geven van wat je gevonden
hebt.
- Respondenten kunnen ook betrokken worden bij de rapportering, in tegenstelling tot
kwantitatief onderzoek waarbij respondenten vaak via de pers de resultaten
vernemen van de onderzoeker.
Strijd tussen kwalitatief en kwantitatief onderzoek
- Kwalitatieve onderzoekers bekritiseren kwantitatief onderzoek vanwege positivisme.
- Kwantitatieve onderzoekers vinden kwalitatief onderzoek onwetenschappelijk en
zelfs journalistiek.
Wetenschappelijkheid kwalitatief onderzoek: Bij kwalitatief onderzoek is het doel
niet om studieresultaten te repliceren. Kwalitatief onderzoek probeert te begrijpen
en diep door te dringen in de leefwereld van mensen. Het voldoet daarmee niet aan
de eisen van wetenschappelijkheid.
Kwalitatieve onderzoeksresultaten hebben de opinies van de onderzochte
onderzoeker centraal staan.
Kwalitatief onderzoek kan als ‘soft’ worden beschouwd. Dit betekent dat het
onnauwkeurig en onzorgvuldig is.
Kwalitatief onderzoek kent een theoretisch geselecteerde steekproef die zorgt voor
generaliseerbaarheid van de resultaten. De grootte van de steekproeven is klein
omdat de werkwijze van kwalitatief onderzoek geen grote steekproeven vereist.
