Bedrijfskunde de basis
H1 de werking van een bedrijf
▪ Kan de organisatie beschrijven als technisch systeem
▪ Weet het verschil tussen informatiestromen, goederenstromen en geldstromen
Hierin zijn drie stromen zichtbaar:
1. Informatiestromen: die nodig zijn om goederen of diensten te kunnen produceren en op de markt te brengen,
hebben betrekking op verschillende aspecten van het bedrijf zoals: verkooporder (order van een klant van het
restaurant), productieorder (order van de bediening naar de keuken), inkooporder (er moet voldoende voorraad
zijn). Deze reeks kan ook andersom, als de kok geen voorraad meer heeft moet de ober een nee verkopen.
2. Goederenstromen (en transformatieprocessen): bestaat uit alles wat getransformeerd wordt tot een product of
dienst. Factoren die een rol spelen: arbeid, natuur (grondstof materiaal) en kapitaal (machines). Totale
productiecapaciteit hangt hiervan af. De goederenstroom loopt vanaf de inkoopmarkt naar de afzet-verkoopmarkt.
-Materials management: stroom van goederen van leverancier t/m opslag van de gerede producten ih bedrijf.
-Fysieke distributie: traject dat de gerede producten afleggen naar de klant.
Transformatieproces= worden goederen en informatie bewerkt tot producten en/of diensten (opstellen testame
3. Geldstromen: klant geld geeft in ruil voor zijn diensten. Dat geld wordt gebruikt om personeelsleden,
leveranciers, energiebedrijf, de bank en belasting. Het gaat hierbij om de bekostiging van de goederenstroom =
operationele geldstroom. Om het bedrijf te laten functioneren als er tijdelijke tekorten zijn die met leningen op
de vermogensmarkt aangevuld worden = financiële geldstroom.
Geld is ook een rekenmiddel. Bijv. als ze prijzen van drankjes moeten bepalen. De prijzen moeten zo zijn dat, ze
de kosten ermee kunnen betalen en dat er wat over blijft voor noodgevallen = oppotmiddel.
<- kringloop, pag 18 voor
uitleg van kringloop.
Financieel economisch systeem = de werking van het bedrijf kan worden
beschreven in geldstromen. Bedrijf kan als een verlengstuk van de eigenaar worden benaderd. De eigenaar trachten
met het bedrijf een inkomen te verwerven = bezitsmodel. Eigenaren hebben vermogen ter beschikking gesteld en
willen hiervoor een vergoeding hebben. Financiële zin bestaat het eigendom vh bedrijf uit 2 elementen:
-De bezittingen (grond, gebouwen, machines en voorraden) & -De schulden (bankleningen en leverancierskredieten)
Het saldo van deze twee elementen is het eigen vermogen van het bedrijf. Positief economisch resultaat kan de
eigenaar verteren: hij kan privé besteden of investeren in het bedrijf. In grote bedrijven is het eigendom in
aandeelhouders, die met hun aandelen een winstinkomen proberen te verwerven. De belangen van de
aandeelhouders worden meegenomen in de aansturing van de onderneming.
▪ Kenmerken van een organisatie als sociaal- politiek systeem
Hierbij gaan mensen een samenwerkingsverband aan, om bepaalde doelen te verwezenlijken. Er moeten enigszins
overeenstemming zijn, het leveren van kwaliteit en goede bediening. Medewerkers brengen hun tijd, energie en
capaciteit in en willen daarvoor iets ontvangen = ruilrelatie en van wederzijdse afhankelijkheid. Kan materieel zijn of
immaterieel (sociale contacten, status, waardering, zelfstandigheid).
Conglomeraat van partijen: deels verschillende en deels dezelfde belangen hebben. Vanuit dit standpunt, is een
organisatie op te vatten als sociaal politiek systeem, omdat het gaat om mensen die een samenwerkingsverband
aangaan. Een politiek systeem omdat alle groepen invloed willen uitoefenen op de besluiten die in het bedrijf
genomen worden. Omdat een partij in haar eentje meestal onvoldoende macht heef, moet zij coalities aangaan met
andere groepen om invloed uit te kunnen uitoefenen.
▪ Kenmerken van een organisatie als open systeem
-Een systeem= verzameling elementen en hun onderlinge relaties.
-Gesloten systeem= kan het functioneren van een systeem verklaard worden uit alles wat er zich binnen het systeem
afspeelt, zonder invloed van buitenaf.
-Open systeem= het gedrag van dit systeem alleen te
begrijpen als de invloed van de omgeving in
beschouwing wordt meegenomen. Bij mensen,
afdelingen en organisaties als systemen is dat het
geval. Bedrijven zijn open systemen, ze onderhouden
wel relaties met hun omgeving, leveranciers, klanten en kapitaalverschaffers.
, Bij open systemen is er sprake van feedback, terugkoppeling. Bedrijf is afhankelijk van inkomsten. Zijn die inkomsten
voldoende, dan is er sprake van positieve feedback. Zijn de inkomsten onvoldoende, negatieve feedback.
Invoer= materialen, mensen, energie, kapitaal en info.
Uitvoer= goederen of diensten.
▪ Weet welke elementen tot de omgeving van een
organisatie behoren
1. Transactionele omgeving: gevormd door partijen
(mensen, instanties) met wie het bedrijf regelmatig
contact heeft, waardoor het bedrijf op een directe
manier beïnvloed wordt.
2. Contextuele omgeving: bestaat uit ontwikkelingen in
de omgeving, die wel van invloed zijn op het bedrijf, maar waarop het zelf meestal geen invloed kan uitoefenen.
pag. 31, profit en non profit + donor
▪ Weet uit welke activiteiten het besturen van een organisatie
bestaat
1. Doelen vaststellen: deze besturingsactiviteit is gericht op het
vaststellen van wat het management met de organisatie wil bereiken.
2. Inrichten: hierbij wordt bepaald op welke manier de organisatie de
werkzaamheden verricht die nodig zijn om de werkzaamheden uit te voeren.
En het verdelen van de werkzaamheden in taken voor de medewerkers en
uit het groeperen van medewerkers in teams of afdelingen.
3. Beheersen: richt zich op de uitvoering van de dagelijkse
werkzaamheden. Gepland, (bij)gestuurd en gecoördineerd.
▪ Uitleggen hoe de verschillende kenmerken van een organisatie met
elkaar samenhangen
Bij het vaststellen van de doelen, inrichting en beheersing, moeten altijd
alle 3 de invalshoeken een rol spelen, omdat blijkt dat ze met elkaar
samenhangen. In bijna elk besluit wordt het bedrijf bekeken als open systeem, technisch systeem, financieel
systeem en politiek systeem. Al lijkt het een financieel probleem, bij de oplossing van het vraagstuk nog
steeds bedenkt welke consequenties dat heeft voor alle andere invalshoeken.
H2 Besturing en besturingsvraagstukken
▪ Kan onderscheid maken tussen verschillende niveaus van besturing
1. Besturing op strategisch niveau
Heeft betrekking op het formuleren van de doelstellingen van het bedrijf en de wijze waarop het management
die doelstellingen denkt te bereiken. Langere termijn beslissingen. Beslissingen worden in de top van de
organisatie genomen, gepaard met ontwikkelingen die onzeker kunnen zijn (keuze nieuwe producten).
-Krappe arbeidsmarkt, dus meer vraag naar arbeid dan aanbod, moet het bedrijf de banen die het aanbiedt, zo
aantrekkelijk mogelijk maken. Bij een ruime markt is dat niet nodig. Hierbij houden ze rekening met leveranciers,
kapitaalverschaffers, geen afzet of geen donor betekent geen bestaansrecht. -Besturing, veel kennis over de
omgeving en de (on)mogelijkheden van het bedrijf zelf.
2. Besturing op tactisch niveau
Heeft betrekking tot de inrichting van de organisatorische activiteiten die voortvloeien uit de strategische
doelen van het bedrijf. Vb lay out fabriek kantoor en inrichting van de organisatie in operationele eenheden en
stafdiensten. Hierbij gaat het ook om planning van capaciteit, dit omvat, vaststelling van de aard van de
benodigde productiemiddelen (machines, middelen en mensen). Beheersingsstructuur = een keuze maakt voor
de manier waarop de werkzaamheden gestuurd, gecontroleerd en bijgestuurd worden. Dus ook wie moet wat
doen en wat hun verantwoordelijkheden en bevoegdheden zijn.
-Budget= de weergave van geld van een overeenkomst tussen een budgetgever (topmana) en een budgethouder
(afd hoofd), waarin de budgethouder zich gedurende een bepaalde periode verplicht tot het verrichten van de
overeengekomen werkzaamheden en de budgetgever tot het beschikbaar stellen van middelen. Afspraken.
Evaluatie kan eventueel aanleiding geven tot bijsturing van activiteiten in komende perioden. Sturing op result.
H1 de werking van een bedrijf
▪ Kan de organisatie beschrijven als technisch systeem
▪ Weet het verschil tussen informatiestromen, goederenstromen en geldstromen
Hierin zijn drie stromen zichtbaar:
1. Informatiestromen: die nodig zijn om goederen of diensten te kunnen produceren en op de markt te brengen,
hebben betrekking op verschillende aspecten van het bedrijf zoals: verkooporder (order van een klant van het
restaurant), productieorder (order van de bediening naar de keuken), inkooporder (er moet voldoende voorraad
zijn). Deze reeks kan ook andersom, als de kok geen voorraad meer heeft moet de ober een nee verkopen.
2. Goederenstromen (en transformatieprocessen): bestaat uit alles wat getransformeerd wordt tot een product of
dienst. Factoren die een rol spelen: arbeid, natuur (grondstof materiaal) en kapitaal (machines). Totale
productiecapaciteit hangt hiervan af. De goederenstroom loopt vanaf de inkoopmarkt naar de afzet-verkoopmarkt.
-Materials management: stroom van goederen van leverancier t/m opslag van de gerede producten ih bedrijf.
-Fysieke distributie: traject dat de gerede producten afleggen naar de klant.
Transformatieproces= worden goederen en informatie bewerkt tot producten en/of diensten (opstellen testame
3. Geldstromen: klant geld geeft in ruil voor zijn diensten. Dat geld wordt gebruikt om personeelsleden,
leveranciers, energiebedrijf, de bank en belasting. Het gaat hierbij om de bekostiging van de goederenstroom =
operationele geldstroom. Om het bedrijf te laten functioneren als er tijdelijke tekorten zijn die met leningen op
de vermogensmarkt aangevuld worden = financiële geldstroom.
Geld is ook een rekenmiddel. Bijv. als ze prijzen van drankjes moeten bepalen. De prijzen moeten zo zijn dat, ze
de kosten ermee kunnen betalen en dat er wat over blijft voor noodgevallen = oppotmiddel.
<- kringloop, pag 18 voor
uitleg van kringloop.
Financieel economisch systeem = de werking van het bedrijf kan worden
beschreven in geldstromen. Bedrijf kan als een verlengstuk van de eigenaar worden benaderd. De eigenaar trachten
met het bedrijf een inkomen te verwerven = bezitsmodel. Eigenaren hebben vermogen ter beschikking gesteld en
willen hiervoor een vergoeding hebben. Financiële zin bestaat het eigendom vh bedrijf uit 2 elementen:
-De bezittingen (grond, gebouwen, machines en voorraden) & -De schulden (bankleningen en leverancierskredieten)
Het saldo van deze twee elementen is het eigen vermogen van het bedrijf. Positief economisch resultaat kan de
eigenaar verteren: hij kan privé besteden of investeren in het bedrijf. In grote bedrijven is het eigendom in
aandeelhouders, die met hun aandelen een winstinkomen proberen te verwerven. De belangen van de
aandeelhouders worden meegenomen in de aansturing van de onderneming.
▪ Kenmerken van een organisatie als sociaal- politiek systeem
Hierbij gaan mensen een samenwerkingsverband aan, om bepaalde doelen te verwezenlijken. Er moeten enigszins
overeenstemming zijn, het leveren van kwaliteit en goede bediening. Medewerkers brengen hun tijd, energie en
capaciteit in en willen daarvoor iets ontvangen = ruilrelatie en van wederzijdse afhankelijkheid. Kan materieel zijn of
immaterieel (sociale contacten, status, waardering, zelfstandigheid).
Conglomeraat van partijen: deels verschillende en deels dezelfde belangen hebben. Vanuit dit standpunt, is een
organisatie op te vatten als sociaal politiek systeem, omdat het gaat om mensen die een samenwerkingsverband
aangaan. Een politiek systeem omdat alle groepen invloed willen uitoefenen op de besluiten die in het bedrijf
genomen worden. Omdat een partij in haar eentje meestal onvoldoende macht heef, moet zij coalities aangaan met
andere groepen om invloed uit te kunnen uitoefenen.
▪ Kenmerken van een organisatie als open systeem
-Een systeem= verzameling elementen en hun onderlinge relaties.
-Gesloten systeem= kan het functioneren van een systeem verklaard worden uit alles wat er zich binnen het systeem
afspeelt, zonder invloed van buitenaf.
-Open systeem= het gedrag van dit systeem alleen te
begrijpen als de invloed van de omgeving in
beschouwing wordt meegenomen. Bij mensen,
afdelingen en organisaties als systemen is dat het
geval. Bedrijven zijn open systemen, ze onderhouden
wel relaties met hun omgeving, leveranciers, klanten en kapitaalverschaffers.
, Bij open systemen is er sprake van feedback, terugkoppeling. Bedrijf is afhankelijk van inkomsten. Zijn die inkomsten
voldoende, dan is er sprake van positieve feedback. Zijn de inkomsten onvoldoende, negatieve feedback.
Invoer= materialen, mensen, energie, kapitaal en info.
Uitvoer= goederen of diensten.
▪ Weet welke elementen tot de omgeving van een
organisatie behoren
1. Transactionele omgeving: gevormd door partijen
(mensen, instanties) met wie het bedrijf regelmatig
contact heeft, waardoor het bedrijf op een directe
manier beïnvloed wordt.
2. Contextuele omgeving: bestaat uit ontwikkelingen in
de omgeving, die wel van invloed zijn op het bedrijf, maar waarop het zelf meestal geen invloed kan uitoefenen.
pag. 31, profit en non profit + donor
▪ Weet uit welke activiteiten het besturen van een organisatie
bestaat
1. Doelen vaststellen: deze besturingsactiviteit is gericht op het
vaststellen van wat het management met de organisatie wil bereiken.
2. Inrichten: hierbij wordt bepaald op welke manier de organisatie de
werkzaamheden verricht die nodig zijn om de werkzaamheden uit te voeren.
En het verdelen van de werkzaamheden in taken voor de medewerkers en
uit het groeperen van medewerkers in teams of afdelingen.
3. Beheersen: richt zich op de uitvoering van de dagelijkse
werkzaamheden. Gepland, (bij)gestuurd en gecoördineerd.
▪ Uitleggen hoe de verschillende kenmerken van een organisatie met
elkaar samenhangen
Bij het vaststellen van de doelen, inrichting en beheersing, moeten altijd
alle 3 de invalshoeken een rol spelen, omdat blijkt dat ze met elkaar
samenhangen. In bijna elk besluit wordt het bedrijf bekeken als open systeem, technisch systeem, financieel
systeem en politiek systeem. Al lijkt het een financieel probleem, bij de oplossing van het vraagstuk nog
steeds bedenkt welke consequenties dat heeft voor alle andere invalshoeken.
H2 Besturing en besturingsvraagstukken
▪ Kan onderscheid maken tussen verschillende niveaus van besturing
1. Besturing op strategisch niveau
Heeft betrekking op het formuleren van de doelstellingen van het bedrijf en de wijze waarop het management
die doelstellingen denkt te bereiken. Langere termijn beslissingen. Beslissingen worden in de top van de
organisatie genomen, gepaard met ontwikkelingen die onzeker kunnen zijn (keuze nieuwe producten).
-Krappe arbeidsmarkt, dus meer vraag naar arbeid dan aanbod, moet het bedrijf de banen die het aanbiedt, zo
aantrekkelijk mogelijk maken. Bij een ruime markt is dat niet nodig. Hierbij houden ze rekening met leveranciers,
kapitaalverschaffers, geen afzet of geen donor betekent geen bestaansrecht. -Besturing, veel kennis over de
omgeving en de (on)mogelijkheden van het bedrijf zelf.
2. Besturing op tactisch niveau
Heeft betrekking tot de inrichting van de organisatorische activiteiten die voortvloeien uit de strategische
doelen van het bedrijf. Vb lay out fabriek kantoor en inrichting van de organisatie in operationele eenheden en
stafdiensten. Hierbij gaat het ook om planning van capaciteit, dit omvat, vaststelling van de aard van de
benodigde productiemiddelen (machines, middelen en mensen). Beheersingsstructuur = een keuze maakt voor
de manier waarop de werkzaamheden gestuurd, gecontroleerd en bijgestuurd worden. Dus ook wie moet wat
doen en wat hun verantwoordelijkheden en bevoegdheden zijn.
-Budget= de weergave van geld van een overeenkomst tussen een budgetgever (topmana) en een budgethouder
(afd hoofd), waarin de budgethouder zich gedurende een bepaalde periode verplicht tot het verrichten van de
overeengekomen werkzaamheden en de budgetgever tot het beschikbaar stellen van middelen. Afspraken.
Evaluatie kan eventueel aanleiding geven tot bijsturing van activiteiten in komende perioden. Sturing op result.
