Samenvatting Ethiek
Hoofdstuk 1
Goede of juiste daden zijn daden die je behoort te doen. Foute karaktereigenschappen zijn
eigenschappen die je niet zou moeten ontwikkelen. Kwaadaardige eigenschappen zijn
eigenschappen die je echt moet zien te vermijden.
Geen onderscheid maken tussen ethiek en moraal, concentreer je op de ‘behoorlijkheid’ van
dingen.
De wet stelt mensen in staat om onethische dingen te doen, maar een overtreding van een
wet is niet altijd onethisch.
Vereist/toegestaan/verboden is beter dan goed/fout. Goed kan op meerdere manieren
geïnterpreteerd worden.
Twee argumenten om ethisch te zijn
- Ethisch zijn loont. Mensen die zich aan regels houden leven over het algemeen in harmonie
met de mensen om zich heen.
- Ethiek is noodzakelijk als je een integer leven wilt leiden en biedt je simpelweg de
mogelijkheid om te doen wat goed is.
Interne integriteit: heelheid
Externe integriteit: belangrijk vinden om volgens ethische principes te leven
Hoofdstuk 2
Subjectivisme: stelt dat ethische uitspraken in feite slechts uitdrukking geven aan een
persoonlijke mening, en niets meer. X is goed = X is goed voor mij.
Discussiëren is lastig, subjectivisme kan niet overweg met meningsverschillen. Subjectivisten
kunnen in hun ogen nooit ongelijk hebben.
Goede kanten:
- een weerwoord op alles
- herinnert ons dat we andermans meningen niet te snel moeten veroordelen
- ethiek heeft wel degelijk met meningen te maken
Cultureel relativisme: is de ethische theorie die stelt dat goed en fout afhankelijk zijn van de
eigen cultuur. Er bestaat geen universele ethische standaard die de individuele opvatting
overstijgt. Waar het de individuen om zou moeten gaan, is de collectieve ethische
opvattingen van de eigen cultuur.
, De diversiteitsthese: Ethische normen verschillen van cultuur tot cultuur.
De afhankelijkheidsthese: Wat individuen zouden moeten doen, is afhankelijk van de
ethische normen van hun eigen cultuur.
Etnocentrisme: De eigen cultuur is het belangrijkst stelde kolonialisme in het werk.
Problemen met het cultureel relativisme:
- culturele grenzen afbakenen is lastig
- mensen behoren tot verschillende (meerdere) culturen en subculturen
- gebrek aan tolerantie
Leerpunten:
- een aspect uit een onbekende, andere cultuur is niet per definitie onethisch
- tolerantie is noodzakelijk om andere culturen te begrijpen
Emotivisme: is geen opvatting over wat mensen wel of niet zouden moeten doen. Het is een
opvatting over wat ethische uitspraken betekenen. Meer precies stelt het emotivisme dat
ethische uitspraken eigenlijk gewoon uitdrukkingen van emoties zijn, en geen uitspraken
over feiten.
Argumentatie is een probleem, motivatie een pluspunt
Hoofdstuk 3
Is ethiek natuurlijk of aangeleerd?
Hard determinisme: je bent niet vrij om te kiezen, alles is allang bepaald.
Genetisch determinisme: Iemands karakter en gedrag zijn onvermijdelijk bepaald door de
genen (DNA).
Psychologisch determinisme: Bepaalde verlangens, zoals seks, zijn zo sterk dat ze altijd je
gedrag bepalen.
Theologisch determinisme: God heeft je hele leven al gedicteerd en weet wat jij gaat doen
voordat je het zelf doet.
Causaal determinisme: alles gebeurd om een reden, door de manier waarop fysieke dingen
in het heelal geordend zijn en de door natuurwetten bepaalde wisselwerking tussen die
dingen.
Compatibilisme: combinatie van causaal determinisme en vrijheid. Het is mogelijk om binnen
de menselijke natuur afwegingen te maken. Ook al staan er bepaalde dingen al vast, kun je
toch kiezen.
Hoofdstuk 1
Goede of juiste daden zijn daden die je behoort te doen. Foute karaktereigenschappen zijn
eigenschappen die je niet zou moeten ontwikkelen. Kwaadaardige eigenschappen zijn
eigenschappen die je echt moet zien te vermijden.
Geen onderscheid maken tussen ethiek en moraal, concentreer je op de ‘behoorlijkheid’ van
dingen.
De wet stelt mensen in staat om onethische dingen te doen, maar een overtreding van een
wet is niet altijd onethisch.
Vereist/toegestaan/verboden is beter dan goed/fout. Goed kan op meerdere manieren
geïnterpreteerd worden.
Twee argumenten om ethisch te zijn
- Ethisch zijn loont. Mensen die zich aan regels houden leven over het algemeen in harmonie
met de mensen om zich heen.
- Ethiek is noodzakelijk als je een integer leven wilt leiden en biedt je simpelweg de
mogelijkheid om te doen wat goed is.
Interne integriteit: heelheid
Externe integriteit: belangrijk vinden om volgens ethische principes te leven
Hoofdstuk 2
Subjectivisme: stelt dat ethische uitspraken in feite slechts uitdrukking geven aan een
persoonlijke mening, en niets meer. X is goed = X is goed voor mij.
Discussiëren is lastig, subjectivisme kan niet overweg met meningsverschillen. Subjectivisten
kunnen in hun ogen nooit ongelijk hebben.
Goede kanten:
- een weerwoord op alles
- herinnert ons dat we andermans meningen niet te snel moeten veroordelen
- ethiek heeft wel degelijk met meningen te maken
Cultureel relativisme: is de ethische theorie die stelt dat goed en fout afhankelijk zijn van de
eigen cultuur. Er bestaat geen universele ethische standaard die de individuele opvatting
overstijgt. Waar het de individuen om zou moeten gaan, is de collectieve ethische
opvattingen van de eigen cultuur.
, De diversiteitsthese: Ethische normen verschillen van cultuur tot cultuur.
De afhankelijkheidsthese: Wat individuen zouden moeten doen, is afhankelijk van de
ethische normen van hun eigen cultuur.
Etnocentrisme: De eigen cultuur is het belangrijkst stelde kolonialisme in het werk.
Problemen met het cultureel relativisme:
- culturele grenzen afbakenen is lastig
- mensen behoren tot verschillende (meerdere) culturen en subculturen
- gebrek aan tolerantie
Leerpunten:
- een aspect uit een onbekende, andere cultuur is niet per definitie onethisch
- tolerantie is noodzakelijk om andere culturen te begrijpen
Emotivisme: is geen opvatting over wat mensen wel of niet zouden moeten doen. Het is een
opvatting over wat ethische uitspraken betekenen. Meer precies stelt het emotivisme dat
ethische uitspraken eigenlijk gewoon uitdrukkingen van emoties zijn, en geen uitspraken
over feiten.
Argumentatie is een probleem, motivatie een pluspunt
Hoofdstuk 3
Is ethiek natuurlijk of aangeleerd?
Hard determinisme: je bent niet vrij om te kiezen, alles is allang bepaald.
Genetisch determinisme: Iemands karakter en gedrag zijn onvermijdelijk bepaald door de
genen (DNA).
Psychologisch determinisme: Bepaalde verlangens, zoals seks, zijn zo sterk dat ze altijd je
gedrag bepalen.
Theologisch determinisme: God heeft je hele leven al gedicteerd en weet wat jij gaat doen
voordat je het zelf doet.
Causaal determinisme: alles gebeurd om een reden, door de manier waarop fysieke dingen
in het heelal geordend zijn en de door natuurwetten bepaalde wisselwerking tussen die
dingen.
Compatibilisme: combinatie van causaal determinisme en vrijheid. Het is mogelijk om binnen
de menselijke natuur afwegingen te maken. Ook al staan er bepaalde dingen al vast, kun je
toch kiezen.
