Verdieping ondernemingsrecht
Hoorcollege: Beursvennootschappen
Onderwerpen beursvennootschappen:
1. Verhandelbaarheid van aandelen
2. Beursnotering en beurshandel
3. Beurstoezicht: Coporate Governanve Code
4. Openbare biedingen
5. Beschermingsmaatregelen
In BW2 is geen definitie van een beursvennootschap. Wel gereglementeerde markt.
Beschermingsmaatregelen
Situaties waarin beschermingsmaatregelen worden ingezet:
1. Vijandig openbaar bod
2. Ongewenste invloed, bijvoorbeeld een activistische aandeelhouder (zoals hedge funds) die
tegen de wens van het bestuur (en de rvc) van de vennootschap veranderingen wenst aan te
brengen in het beleid en de strategie van de vennootschap, bijvoorbeeld een splitsing,
waarbij het kortetermijnbelang voorop staat (vgl. ABN AMRO/ASMI/Stork, Delta Loyd, DSM,
Akzo).
Verschillende soorten maatregelen:
Tijdelijke maatregelen (in ‘oorlogstijd’ toepassen):
o Beschermingspreferente aandelen
Permanente maatregelen (ook in ‘vredestijd’):
o Certificering
o Prioriteitsaandelen/bindend voordrachtsrecht (‘Golden shares’) aandelen met
meer zeggenschap dan andere aandelen
o Loyaliteitsaandelen Wanneer aan aandelen van een vennootschap speciale
rechten en verplichtingen zijn verbonden met als doel het vergroten en belonen van
de loyaliteit van aandeelhouders is sprake van loyaliteitsaandelen .
o Structuurregime
o Grootaandeelhouder (bijv. Heineken, Altice, Fiat Chrysler Automobiles N.V.)
Combinatie van tijdelijke en permanente aandelen
Beschermingspreferente aandelen (prefs)
Doel: bij een (potentieel) vijandig bod is het doel van de beschermingsmaatregelen te verhinderen
dat de vijandige bieder alle, of de meerderheid van de aandelen in het kapitaal van de vennootschap
verwerft. Het bestuur wil de onderneming en de daarbij betrokken belangen beveiligen tegen
ongewenste invloeden van buitenaf.
Doel van preferente aandelen bij geschil over beleid en strategie: bij een geschil over het beleid en
de strategie is het mogelijk door plaatsing van prefs bij een bevriende partij (veelal een stichting) de
zeggenschapsverhoudingen te beïnvloeden op een relatief ‘goedkope’ wijze (uitgifte koers nominaal,
25% storting) doordat aan de prefs (wel volledige) stemrechten verbonden zijn (low value, high
voting).
Bestuur en rvc van de ‘target’ krijgen hierdoor ‘bedenktijd’ en ruimte voor nader onderzoek en
overleg.
,Over de toelaatbaarheid van beschermingsprefs:
HR RNA/Westfield
o Bescherming/reactie moet noodzakelijk zijn, adequaat en proportioneel zijn
Hof Amsterdam Stork
HR ASMI
Hof Amsterdam (OK) Elliot/Akzo
,Hoorcollege: Besluitvorming & toetsing van besluiten
, Besluitvorming
Besluitvorming vindt plaats in de AVA, in de rvc en in het bestuur.
Belangenverstrengeling en tegenstrijdig belang
Belangenverstrengeling bij bestuurders en commissarissen vereist een versterkte mate van
zorgvuldigheid in de besluitvorming.
Bruil-arrest
‘(…) De strekking van 2:256 BW is te voorkomen dat de bestuurder bij zijn handelen zich (met name)
laat leiden door zijn persoonlijk belang in plaats van (uitsluitend) het belang van de vennootschap dat
hij heeft te dienen.’
1. In de rechtspraak zijn hiervoor enkele gedragsnormen aangenomen, de zogenoemde
Linders/Hofstee-regels.
2. Daarnaast is er een wettelijke regeling die geldt als er sprake is van een direct of indirect
persoonlijk tegenstrijdig belang, de zogenoemde onthoudings- en escalatieregel: art.
2:129/239 lid 6 BW.
Deze regel dient te voorkomen dat de besluitvorming op onzuivere wijze door de geconflicteerde
bestuurder wordt beïnvloed.
Dat we een wettelijke regeling hebben en gedragsregels in de jurisprudentie, dat schuurt soms een
beetje. Want hoe verhouden die zich tot elkaar?
Bruil-arrest: (let op: nog oud-recht met vertegenwoordigingsregel):
‘Deze bepaling strekt in de eerste plaats tot bescherming van het belang van de vennootschap door
de bestuurder de bevoegdheid te ontzeggen de vennootschap te vertegenwoordigen als hij door de
aanwezigheid van een persoonlijk belang of door zijn betrokkenheid bij een ander met dat van de
rechtspersoon niet parallel lopend belang niet in staat moet worden geacht het belang van de
vennootschap en de daaraan verbonden onderneming te bewaken op een wijze die van een integer
en onbevooroordeeld bestuurder mag worden verwacht. (...) [V]oldoende [is] dat de bestuurder te
maken heeft met zodanig onverenigbare belangen dat in redelijkheid kan worden betwijfeld of hij
zich bij zijn handelen uitsluitend heeft laten leiden door het belang van de vennootschap en de
daaraan verbonden onderneming. De vraag of een tegenstrijdig belang bestaat, kan slechts worden
beantwoord met inachtneming van alle relevante omstandigheden van het concrete geval.’
Onafhankelijke en zorgvuldige besluitvorming
‘De te betrachten zorgvuldigheid klemt te meer in een geval als het onderhavige, waarin een
zorginstelling is betrokken en waarin de belangen van personen die afhankelijk zijn van zorg en het
algemeen belang dat zorggelden ook daadwerkelijk aan zorg worden besteed aan de orde zijn. De
bepalingen in de ZGC die gaan over belangenverstrengeling, weerspiegelen de hoge mate van
zorgvuldigheid die binnen de branche als norm wordt beschouwd’
Gerechtshof Amsterdam (OK) 24 januari 2020, ECLI:NL:GHAMS:2020:144 (DeSeizoenen)
Er is sprake van tegenstrijdig belang indien:
1. Privé/persoonlijke situatie
a. De bestuurder een direct of indirect persoonlijk belang heeft dat niet parallel loopt
met het belang van de vennootschap. Bijvoorbeeld:
i. De bestuurder is wederpartij van de vennootschap waarvan hij bestuurder is;
of
ii. De bestuurder staat in een bijzondere verhouding tot de wederpartij van de
vennootschap waarvan hij bestuurder is.
Hoorcollege: Beursvennootschappen
Onderwerpen beursvennootschappen:
1. Verhandelbaarheid van aandelen
2. Beursnotering en beurshandel
3. Beurstoezicht: Coporate Governanve Code
4. Openbare biedingen
5. Beschermingsmaatregelen
In BW2 is geen definitie van een beursvennootschap. Wel gereglementeerde markt.
Beschermingsmaatregelen
Situaties waarin beschermingsmaatregelen worden ingezet:
1. Vijandig openbaar bod
2. Ongewenste invloed, bijvoorbeeld een activistische aandeelhouder (zoals hedge funds) die
tegen de wens van het bestuur (en de rvc) van de vennootschap veranderingen wenst aan te
brengen in het beleid en de strategie van de vennootschap, bijvoorbeeld een splitsing,
waarbij het kortetermijnbelang voorop staat (vgl. ABN AMRO/ASMI/Stork, Delta Loyd, DSM,
Akzo).
Verschillende soorten maatregelen:
Tijdelijke maatregelen (in ‘oorlogstijd’ toepassen):
o Beschermingspreferente aandelen
Permanente maatregelen (ook in ‘vredestijd’):
o Certificering
o Prioriteitsaandelen/bindend voordrachtsrecht (‘Golden shares’) aandelen met
meer zeggenschap dan andere aandelen
o Loyaliteitsaandelen Wanneer aan aandelen van een vennootschap speciale
rechten en verplichtingen zijn verbonden met als doel het vergroten en belonen van
de loyaliteit van aandeelhouders is sprake van loyaliteitsaandelen .
o Structuurregime
o Grootaandeelhouder (bijv. Heineken, Altice, Fiat Chrysler Automobiles N.V.)
Combinatie van tijdelijke en permanente aandelen
Beschermingspreferente aandelen (prefs)
Doel: bij een (potentieel) vijandig bod is het doel van de beschermingsmaatregelen te verhinderen
dat de vijandige bieder alle, of de meerderheid van de aandelen in het kapitaal van de vennootschap
verwerft. Het bestuur wil de onderneming en de daarbij betrokken belangen beveiligen tegen
ongewenste invloeden van buitenaf.
Doel van preferente aandelen bij geschil over beleid en strategie: bij een geschil over het beleid en
de strategie is het mogelijk door plaatsing van prefs bij een bevriende partij (veelal een stichting) de
zeggenschapsverhoudingen te beïnvloeden op een relatief ‘goedkope’ wijze (uitgifte koers nominaal,
25% storting) doordat aan de prefs (wel volledige) stemrechten verbonden zijn (low value, high
voting).
Bestuur en rvc van de ‘target’ krijgen hierdoor ‘bedenktijd’ en ruimte voor nader onderzoek en
overleg.
,Over de toelaatbaarheid van beschermingsprefs:
HR RNA/Westfield
o Bescherming/reactie moet noodzakelijk zijn, adequaat en proportioneel zijn
Hof Amsterdam Stork
HR ASMI
Hof Amsterdam (OK) Elliot/Akzo
,Hoorcollege: Besluitvorming & toetsing van besluiten
, Besluitvorming
Besluitvorming vindt plaats in de AVA, in de rvc en in het bestuur.
Belangenverstrengeling en tegenstrijdig belang
Belangenverstrengeling bij bestuurders en commissarissen vereist een versterkte mate van
zorgvuldigheid in de besluitvorming.
Bruil-arrest
‘(…) De strekking van 2:256 BW is te voorkomen dat de bestuurder bij zijn handelen zich (met name)
laat leiden door zijn persoonlijk belang in plaats van (uitsluitend) het belang van de vennootschap dat
hij heeft te dienen.’
1. In de rechtspraak zijn hiervoor enkele gedragsnormen aangenomen, de zogenoemde
Linders/Hofstee-regels.
2. Daarnaast is er een wettelijke regeling die geldt als er sprake is van een direct of indirect
persoonlijk tegenstrijdig belang, de zogenoemde onthoudings- en escalatieregel: art.
2:129/239 lid 6 BW.
Deze regel dient te voorkomen dat de besluitvorming op onzuivere wijze door de geconflicteerde
bestuurder wordt beïnvloed.
Dat we een wettelijke regeling hebben en gedragsregels in de jurisprudentie, dat schuurt soms een
beetje. Want hoe verhouden die zich tot elkaar?
Bruil-arrest: (let op: nog oud-recht met vertegenwoordigingsregel):
‘Deze bepaling strekt in de eerste plaats tot bescherming van het belang van de vennootschap door
de bestuurder de bevoegdheid te ontzeggen de vennootschap te vertegenwoordigen als hij door de
aanwezigheid van een persoonlijk belang of door zijn betrokkenheid bij een ander met dat van de
rechtspersoon niet parallel lopend belang niet in staat moet worden geacht het belang van de
vennootschap en de daaraan verbonden onderneming te bewaken op een wijze die van een integer
en onbevooroordeeld bestuurder mag worden verwacht. (...) [V]oldoende [is] dat de bestuurder te
maken heeft met zodanig onverenigbare belangen dat in redelijkheid kan worden betwijfeld of hij
zich bij zijn handelen uitsluitend heeft laten leiden door het belang van de vennootschap en de
daaraan verbonden onderneming. De vraag of een tegenstrijdig belang bestaat, kan slechts worden
beantwoord met inachtneming van alle relevante omstandigheden van het concrete geval.’
Onafhankelijke en zorgvuldige besluitvorming
‘De te betrachten zorgvuldigheid klemt te meer in een geval als het onderhavige, waarin een
zorginstelling is betrokken en waarin de belangen van personen die afhankelijk zijn van zorg en het
algemeen belang dat zorggelden ook daadwerkelijk aan zorg worden besteed aan de orde zijn. De
bepalingen in de ZGC die gaan over belangenverstrengeling, weerspiegelen de hoge mate van
zorgvuldigheid die binnen de branche als norm wordt beschouwd’
Gerechtshof Amsterdam (OK) 24 januari 2020, ECLI:NL:GHAMS:2020:144 (DeSeizoenen)
Er is sprake van tegenstrijdig belang indien:
1. Privé/persoonlijke situatie
a. De bestuurder een direct of indirect persoonlijk belang heeft dat niet parallel loopt
met het belang van de vennootschap. Bijvoorbeeld:
i. De bestuurder is wederpartij van de vennootschap waarvan hij bestuurder is;
of
ii. De bestuurder staat in een bijzondere verhouding tot de wederpartij van de
vennootschap waarvan hij bestuurder is.
